9 min Şiirleri yetişkinler olarak çok seviyoruz, bununla birlikte çocuklar için de oldukça faydalı olduklarını unutmamak lazım. Okul öncesi çocuklara uygun şiirler, onları eğlendirirken aynı zamanda bilişsel gelişimlerine de büyük destekte bulunuyor.
Bu içeriğimizde okul öncesi şiirlerin çocuklara faydalarından, okul öncesi şiirlerin sahip olması gereken özelliklerden bahsettik. Bazı şiir örnekleri verdik ve kendi anaokulu şiirlerinizi yazabilmeniz için küçük bir rehber hazırladık. İşte okul öncesi şiir öğretimi ile ilgili her şey!
O hâlde haydi öğrenmeye başlayalım!
Şiirin çocuk gelişimine faydaları
Çocuk şiirlerinin okul öncesi miniklere yararlı olduğu su götürmez bir gerçek. İşte şiirlerin okul öncesi çocukların gelişimine sunacağı katkılardan bazıları!
- Dil gelişimi
Şiirler küçük çocuklara dili farklı yapılarla, çeşitli kelimelerle sunar. Çocuklar da dile bu şekilde maruz kalarak kelime hazinelerini, dil yeteneklerini daha hızlı bir şekilde geliştirebilir.
- Hafıza yeteneği
Çocuklar şiir ezberleyip okuyarak hafızalarını geliştirebilir. Şiir ezberlemek için kullandıkları yöntemler de bilişsel gelişimlerini destekler.
- Duygusal dışavurum
Çocuklar şiirler sayesinde kendi duygularını ve düşüncelerini çeşitli yollarla ifade edebilir.
- Dinleme yetenekleri
Şiir dinlemek, normal bir konuşmayı dinlemekten çok daha farklıdır. Çocukların daha dikkatli olup kafiyeleri de anlamalarını gerektirir. Çocuklar, bu sayede dinleme ve dikkat yeteneklerini geliştirebilir.
- Yaratıcılık
Çocukların kendi şiirlerini yazmaları yaratıcılık, hayal gücü ve kendini ifade etme yeteneklerine katkıda bulunur.
- Ahlaki dersler
Özellikle şiirleştirilmiş hikâyeler dahil olmak üzere birçok çocuk şiirinde çocukların çıkarabileceği ahlaki dersler bulunur. Bu durum, çocukların kişisel gelişimine yardımcı olur.
Okul öncesi şiirler nasıl olmalı?
Şiirin okul öncesi çocukların gelişimine olan faydalarının bazılarını saydık. Fakat bildiğimiz gibi her şiir çocuklara uygun değil. Şiirlerin okul öncesi çocukların ilgisini çekebilmek için belli başlı kriterlere sahip olması gerekiyor. Peki nelerdir bunlar? İşte şiirlerin çocukların ilgisini çekebilmek için karşılaması gereken şartlardan bazıları!
- Ritim ve kafiye
Okul öncesi çocuklar kelimelerin oluşturduğu ritme, şiirin kafiyesine kapılır. Rahat anlaşılabilir bir kafiye ve ilgi çekici bir ritim, bir şiiri çocuklar için uygun hâle getirir.
- Betimlemeler
İçerisinde canlı canlı betimlemeler bulunan, çocuğun zihninde adeta bir görüntü oluşturan şiirler de oldukça etkilidir. Bu şiirler, dil kullanımıyla çocukların farklı duyularına hitap ederek bilişsel gelişime de katkıda bulunur.
- Kolay dil
Yeni kelimeler kullanarak çocuğun kelime hazinesini geliştirmek faydalı olsa da şiir genel anlamda çocuklar için kolay ve anlaşılabilir olmalı. Yoksa çocuklar şiiri okumaktan sıkılacaklardır.
- Kısalık
Okul öncesi çocukların dikkat süresi çok uzun olmadığı için şiirleri de kısa tutmakta fayda var. Çocuk şiiri kısa olmalı.
- İnteraktif unsurlar
Çocuk şiirlerinin içerisinde el çırpma, hayvan sesleri, dans etme gibi interaktif unsurların bulunması şiiri çok daha ilgi çekici bir hâle getirir.
- Şiirdeki dilin tonu
Şiirde kullanılan dilin tonunun daha “zıpır” olması, çocuklara yönelik olması şiiri çocuklar için daha ilgi çekici bir hâle getirecektir.
- İllüstrasyonlar
Kitap formatında olan şiirlerde rengarenk çizimler hikâye anlatımını çocuklar için daha kolay ve daha eğlenceli yapar.
- Tema
Bir çocuk şiirinin ilgi çekmesi için çocuklarla ilgili temalara değinmesi gerekir. Aile, arkadaşlar, doğa, günlük rutin gibi çocukların anlayabileceği temalar, şiiri çocuklara daha uygun kılar.
Şimdi ise çocuklara uygun şiir temalarından detaylı olarak bahsedebiliriz.
Çocuk şiiri temaları ve kısa çocuk şiirleri
Okul öncesi çocukların hem ilgisini çekecek hem de gelişimlerine yardımcı olacak farklı farklı şiir temaları bulunuyor. Gelin bunlardan detaylıca söz edelim.
- Doğa ve hayvanlar
Doğanın güzelliğinden, doğada yaşayan hayvanlardan bahseden bu kategoride de birçok çocuk şiiri bulunur. Çocuklar bu şiirler sayesinde doğa farkındalığı daha yüksek bireyler olarak büyüyebilirler.
Bir örnek oku 
Ağacı kıskanırım
Yemiş yüklü dalı var;
Bahar olsun, güz olsun
Ne güzel masalı var.
İmrenirim arıya,
Petek petek balı var;
Konduğu çiçeklerin
Pembesi var, alı var.
Cahit Sıtkı TARANCI
Bir örnek oku
Çocuk, çok sevdi ağacı…
Verirdi ona, her kış
Oyuncakları olsaydı!
Ağaç, çok sevdi çocuğu…
Öperdi altın sarısı saçlarından
Dudakları olsaydı!
Ve ona öptürmek için,
Eğilirdi yerlere kadar;
Bacakları olsaydı!
Dökerdi önüne hepsini;
Işıl ışıl, rengarenk, bahar kokulu
İlkbahar çiçeklerini!
Ve çocuk gittikten sonra,
Böyle kalır mıydı ağaç?
Ne olurdu onun da,
Ayakları olsaydı!
Çocukla birlikte uzak diyarlarda,
Tatlı düşler kursaydı!
- Macera ve keşif
Çeşitli mekanlardan, kültürlerden, doğal olaylardan bahseden şiirler, çocuğunuzun içindeki maceracıyı uyandırabilir. Bu şiirler bir orman macerasını, denizaşırı bir seyahati, hatta bir uzay hikayesini şiirleştirerek ilgi çekici hâle getirebilir – tam çocuklara göre!
Bir örnek oku
Tam otların sarardığı zamanlar…
Yere yüzükoyun uzanıyorum.
Toprakta bir telaş, bir telaş…
Karıncalar öteden beri dostum.
Ellerime hamamböcekleri konuyor,
Ne şeker şey onlar.
Uç böcek, uç böcek diyorum,
Uçuyorlar…
Pan’ın teneffüsü bile
Ilık okşamakta yüzü
Devedikenleri, çalılık vesaire,
Bir âlem bu toprakların üstü…
Behçet NECATİGİL
- Aile ve ev
Bu kategoride olan şiirler aile bağlarının önemini anlatır, kardeş sevgisinin ve ebeveynlerin üzerinde durur. Bu şiirler aynı zamanda evde yaptığımız günlük aktivitelere de değinebilir – sabah rutinleri, bakım, yemek gibi.
Bir örnek oku
Korur bizi beladan,
Güvendeyiz biz orada.
Her çocuğun hakkıdır,
Sıcak, güzel bir yuva.
Anne baba çocuklar,
Neşe dolu bir yuva.
Geleceğe güvenle,
Bakmalıyız biz orada.
Yılmaz KAYALAR
Bir örnek oku
Dede pamuk sakallı
Nine, yanağı allı
Okşadıkça yüzümü
Avuç içleri ballı
Ana yüreği sıcak
Isıtıyor çabucak
Korktuğumuzda bizi
Baba koruyor ancak
Kardeşim, arkadaşım
Bir de emsalse yaşım
Onunla yersem tatlı
Sofradaki her aşım
Anne baba kardeşler
Aynı soydan kökteşler
Ne zaman üşünürse
Üstümüzde güneşler
İbrahim COŞAR
- Renk ve şekiller
Bu kategorideki çocuk şiirleri doğanın unsurlarından faydalanarak renkleri ve şekilleri çocuklara anlatır, çocukların gözlem yeteneklerini ve kelime hazinelerini geliştirir.
Bir örnek oku
Bak güneşe, sarı.
Deniz, mavi.
Gök yüzü havai.
Yeşil yaprak,
Gri toprak.
Kırmızı bayrak.
Kar beyaz,
Turuncu portakal.
Bak kahverengi hurma.
Siyahı sorma.
Hiç birine benzemez,
Kafanı yorma.
Perihan PEHLİVAN
- Sayılar
Haftanın günleriyle, hayvanat bahçesindeki hayvanlarla, gökyüzündeki yıldızlarla ve birçok farklı konseptle sayıları ve sayı saymayı öğreten bu şiirler de çocuklar için oldukça faydalıdır.
Bir örnek oku
Sayıların ilki bir,
Peşinden iki gelir.
Üçe yoktur hiç sözüm,
Dört benim iki gözüm.
Beş parmakların sayısı,
Altı yılın yarısı,
Yedi, sekiz çift hece,
Dokuz sanki bilmece.
Çift sayıların ilki on,
Sayılara yoktur son,
On birlik bir destedir.
Tavuklar kümestedir.
On iki bir düzine,
Çöp düşmesin gözüne,
Abaküsü alalım,
Yüze kadar sayalım.
Müfit AKSAKAL
- Okul ve öğrenme
Okul ortamını anlatan bu şiirler ilk okul gününün heyecanıyla, yeni arkadaşlarla tanışmayla, yeni şeyler öğrenmenin gururuyla alakalı olabilir. Bu şiirler çocukları okula hazırlayarak onlara öğrenme sevgisini aşılar.
Bir örnek oku
Okula geldim, öğrenci oldum.
Arkadaş buldum, sevinçle doldum.
Oyun oynadık, güne doymadım.
Ziller çalmasa, paydos olmasa.
Dersten çıkıldı, canım sıkıldı.
Okul ne güzel, yarın erken gel.
Oyun oynarız, güne doymayız,
Okur yazarız, okul yuvamız.
Hamdi TUNÇER
- Tatiller ve mevsimler
Tatillerden ve mevsimlerden bahseden şiirler çocukların dünyanın döngüsünü anlamasını sağlar, tatil vakitlerinin neşesini ve mevsimlerin özelliklerini anlatır.
Bir örnek oku
Bir yılda dört mevsim var,
Haydi sayalım çocuklar.
İlkbahar, yaz, sonbahar, kış.
İlkbaharda çiçek açar dallar.
Yaz gelince meyvesini sunar.
Sarı ve turuncuysa yapraklar,
Gelmiştir sonbahar.
Kalmamışsa dallarda yapraklar,
Beyaz örtü her yeri kaplar.
Ötmüyorsa dalında kuşlar,
İşte o zaman kış başlar.
Selma ÖZCAN
- Arkadaşlık ve duygular
Bu kategorideki şiirler arkadaşlığın önemini ve insan duygularını işler. Yeni arkadaşlıklardan, arkadaşlar arasındaki sadakatten, mutluluk ve üzüntüden bahsedebilirler. Çocukların hayatın önemli bir parçası olan bu kısmını daha iyi anlamasını sağlar.
Bir örnek oku
Gülmek ne güzel
Sevmek de öyle
Aşk kapıyı vuruyor
Tatsana ne güzel
Mutluluk hayata bedel
Ömrü doldurma keder
Yaşamak için sevmek yeter
Gülmek ne güzel
Çiçekler açmış renk renk
En güzel şey sevmek
Kin nefreti yok edip
Kardeşçe yaşamak ne güzel.
Kalp sevgiyle beslenmeli
İnsanlar içten gülmeli
Gönüller bir olmalı
Paylaşmak ne güzel.
Nizamettin ERGÜL
Çocuk şiirleri (kısa)
Kendi şiirinizi yazma rehberine geçmeden önce bazı kısa şiir örneklerine göz atalım dilerseniz.
Bir örnek oku
HAVA TAŞITI
Bulutlara dalıyor
Dönerek alçalıyor
Çok yolcu taşıyor
Hava taşıtı uçak.
DENİZ TAŞITI
İskeleye yanaşır
Denize çok yaraşır
Öyle çok yolcu taşır
Deniz taşıtı vapur
KARA TAŞITI
Koyu bir duman salar
Birden tünele dalar
Öyle çok yolcu taşır
Kara taşıtı tren
Bir örnek oku
Mevsime göre giyin,
Hiç üşütme kendini.
Zamanında aşı ol,
Sık sık yıka elini.
Yüreğini rahat tut,
Her şeyi dert edinme.
Olumsuzluğu unut,
Önemlidir beslenme.
Kızartma, yağlı, acı,
Sağlığı bozmaktadır.
Sebze, meyve baş tacı,
Süt en doğal gıdadır…
Bir örnek oku
Okumak geleceğin
Yolunu aydınlatır.
Okumak insanlara
Tüm dünyayı tanıtır.
Bizlere okumaktan
Daha yararlı ne var?
Bilgili olmak için
Okuyalım çocuklar.
Bir örnek oku
Cümlelerin sonunda
Karşılar bizi nokta
Kısaltmalar yaparken
Koyarız bir de nokta.
Yüzündeki benekler,
Havadaki sinekler,
Renkli renkli düğmeler,
Hep noktaya benzerler.
Müziklerde, notalarda
Harflerle, sayılarla
Pek çok farklı alanda
Kullanırız biz nokta.
Saya saya bitmedi,
Noktalar tükenmedi.
Şimdi de şiir bitti,
İşte sonunda nokta.
Melek KARANİSOĞLU
Okul öncesi çocuklara şiir yazma rehberi
Okul öncesi çocuğunuzun şiir yazmasını mı istiyorsunuz, veya onun için kendiniz mi şiir yazacaksınız? Aşağıdaki adımları uygulayıp ister çocuğunuzla birlikte, isterseniz de tek başınıza şiir yazmayı deneyebilirsiniz!
- Temanızı seçin
Öncelikle yukarıda bahsettiğimiz temalardan bir tanesini veya birkaç tanesini seçerek konunuzu belirleyebilir, oyun alanınızı daha küçük bir hâle getirerek devam edebilirsiniz.
- Şiirin amacını belirleyin
Şiirinizi hangi amaçla yazmak istediğinizi seçin: Eğitici mi olsun, eğlendirici mi olsun, sakinleştirici mi olsun, yoksa duygusal mı?
- Beyin fırtınası yapın
Yazmaya başlamadan önce seçtiğiniz konulara dair kullanabileceğiniz farklı kelimeleri, aklınıza gelen cümle ve fikirleri serbest bir beyin fırtınasıyla düşünerek not edin.
- Yazmaya başlayın
Şiirinizin konusunu ve amacını seçtikten sonra beyin fırtınasında aklınıza gelen fikirleri yazarak toparlamaya başlayın. Şiiri yazarken yapay zeka aracı olan ChatGPT’ye belirlediğiniz temayı, şiirinizin amacını, aklınıza gelen fikirleri söyleyerek ondan yardım da alabilirsiniz.
Şiiri yazarken yazımızda bahsettiğimiz kriterlere (kısa olmalı, karmaşık sözcükler içermemeli, tekrar ve kafiyesi bol olmalı, interaktif olmalı vb.) uygun olduğundan emin olun.
- Sesli okuyarak kontrol edin
Şiirinizin ilk taslağını bitirdikten sonra sesli bir şekilde okuyarak kulağa doğal gelmeyen yerleri düzeltebilir, bu şekilde son rötuşlarınızı atabilirsiniz.
- Çocuğunuzla birlikte tadını çıkarın
Şiirinizi bitirdikten sonra çocuğunuzla birlikte eğlencesini çıkarmak kalıyor! Şiiri birlikte okuyarak interaktif kısımlarında çocuğunuzu işin içine katabilir, ona taklitler yaptırabilirsiniz. Bu aşamadan sonrası şiirin size sunduğu özgürlüğe kalmış. İyi eğlenceler!
Novakid’le tanışın!
Çocuğunuzun bilişsel gelişimi için şiirler kadar yabancı dil öğrenmek de oldukça faydalı. Eğer çocuklar için İngilizce kursu arıyorsanız tamamen online dersler verdiğimiz Novakid’deki programlarımıza göz atmayı unutmayın – alanında uzman öğretmenlerimizle İngilizceyi sevdirerek öğretiyoruz.
Çocuklar için İngilizce öğrenmenin en eğlenceli yolu Novakid’de! Onların dil becerilerini nasıl geliştirdiğimizi merak ediyorsanız aşağıdaki videomuzu izleyin:
Çocuğunuzun bu etkili eğitimden faydalanmasını istiyorsanız ücretsiz deneme dersinizi hemen alın!
