7 dk. İngilizcede sessiz harfler: Bazı yerlerde okunmayan sessiz ünsüz harfle ve sessiz ünlü harfler neler?
İngilizce hakkında hepimizin bildiği bir şey varsa o da kelimelerin yazılışının epey kafa karıştırıcı olabildiği. Örneğin bazı harfler kelimenin yazılı halinde yer almasına rağmen telaffuz ederken söylenmeyebiliyor.
Hangi harflerin ne zaman okunmadığını öğrenmek ise ne yazık ki ezber yoluyla yapabileceğimiz bir şey değil. Bunun yerine harfleri ayrı ayrı inceleyip okunmayan harflerin bulunduğu kelimelere mümkün olduğunca maruz kalmamız gerekiyor.
Bu yazımızı tam da bunu düşünerek hazırladık. Eğer İngilizcedeki sessiz ünsüz harfler ve sessiz ünlü harfler konusunda kafa karışıklığı yaşıyorsanız bolca örnekle bunu çözümlemenize yardımcı olacağız. Haydi başlayalım!
İngilizcede sessiz harfler nedir?
İngilizcede bir kelimenin yazılı halinde bulunmasına rağmen telaffuzunda yer almayan harflere “sessiz harfler” veya İngilizcedeki adıyla “silent letters” adını veriyoruz. Bunlar hem sessiz ünsüz harfler hem de sesli ünlü harfler olabilir, ancak sessiz ünsüz harfler biraz daha öne çıkıyor.
Sessiz harfler, İngilizcenin tarihsel gelişiminin bir sonucu. İngilizce tarih boyunca Latince, Normanca ve Norsça gibi çeşitli dillerden etkileniyor ve kelimeler alıyor. Bunun üstüne İngilizcede yaşanan ses değişiklikleri ve yazı sisteminin uzun süre boyunca değiştirilmemesi eklenince sessiz harfler günümüze kadar gelebilmiş.
Elbette ki İngilizcedeki sessiz ünsüz harfleri ve sessiz ünlü harfleri anlamak için bu bahsettiğimiz diller hakkında bilgimiz olmasına gerek yok. Bunun yerine basitçe çeşitli örnek kelimeleri inceleyerek İngilizcenin sessiz harflerini anlayabiliriz
İngilizce sessiz ünsüz harfler
İngilizcedeki sessiz harfleri incelemeye sessiz ünsüz harflerle başlayalım. Devam etmeden önce daha genel bilgi için İngilizce ünsüzler ve okunuşları hakkındaki yazımıza bir göz atmak isteyebilirsiniz!
İngilizcedeki ünsüzleri tek tek ele alıp ne tür kelimelerde sessiz olduklarına dair örnekler vereceğiz. Ancak telaffuzlarını daha da doğru öğrenmek isterseniz elbette kelimelerin Uluslararası Fonetik Alfabe’de (IPA) nasıl gösterildiklerine bakmanızı öneririz.
- B
“B” harfi, kelimelerin en sonundayken hemen “m” harfinden sonra gelirse sessiz ünsüz harf olur.
Örnek: climb (“klaym”), thumb (“th” sesi ile “[th]am”), comb (“koum”), lamb (“lem”), bomb (“bom” veya “bam”), crumb (“kram”)
“B” harfi- bazı kelimelerde “t” harfinin hemen öncesinde de sessiz olabilir. Bu kelimeler genellikle köken olarak Latinceden geliyorlar.
Örnek: doubt (“daut”), subtle (“sadıl”), debt (“det”)
- C
“C” harfi İngilizcenin kafa karıştırıcı harflerinden biri. Kimi zaman “k”, kimi zaman “s”, hatta kimi zaman da “ç” şeklinde okunabiliyor. Bazen de şimdi göreceğimiz üzere sessiz ünsüz harf olarak hiç okunmuyor.
İngilizcede “c” harfi, bazı kelimelerde “s” harfinden hemen sonra gelirse okunmuyor.
Örnek: science (“sayıns”), scissors (“sizırz”), scent (“sent”), descend (“disend”), muscle (“masıl”, fascinate (“fesineyt”)
Ancak bu genel bir kural değil, çünkü “c” harfinin “s” harfinden hemen sonra gelip okunduğu kelimeler de var. “Describe” (“diskrayb”), “scarf” (“skarf”), “escape” (“eskeyp”) gibi kelimeler bu duruma birer örnek.
Yine de “c” harfinden hemen önce “s”, hemen sonra da “e” geliyorsa hiçbir zaman “c”nin okunmadığını söylememiz mümkün.
Bunlara ek olarak “c” harfinin okunmadığı ama genel bir kurala bağlamanın mümkün olmadığı bazı kelimeler de var:
Örnek: indict (“indayt”), acquire (“ekuayır”), yacht (“yaat”)
Tabii “crack” (“krek”), “track” (“trek”) gibi kelimelerde “k” harfinden önce gelen “c”nin okunmadığını da düşünebiliriz. Ancak İngilizcede “c” harfi zaten “k” gibi okunabildiği için bu ayrımı yapmaya çok da gerek olmayabilir.
- D
D harfinin sessiz ünsüz harf olduğu net bir durum var. O da hemen sonrasına “g” geldiği kelimeler. Bu durumda “dg” harf grubunu Türkçedeki “c” gibi okuyoruz.
Örnek: bridge (“bric”), hedge (“hec”), ledge (“lec)
Aynı zamanda “handkerchief” (“henkırçiif”) kelimesindeki “d” ve “Wednesday” (“wenızdey”) kelimesindeki ilk “d” harfi de sessiz harf oluyor.
- G
“G” harfi, hemen sonrasında “n” gelen birçok kelimede sessiz ünsüz harf oluyor.
Örnek: gnome (“noum”), gnarl (“narl”), sign (“sayn”), foreign (“forın”), cologne (“koloun”)
Fakat bunun gerçekleşmediği durumlar da var. Örneğin “ignore” (“ignor”), magnet (“megnit”), pregnant (“pregnınt”) gibi kelimelerde “g” harfini okumamız gerekiyor.
Bunun yanı sıra “g” harfi, “gh” çiftinde de sessiz ünsüz harf oluyor. Bu iki harf yan yana geldiğinde okunmuyorlar ya da “y” gibi duyuluyorlar. Kelimenin başındalarsa da sadece “g” okunuyor.
Örnek: light (“layt”), high (“hay”), though (titreşimli “th” sesiyle “[th]ou”)
“Gh” çiftinin “f” şeklinde okunduğu bazı kelimeler de var. Tıpkı “laugh” (“lauf”) ve “cough” (“kaf”) gibi.
- H
“H” harfinin İngilizcede sessiz ünsüz harf olduğu birçok yer var. Bunları aşağıda özetledik.
Bazı kelimelerin en başında “h” harfi okunmayabiliyor.
Örnek: honor (“anır”), honest (“anıst”), herb (“örb”), hour (“aur”), heir (“eyr”)
Tabii ki bu genel bir kural değil. Hatta aslında bu örneklerin kendilerinin birer istisna olduğunu dahi söyleyebiliriz, çünkü “h” harfi “help”, “hint”, “high” gibi birçok kelimenin en başında okunuyor.
“H” harfi, “c” harfinden hemen sonra geldiğinde de sessiz ünsüz harf oluyor. “Ch” birleşimini bazı kelimelerde Türkçedeki “ç” gibi, bazı kelimelerde ise “k” gibi okuyoruz. Hatta İskoç aksanında çok kalın bir “h” gibi dahi okunabiliyor.
Örnek: children (“çildrın”), reach (“riiç”), anchor (“enkır”), choir (“koayır”), chemical (“kemikıl”), echo (“eko”)
Bunun yanı sıra “h” harfi, çoğu kelimede “w” harfinden hemen sonra geldiğinde de okunmuyor. Bazı aksanlarda “wh” harflerinin “hw” sesleriyle okunduğuna rastlayabilirsiniz, ancak bu standart bir telaffuz şekli değil.
Örnek: when (“wen”), where (“wer”), which (“wiç”), whistle (“wisıl”), white (“wayt”)
Bu duruma bir istisna, yukarıdaki bazı örnekler gibi wh- soruları içinde yer alan “who” (“hu”) kelimesi.
Ayrıca “h” harfinin okunmadığı, bunun yerine iki harfin de okunuşunun değiştiği bazı diğer harf çiftleri de var. Buna bir örnek, Yunanca kökenli kelimelerde “ph” çiftinin “f” gibi okunması.
Örnek: photo (“foto”), telephone (“telefoun”), physics (“fiziks”)
“Sh” harfleri yan yana geldiğince Türkçedeki “ş” gibi okunduğu da İngilizcenin bilinen bir özelliği.
Örnek: fresh (“freş”), short (“şort”), mushroom (“maşruum”)
“Th” ise “h” harfinin sessiz ünsüz harf olduğu en meşhur harf çifti olabilir. Türkçede olmayan bu sesi iki şekilde çıkarabiliriz. İkisinde de dilimizi dişlerimizin arasına koyuyoruz. Ardından “think” kelimesindeki ses için “s” der gibi, “mother” kelimesindeki ses için de “z” der gibi yapıyoruz.
Örnek: math (“me[th]”), month (“man[th]”), three (“[th]rii – “trii” değil!)
Örnek: brother (“bra[th]ır”), feather (“fe[th]ır”), breathe “brii[th]”)
- K
“K” harfi eğer kelimenin başındaysa ve aynı zamanda hemen ardından “n” harfi geliyorsa sessiz ünsüz harf oluyor ve okunmuyor.
Örnek: knife (“nayf”), knight (“nayt”), know (“now”), knit (“nit”)
- L
“L” harfinin okunmadığı pek bir durum yok, ancak bazı kelimelerde sondan bir önceki harf ise sessiz ünsüz harf haline gelebiliyor.
Örnek: could (“kud”), should (“şud”), would (“wud”), half (“hef” ya da “haf”), talk (“tok”, “took”, “tak” veya “taak”), walk (“wok”, “wook”, “wak” veya “waak”)
Ayrıca “salmon” (“semın”) kelimesindeki “l” harfi de bir sessiz ünsüz harf.
- M
“M” harfi yalnızca “mnemonic” (“nemonik”) kelimesinde okunmuyor.
- N
Tıpkı “b” harfinde olduğu gibi “n” harfi de kelime sonundaysa ve hemen öncesinde “m” harfi geliyorsa sessiz ünsüz harf oluyor.
Örnek: autumn (“odım”), column (“kalım”), hymn (“him”), solemn (“salım”)
- P
P kelimesinin sessiz ünsüz harf olduğu kelimeler çoğunlukla İngilizceye Yunancadan geçmiş oluyor. Buna bir örnek, “ph” birleşiminin “f” sesine benzemesi. Ancak “p” harfinin okunmadığı diğer Yunanca kökenli kelimeler de var.
Eğer “p” harfi bir kelimenin başındaysa ve hemen sonrasında “s” geliyorsa sessiz ünsüz harf oluyor.
Örnek: psychology (“saykoloci”), pseudoscience (“suudosayıns”)
Aynı durum “pt” şeklinde başlayan nadir kelimeler için de geçerli. Buna bir örnek, tarih öncesinde yaşayan “pterodactyl” (“terodektil”).
Yunancadan gelmeyip de “p” harfinin sessiz ünsüz harf olduğu birkaç kelime de var. Bunlar için net bir kural vermek mümkün değil, dolayısıyla örnekleri incelemek durumundayız.
Örnek: receipt (“rısiit”), corps (“kor”), coup (“kuu”), raspberry (“rezbıri”)
- R
“R” harfinin sessiz ünsüz harf oluşu, Amerikan İngilizcesi ve İngiliz İngilizcesinin farkları arasında ilk akla geleni. Muhtemelen zaten bildiğiniz üzere İngiliz İngilizcesinde ünlülerden sonra gelen “r” okunmuyor, Amerikan İngilizcesinde ise böyle bir durum yok.
- S
“S” sesi genelde okunsa da sessiz ünsüz harf haline geldiği bazı istisna kelimeler var. Bunların sayısı epey düşük.
Örnek: island (“aylınd”), isle (“ayl”), aisle (“ayl”)
Aynı zamanda İngilizceye Fransızcadan geçen bazı kelimelerin sonunda da “s” harfi sessiz ünsüz harf oluyor.
Örnek: debris (“debri”), apropos (“epropo”), rendezvous (“randeyvu”), bourgeois (“burjua”)
- T
Tıpkı “s” harfinde olduğu gibi “t” harfi de Fransızcadan gelen bazı kelimelerin sonunda sessiz ünsüz harf oluyor. Hatta aslında çoğu zaman bu durumda “y” diye okunuyor.
Örnek: ballet (“baley”), buffet (“buffey”), crochet (“kroşey”), debut (“debyu”)
Bunun dışında “t” harfi, “l” harfinden hemen önce gelirse de bazı kelimelerde okunmayabiliyor.
Örnek: whistle (“wisıl”), castle (“kesıl”), hustle (“hasıl”)
Tabii bu genel bir kural değil. Sonuçta “mostly” (“mostli”) gibi kelimelerde “t” harfini okuyoruz.
Son olarak “t” harfinin sessiz ünsüz harf olduğu ancak bir kurala bağlanamayan bazı kelimeler de var.
Örnek: mortgage (“morgıc”), tsunami (“sunami”), soften (“sofın”), listen (“lisın”), fasten (“fasın”), glisten (“glisın”), moisten (“moisın”), often (“ofın”)
- W
“W” harfi, kelimenin başındaysa ve hemen sonrasında “r” geliyorsa sessiz ünsüz harf oluyor.
Örnek: wrack (“rek”), wrestle (“resıl”), write (“rayt”), wrong (“wrong”)
Üstelik “answer” (“ensır”), “sword” (“sord”), “two” (“tu”), “who” (“hu”) gibi kelimelerde de “w” harfini okumuyoruz.
- X
“X” harfi, İngilizceye Fransızcadan geçen “faux pas” ifadesinde okunmuyor.
- Z
“Z” harfi de benzer şekilde Fransızcadan geçen bazı kelimelerde sessiz ünsüz harf oluyor.
Örnek: rendezvous (“randeyvu”), laissez-faire (“lessey feyr”)
İngilizcede sessiz ünlü harfler
Şimdi de İngilizcedeki ünlü harflerin sessiz olduğu durumlara bazı örnekler verelim.
- A
“Ea” çiftinde “a” harfi sessiz ünlü harf olabilir.
Örnek: bread (“bred”), death (“de[th]”), head (“hed”)
- E
Birçok kelimenin sonunda “e” harfi sessiz ünlü harf durumundadır.
Örnek: make (“meyk”), true (“truu”), eye (“ay”), love (“lav”)
- I
“Business” (“biznıs”), “fruit” (“fruut”), suit (“suut”) gibi kelimelerde “i” harfi sessiz ünlü harf olabilir.
- O
“O” harfi, öncesinde “e” gelen bazı kelimelerde sessiz ünlü harf haline gelebilir.
Örnek: people (“piipıl”), leopard (“lepırd”)
“Ou” çiftinde ise “o” veya “u” yerine Türkçedeki “a” benzeri bir ses çıkarırız.
Örnek: enough (“inaf”), trouble (“trabıl”), double (“dabıl”)
- U
“U” harfi, “g” harfinden hemen sonra geldiği bazı durumlarda sessiz ünlü harf olabilir.
Örnek: guide (“gayd”), guitar (“gitar”), dialogue (“dayalog”), colleague (“koliig”)
“Biscuit” (“biskit”), “build” (“bild”), “circuit” (“sörkit”), “laugh” (“leef”) gibi kelimelerde de “u” harfini sessiz ünlü harf olarak görürüz.
İngilizcede sessiz harfler: Test
İngilizcede sessiz ünsüz harfleri ve sessiz ünlü harfleri böylece öğrenmiş olduk. O halde şimdi de bir test ile öğrendiklerimizi pekiştirelim!
Novakid’le tanışın!
İngilizcede sessiz harfler gibi detayları öğrenmenin en etkili yolu, hatta belki de tek yolu dile maruz kalmak. Novakid’de çocuklar için online İngilizce derslerimizde hem bu imkanı sunuyoruz, hem de İngilizceyi en doğal haliyle öğretiyoruz. Siz de şimdi aramıza katılın ve ücretsiz konuşma pratiği derslerimizden 1 ay boyunca faydalanın!
Üstelik teke tek derslerimizde kullandığımız benzersiz metodoloji hakkında da aşağıdaki videodan bilgi alabilirsiniz:
Siz de çocuğunuzun bu eğitim yöntemiyle İngilizceyi yaşayarak öğrenmesini isterseniz ücretsiz deneme dersinizi şimdi alın!
