7 dk. İngilizlerin ulusal şairi William Shakespeare kimdir, İngilizceyi nasıl değiştirmiştir, öğrenelim!
- William Shakespeare kimdir?
- Shakespeare’in İngilizceye etkisi
- Shakespeare’in İngilizceye kattığı kelimeler
- Shakespeare’in İngilizceye kattığı atasözü ve deyimler
- Shakespeare’in İngilizceye etkisi: Sıkça sorulan sorular
- Novakid’le tanışın!
William Shakespeare, veya Türkçeleştirilmiş haliyle “Şekspir” adını mutlaka bir yerlerde duymuşsunuzdur. Dünyanın en ünlü şairi diyebileceğimiz Shakespeare, günümüzde dahi zevkle okunan eserler üretmeyi başarabilmiş bir isim.
Shakespeare’in eserleri elbette İngiliz edebiyatı için fazlasıyla önemli. Peki ya sizlere Shakespeare’in yalnızca İngiliz edebiyatını değil, tam anlamıyla İngiliz dilini değiştirdiğini söylesek bize inanır mıydınız? Evet, Shakespeare gerçekten de bu kadar etkili bir yazardı!
Bugün konuştuğumuz İngilizcenin tarihinde kilit bir figür olan Shakespeare kimdir, hep birlikte öğrenelim. William Shakespeare eserleri ile İngilizceyi nasıl etkilemiş, örneklerle görelim. Sizin de bazı kelimeleri Shakespeare’in ürettiğini öğrenince şaşıracağınıza eminiz!
William Shakespeare kimdir?
William Shakespeare, 23 Nisan 1564’te İngiltere doğan ünlü bir şair, tiyatro yazarı ve oyuncudur. Kendisini bugün 1585-1613 yıllarında kaleme aldığı eserlerle tanıyoruz. Shakespeare’in eserlerinin İngiliz kültürü için önemi o kadar büyük ki kendisine İngilizlerin ulusal şairi dahi deniyor.
Hamlet, Romeo ve Jüliet gibi Dünya klasiği haline gelmiş William Shakespeare eserleri, bugün dahi İngilizce konuşulan ve öğretilen çeşitli ülkelerde okunmaya devam ediyor. Dolayısıyla Shakespeare, İngiliz edebiyatının en önemli temsilcilerinden birisi.
William Shakespeare eserleri ile İngiliz edebiyatında büyük bir ilham kaynağı olarak da yer alıyor. Hatta Shakespeare’in edebiyattaki etkisi o kadar büyük ki İngilizce şiirlerin %75’inin onun tarzında yazıldığı söyleniyor!
Her ne kadar akla en başta edebi eserleri gelse de aslında Shakespeare’in etkisi edebiyattan da öteye ulaşıyor. William Shakespeare, eserleri ile düpedüz İngilizce dilini şekillendirmiş birisi! Bugün konuştuğumuz İngilizcede sık sık kullandığımız bazı kelimeleri ve yapıları doğrudan Shakespeare’e borçluyuz.
O zaman hep birlikte William Shakespeare eserleri ile İngilizceyi nasıl değiştirmiş, dile neleri katmış, öğrenmeye başlayalım. İlk defa Shakespeare’in kullandığı kelimelerden bazılarını görünce mutlaka çok şaşıracaksınız!
Shakespeare’in İngilizceye etkisi
Dediğimiz üzere William Shakespeare, eserleri ile İngilizce dilini çok çeşitli açılardan değiştiren bir isim. Ancak hemen Shakespeare’in ürettiği ifadeleri sıralamadan önce İngilizceyi nasıl etkilediğinden biraz daha geniş bir bakış açısıyla bahsedelim.
Öncelikle Shakespeare’in yaşadığı zamanlarda basılı kitapların hiç de günümüzdeki gibi yaygın nesneler olmadığını hatırlayalım. Bu yıllarda İngilizce nispeten çok sayıda insan tarafından konuşulsa da hem İngiltere genelindeki okuma yazma oranı hem de okunabilecek kaynaklara erişim epey azdı.
Bu da demek oluyor ki Shakespeare’in aktif biçimde eser verdiği yıllarda İngilizcenin nasıl yazılması gerektiği konusunda pek açık kurallar oluşturulmuyordu. Günümüzde dahi İngilizceyi yazarken kafamız çok karışabiliyor; bir de sabit kurallar olmadığını ve herkesin dili kendine özgü değişikliklerle yazabildiğini düşünün!
İşte William Shakespeare, eserleri ile bu durumun düzelmesine çok büyük bir katkıda bulundu. Shakespeare’in yazdığı eserler o kadar ilgi çekiyor ve dikkatle okunuyordu ki okuma yazma bilen insanlar, onun İngilizceyi yazma şekline ayak uydurmaya başladı. Shakespeare’in yazış şekli yayıldıkça İngilizce daha standart bir hal aldı.
Bunun yanı sıra William Shakespeare, eserleri sayesinde İngilizceye bugün dahi kullanılan 1700’den fazla kelime kattı. 1700 kelimeyi ezberlediğimizi düşünmek bile yeterince zor, fakat Shakespeare tam anlamıyla bu kadar kelimeyi icat etti!
Tabii ki Shakespeare, İngilizceye yeni kelimeler katarken onları sıfırdan oluşturmadı. Genellikle zaten dilde yer alan kelimeleri çeşitli yöntemlerle değiştirip yenilerini oluşturuyordu. Örneğin bazen isimleri (noun) verb (fiil) olarak kullanıyordu, bazen kelimelerin başına ya da sonuna ekler getiriyordu, bazen de birden fazla kelimeyi birleştiriyordu.
O halde şimdi hep birlikte ilk defa William Shakespeare eserlerinde kullanılan bazı kelimeleri keşfedelim. Göreceğiz ki Shakespeare, gerçekten de kelimeler konusunda fazlasıyla yaratıcı biriymiş!
Size ve çocuğunuza harika bir hediyemiz var!
Çift dilli Sihirli Hikaye kitabı
Shakespeare’in İngilizceye kattığı kelimeler
William Shakespeare, İngilizcede bugün söylerken hiç düşünmediğimiz bazı kelimelerin mucidi. Shakespeare’in ürettiği İngilizce kelimeler arasında öne çıkan örnekleri inceleyelim.
- Bedroom
“Yatak odası” anlamına gelen “bedroom” kelimesi o kadar yaygın ki muhtemelen çoğumuz bu kelimenin kendi kendine ortaya çıktığını düşünürdük. Bu kelime aslında ilk defa William Shakespeare eserlerinden Bir Yaz Gecesi Rüyası’nda (A Midsummer Night’s Dream) kullanılıyor.
Ancak aslına bakarsanız Shakespeare’in kullandığı “bedroom” kelimesi de bugünkü “bedroom” ile aynı anlama gelmiyor. Shakespeare, “bedroom” derken yatağın kendisinde bulunan, uzanabileceğimiz alanın genişliğinden bahsediyordu. Yine de bu kelime zamanla değişerek günümüzdeki halini almış.
Görebiliyoruz ki William Shakespeare, bu kelimeyi oluştururken basitçe “bed” (yatak) ve “room” (oda) kelimelerini birleştirmiş. Bundan önce İngilizcede yatak odasından bahsederken “bed chamber” ya da “sleep space” gibi terimler kullanılıyormuş.
- Control
Fiil olarak “kontrol etmek” ya da isim olarak “kontrol” anlamlarına gelebilen “control” kelimesi, en başta sadece fiil olarak kullanılabiliyormuş. Fakat Willim Shakespeare, eserlerinden On İkinci Gece’de (Twelfth Night) bu kelimeyi ilk defa bir isim olarak kullanmış. Günümüzde her iki anlam da epey yaygın.
- Downstairs
İngilizcede sıfat (adjective) ve zarf (adverb) olarak kullanılabilen, “alt katta(ki)” anlamına gelen “downstairs” kelimesi, ilk defa Shakespeare tarafından VI. Henry eserinin birinci kısmında kullanılmış.
- Fashionable
“Modaya uygun”, “revaçta olan” gibi anlamlara gelen “fashionable” kelimesi aslında kulağa gayet modern geliyor. Bugünlerde kullanımı çok yaygın olan bu kelime aslında ilk defa William Shakespeare tarafından, Troilus ve Cressida adlı oyunda kullanılıyor.
Bu kelimede Shakespeare’in “fashion” kelimesine “-able” ekini getirdiğini görebiliyoruz. Bu da bize Shakespeare’in ne kadar yaratıcı bir zihne sahip olduğunu gösterir nitelikle, çünkü biliyoruz ki aslında İngilizcede her istediğimiz kelimeye bir ek getirip geçerli bir kelime oluşturamıyoruz!
- Gossip
“Gossip” kelimesi İngilizcede eğer bir isim (noun) olarak kullanılırsa “dedikodu”, fiil (verb) olarak kullanılırsa da “dedikodu yapmak” anlamına gelebiliyor. Aslında bu kelime önceden yalnızca bir isim olarak kullanılabiliyormuş, ta ki William Shakespeare eserlerinde bu durumu değiştirene kadar!
Shakespeare, Sonu İyi Biterse (All’s Well That Ends Well) adlı oyununda bu kelimeyi ilk defa bir fiil olarak kullanmış. Fakat tıpkı “bedroom”da olduğu gibi Shakespeare’in kastettiği anlam bizim bildiğimizden farklıymış. Shakespeare “gossip” fiilini “evde hissetmek” anlamında kullanmış, fakat kelime zamanla “dedikodu yapmak” anlamına evrilmiş.
- Lonely
“Yalnız”, “kimsesiz” anlamlarına gelen “lonely” kelimesini ilk defa William Shakespeare, eserlerinden Coriolanus’ta kullanmış. Bundan önce İngilizcede “yalnız kişi” anlamına gelen “lone” kelimesi mevcutmuş, Shakespeare’de bu kelimeye “-ly” ekini getirerek “lonely” sıfatını oluşturmuş.
- Unhelpful
“Yardımcı olmayan” anlamına gelen “unhelpful” sıfatı, ilk defa Shakespeare’in VI. Henry adlı eserinin ikinci bölümünde kullanılmış.
Anlaşılan o ki William Shakespeare eserlerinde tıpkı bu örnekteki gibi “un-” ekini kullanarak yeni kelimeler türetmekten oldukça keyif alıyormuş. Shakespeare’in tam da bu şekilde ürettiği “uneducated”, “unfrequented”, “unreal”, “unrivaled”, “unhidden” gibi daha onlarca kelime var!
Shakespeare’in İngilizceye kattığı atasözü ve deyimler
William Shakespeare eserleriyle İngilizceye sadece yeni kelimeler değil, aynı zamanda birçok atasözü ve deyim de katabilmiş, veya onları popüler bir hale getirmiş. Bu ifadelerden birçoğu halen yaygın olarak kullanılıyor ve kendimizi oldukça yaratıcı şekilde ifade etmemize yardımcı oluyor. Bakalım bazı örnekler nelermiş?
- All that glitters is not gold
Oldukça popüler olan bu ifade, “Parlayan her şey altın değildir.” anlamına geliyor, yani dış görünüşlere aldanılmaması gerektiğini anlatırken kullanılıyor. Bu ifade ilk defa William Shakespeare eserlerinden Venedik Tüccarı (The Merchant of Venice) içinde görülmüş.
Aslında Shakespeare’in kendisi, bu ifadeyi “All that glistens is not gold.” şeklinde yazmış. İfade günümüze gelirken “glisten” kelimesinin yerini eş anlamlısı olan “glitter” kelimesi almış.
- Brave new world
Ütopyalardan, yani gerçek olamayacak kadar iyi olan dünyalardan bahsederken kullanılan, ardından Aldous Huxley tarafından yazılan bir bilim kurgu klasiğinin başlığı haline gelen “cesur yeni dünya” ifadesi ilk kez Shakespeare tarafından Fırtına (The Tempest) adlı oyunda kullanılmış.
Aslında bakarsanız Shakespeare bu kelimeyi iğneleyici bir şekilde kullanmış. Yani gerçekte epey kötü olan bir durumu esprili bir şekilde “cesur yeni dünya” şeklinde betimlemiş. Bu esprili kullanım, günümüzde de gayet yaygın.
- Break the ice
İngilizcede yeni tanıştığımız bir kişiyle aramızdaki mesafeyi azaltmak için, onları tanımaya başlamak için yaptığımız girişimlerden “breaking the ice” şeklinde bahsediyoruz. Bu deyimden hareketle insanların tanışması için oynanan oyunlara veya sorulan sorulara da günümüzde epey popüler bir kelime olan “icebreaker” adı veriliyor.
“Break the ice” terimi ise ilk defa William Shakespeare eserlerinden Hırçın Kız’da (The Taming of the Shrew) görülmüş.
- Good riddance
Bizi rahatsız eden bir şeyden kurtulduğumuzda “Oh, iyi oldu!”, “Kurtulduk!” gibi ünlemler kullanmak istiyorsak bunu İngilizcede “Good riddance!” diyerek yapabiliyoruz.
Bu ifadenin esasında Shakespeare’den önce kullanıldığını gösteren kaynaklar mevcut. Ancak yaygınlaşması, bu kelimeyi William Shakespeare eserlerinden Troilus ve Cressida’da kullanınca meydana gelmiş. Shakespeare olmasaydı bu ifade belki de bugüne gelemeden unutulup gidecekti!
- Love is blind
Türkçede bulunan “Aşkın gözü kördür.” ifadesi neredeyse kelimesi kelimesine aynı şekilde İngilizcede “Love is blind.” olarak yer alıyor. Birini sevdiğimiz zaman kusurlarını görmezden gelmeye meyilli olduğumuzu anlatmak için bu sözü kullanabiliriz.
Bu ifadeyi ilk kez gördüğümüz yer ise William Shakespeare eserlerinden Venedik Tüccarı (The Merchant of Venice).
- Wild-goose chase
“Wild-goose chase” ifadesi bir şeyi ne kadar kovalarsak kovalayalım elde edemeyeceğimiz, boşuna uğraştığımız durumları betimlemek için kullanılabilen eğlenceli İngilizce deyimler arasında. William Shakespeare, en ünlü eserlerinden biri olan Romeo ve Jüliet’te bu ifadeyi ilk kez kullanmış.
Shakespeare’in İngilizceye etkisi: Sıkça sorulan sorular
William Shakespeare eserleriyle İngilizceyi nasıl etkilemiş, gördük. Şimdi de bu konuda sıkça sorulan sorulardan bazılarını cevaplayalım.
Shakespeare hangi alanlarda çalışmalar yapmıştır?
William Shakespeare; tiyatro, şiir ve oyunculuk alanında çalışmalar yapmıştır. Özellikle tiyatroları ve “sone” türündeki şiirleriyle tanınmıştır.
Shakespeare İngilizceye kaç kelime kattı?
William Shakespeare’in İngilizceye 1700’den fazla kelime kattığı düşünülmektedir.
Shakespeare neden bu kadar önemli?
William Shakespeare, eserleri ile yalnızca İngiliz kültürünü ve edebiyatını derindene etkilemekle kalmayıp aynı zamanda İngiliz yazı dilinin standartlaşmasında önemli bir rol oynadığı ve İngilizceye 1700’den fazla kelime kattığı için önemli bir figürdür.
Novakid’le tanışın!
William Shakespeare gibi isimlerin İngilizce üzerindeki etkisini anlamak, dili öğrenirken eğlenceli bir yan etkinlik olabiliyor. Fakat Shakespeare’in eserlerini okuyup anlayabilmek için de dili yaşayarak öğrenmek lazım. Novakid’deki online İngilizce derslerimizle bu mümkün! Siz de ücretsiz deneme dersinizi şimdi alın ve çocuğunuzun İngilizceyi en doğal haliyle öğrenmesini sağlayın!
