İngilizce subjunctive nedir, nerelerde ve nasıl kullanılır? İngilizce subjunctives konu anlatımı ve test!

Subjunctive, İngilizcedeki üç ana kipten, yani mood’dan biri. Bu yapının Türkçedeki karşılığı ise “dilek kipi”. Uzun haliyle “subjunctive mood” olarak isimlendirilen bu kipi dileklerden, isteklerden, tavsiyelerden ve varsayımsal durumlardan bahsederken kullanıyoruz. 

İngilizcedeki diğer iki mood ise gerçek bilgilerden ve fikirlerden bahsederken ya da soru sorarken kullandığımız indicative ile emir verirken kullandığımız imperative. Üç mood arasından subjunctive’in hem yazılı hem de sözlü dilde en nadir kullanılanı olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz.

Buna ek olarak, subjunctive’in çoğunlukla resmi dilde kullanıldığını da belirtelim. Günlük konuşmada bazı ifadelerde subjunctive kullanmak doğru olsa da ana dili İngilizce olan bazı konuşmacılar için dahi bu yapı kulağa biraz eski gelebilir. Dolayısıyla subjunctive kullanımında bazı tutarsızlıklar da söz konusu olabilir. Yine de bu durum gözünüzü korkutmasın, çünkü subjunctive mood’un yapısal özellikleri aslında o kadar da karmaşık değil.

Subjunctive’i tanımlayarak bu konuyu daha rahat anlayabilmek adına bir temel oluşturduk. İkinci adımımız ise bu kipi daha yakından tanıyabilmek için biçimsel özelliklerini öğrenmek olmalı. O halde subjunctive mood taşıyan fiillerin neye benzeyebileceğini öğrenmeye geçelim!

İngilizcede subjunctive’in kendine özel bir formu bulunmuyor. Bunun yerine subjunctive, fiilin bare infinitive haliyle aynı şekilde oluşturuluyor. Dolayısıyla subjunctive mood’daki fiilleri başka dilbilgisi yapılarından ayırmak zor olabilir, hatta çoğu zaman ilk bakışta cümlede subjunctive bulunduğunu dahi anlayamayabilirsiniz! Neyden bahsettiğimizi örnekleyelim:

• Dentists suggest that you floss every day. (Diş hekimleri, her gün diş ipi kullanmanızı öneriyor.) – “floss” = subjunctive
• You must floss in order to maintain dental hygiene. (Diş sağlığını korumak için diş ipi kullanmalısın.) – “floss” = bare infinitive
• I always floss before I go to bed. (Daima yatmadan önce diş ipi kullanırım.) – “floss” = present simple (indicative)

Görebildiğimiz üzere üç cümlede de “to floss” fiili tamamen aynı biçime sahip olmasına rağmen hepsinde aslında farklı bir şekilde çekimlenmiş. Dolayısıyla cümlede subjunctive bulunup bulunmadığını anlamak için yalnızca fiilin kendisine değil, ileride daha detaylı göreceğimiz bağlamsal özelliklere de dikkat etmek gerekiyor.

Bare infinitive ile aynı şekilde oluşturulan subjunctive’e ek olarak bazı kaynaklar “past subjunctive” denen ayrı bir yapının da bulunduğunu söylüyor. Bu yapıdaki subjunctiveler de bare infinitive ile değil, fiilin V2 yani past simple haliyle aynı oluyor.

Aslına bakarsanız The Cambridge Grammar of the English Language gibi yüksek itibarlı dilbilgisi kaynakları, past subjunctive’in günümüz İngilizcesinde bulunmadığını ve farklı bir yapı olduğunu savunuyor. Ancak biz daha yaygın kullanılan kaynaklara uymak adına past subjunctive yapısını da subjunctive olarak kabul edeceğiz.

Subjunctives konu anlatımımızın teknik kısmını geride bıraktık. Artık subjunctive mood’u kavramsal olarak daha iyi bildiğimizi söyleyebiliriz. Ancak İngilizcede her zaman olduğu gibi bu gramer yapısını öğrenmenin olmazsa olmazı, kullanımını tanımak. O halde şimdi de subjunctive’in nerelerde kullanıldığını görelim.

Öneriler ve tavsiyeler

Bare infinitive ile aynı şekilde kurulan subjunctive’i en sık göreceğimiz yer, öneri ve tavsiye içeren bazı cümleler olacak. Bu noktada bize subjunctive kullanmamız gerektiğini gösteren bazı ipucu fiiller bulunuyor, örneğin: advise, recommend, suggest, propose…

Yukarıdakilere benzer fiiller + “that” şeklinde bir yapı gördüğünüz anda fiili subjunctive mood ile kullanmanız gerektiğini anlayabilirsiniz. İşte bazı örnek cümleler:

• I suggest that he study more. (Daha fazla çalışmasını öneriyorum.)
• The teacher recommended that she be on time. (Öğretmen, zamanında olmasını tavsiye etti.)
• My grandfather advised that I work hard for a good future. (Dedem, iyi bir gelecek için çok çalışmamı öğütledi.)

İstekler ve talepler

Öneri ve tavsiyeye anlamca yakın olan, dolayısıyla subjunctive kullanılabilen bir diğer alan da istek ve talepler. Özellikle de resmi dil ile yapılan istek, rica ve taleplerde subjunctive kullanımını sık görebilirsiniz. Buradaki kilit fiillere bazı örnekler ise: demand, ask, command…

Örnek cümlelerimiz de şu şekilde:

• They demanded that he leave immediately. (Hemen ayrılmasını talep ettiler.)
• The general commanded that the soldiers remain at their posts. (General, askerlerin nöbet yerlerinde kalmalarını emretti.)
• She asked that he be present at the meeting. (Toplantıda bulunmasını rica etti.)

Önem ve zorunluluk belirten ifadeler

Bare infinitive ile aynı şekle sahip olan subjunctiveleri kullanırken bize yardımcı olabilecek bir diğer unsur da bazı sıfatlar. Eğer “crucial”, “important”, “vital”, “necessary”, “obligatory”, “essential”, “recommended” gibi sıfatlarla that clause kurulduğunu görürseniz devamında subjunctive gelecektir.

Bir diğer deyişle bir cümlenin “It is (yukarıdaki gibi sıfatlar) + that” şeklinde başladığını görürseniz bu, bare infinitive ile aynı şekle sahip olan subjunctive ile devam etmeniz gerekiyor demektir. 

İşte bu kullanıma bazı örnek cümleler:

• It’s important that she be informed. (Onun bilgilendirilmesi önemli.)
• It’s crucial that they arrive on time. (Zamanında varmaları çok önemli.)
• It is recommended that you get vaccinated against the disease. (Hastalığa karşı aşı olmanız önerilir.)

Dilekler ve arzular

“Subjunctive mood” ifadesinin Türkçede “dilek kipi” olduğunu belirtmiştik. Haliyle, subjunctive’i dilek ve arzu belirten cümlelerde kullanabilmemiz de sizleri şaşırtmayacaktır.

Ancak ufak bir detay var: Bu tarz cümlelerdeki subjunctive yapısı, “past subjunctive” dediğimiz ikinci subjunctive çeşidiyle oluşturuluyor. Yani bu sefer subjunctive’i bare infinitive ile aynı şekilde çekimlemeyeceğiz. Örneklerimizi incelersek:

• I wish she were/was here. (Keşke burada olsaydı.)
• I wish it would stop raining. (Keşke yağmur dursa.)

Görebildiğimiz üzere her iki cümlede de çekimlenen yardımcı fiiller (“to be” ve “will”), past simple haliyle görülüyor. 

İlk cümlenin hem “were” hem de “was” ile kurulabilmesi dikkatinizi çekmiş olabilir. Peki burada tam olarak ne oluyor? Bu gördüğünüz durum, İngilizcede subjunctive’in nadirliğinin dilin kullanımına doğrudan bir yansıması! Aslında “to be” fiilinin subjunctive hali, özne fark etmeksizin “were”. Fakat birçok konuşmacı, bu nadir yapıyı standart İngilizce kurallarına uyduruyor ve 1. ve 3. tekil şahıslar için “was” halinin de subjunctive olarak kullanılabilmesini kabul ediyor.

Varsayımsal ve hayali senaryolar

Past subjunctive’in kullanımını gördüğümüz bir başka yapı ise varsayımsal senaryolar, veya spesifik olmak gerekirse second conditional içeren cümleler. Eğer bu konuda hafızanızı yenilemek isterseniz if clause type 2 hakkındaki yazımıza göz atabilirsiniz!

Bu tarz cümlelerde “if” kelimesinden sonra gelen fiil, past subjunctive oluyor. Tıpkı aşağıdaki gibi:

• If I were you, I would take the job. (Senin yerinde olsaydım, işi kabul ederdim.)
• If he were my neighbor, we would be best friends. (Eğer o komşum olsaydı en iyi arkadaş olurduk.)
• If I lived in the US, I would visit New York. (Eğer Amerika’da yaşasaydım New York’u ziyaret ederdim.)

Bu tarz cümlelerde, dilek belirten cümlelerin aksina, genellikle “to be” fiilinin subjunctive halinin “were” olarak tutulması tercih ediliyor. Ancak bazı konuşmacılar için 1. ve 3. tekil şahısla “was” halinin yine kabul edilebilir olduğunu söyleyebiliriz.

Kalıplaşmış yapılar

Son olarak, subjunctive içeren bazı kalıplaşmış yapılar bulunuyor. Bu ifadeler eski zamanlarda ortaya çıkıp bugüne sık sık kullanılarak ulaşmış olmaları sebebiyle gramer açısından günümüz İngilizcesiyle kıyaslayınca kulağa tuhaf gelebiliyorlar. Dolayısıyla bu tür subjunctive ifadeleri, yapıyı incelemektense ezber yapmayı önerebileceğimiz nadir senaryolardan biri. Bazı örnekler ise şu şekilde:

• Long live the king! (Çok yaşa kral!)
• Be that as it may, we must continue. (Öyle olsun, ama devam etmeliyiz.)
• God forbid! (Allah korusun!)
• Come what may, we will face it together. (Ne olursa olsun, birlikte yüzleşeceğiz.)
• So be it. (Öyle olsun.)
• Suffice it to say that we disagree. (Şunu söylemek yeterlidir ki, katılmıyoruz.)

İngilizce subjunctives konu anlatımımızı böylece tamamladık. O halde şimdi de bu konuda sıkça sorulan sorulardan bazılarını tekrardan cevaplayalım:

Subjunctive nasıl kullanılır?

İngilizcede subjunctive; dilek, istek, talep, öneri, emir, önem ve zorunluluk belirten cümlelerde, varsayım ve hayal içeren bazı cümlelerde ve kalıplaşmış bazı ifadelerde karşımıza çıkar. Kullanıldığı duruma göre ya bare infinitive ile ya da past simple ile aynı şekle sahiptir.

The subjunctive mood nedir?

Subjunctive mood, İngilizcede dilek kipine verilen addır. Dilek, istek, tavsiye, emir varsayım gibi unsurlar içeren cümlelerde ve bazı kalıplaşmış cümlelerde karşımıza çıkan, nispeten nadir kullanılan bir dilbilgisi yapısıdır.

Artık İngilizce subjunctive’in ne olduğunu daha iyi biliyoruz. Peki konuyu tamamen kapatmadan önce öğrendiklerinizi pekiştirmek adına 10 soruluk testimizi çözmeye ne dersiniz?

İngilizcede özellikle de nispeten nadir görülen yapıları öğrenmek biraz zor bir görev olabiliyor. Bu tür yapıları iyice anlayabilmemiz için mutlaka doğru bir metodoloji izlemeliyiz. Tıpkı aşağıda inceleyebileceğiniz Novakid metodu gibi