7 dk. Üzerinde yaşadığımız gezegen, Dünya rengarenk ve süprizlerle dolu. Dünya’mız binbir çeşit hayvana, bitkiye, insana ve daha fazlasına ev sahipliği yapıyor. Bir tarafında güneş etrafı aydınlatırken bir tarafında yıldızlar parlıyor.
Peki, gezegenimiz Dünya hakkında neler biliyorsunuz? Daha önce hiç Dünya’nın özelliklerini araştırdınız mı? Dünya’nın şeklinin ne olduğunu biliyor musunuz? Eğer bütün bu sorular sizi heyecanlandırıyorsa gelin, Dünya’ya dair ilginç gerçekleri beraber keşfedelim!
Dünya hakkında ilginç gerçekler!
Bu yazıda, Dünya’nın yapısı ve özelliklerine dair çarpıcı gerçeklere göz atacağız. Hiç vakit kaybetmeden Dünya’mızı yakından tanımaya başlayabiliriz.
Dünya’nın şekli yuvarlak değil!
Dünya, dışarıdan yuvarlak, kusursuz bir top gibi görünse de tam olarak öyle değil. Dünya’nın ortası biraz daha genişken gezegenimiz üst ve alt kısımlardan, yani kuzey ve güneyden daha basıktır. Dünya’nın en geniş bölgesini sarıp sarmalayan hayali çizgiye ise Ekvator adını veririz. Ekvator ve çevresindeki bu şişkinlik ise Dünya’nın dönüşü ve yerçekiminin etkisiyle oluşur.
Yerçekimi
Dünya’nın yerçekimi, Dünya’nın sahip olduğu kütle nedeniyle oluşur. Dünya, çok büyük bir gezegen olduğu için kendi içine doğru bir çekim gücü yaratır. Bu çekim gücü, her şeyi kendine doğru çeker. Örneğin, bir topu havaya atarsak yerçekimi onu geri çeker ve yere düşmesini sağlar.
Dünya’nın geoit şeklinde olması ise yerçekimi farklılıklarını da beraberinde getirir. Ekvator bölgesinde, Dünya’nın dönmesinden dolayı merkezkaç kuvveti etkisiyle yerçekimi biraz daha zayıftır. Kuzey kutbunda ise tam tersi söz konusudur, burada yerçekimi daha azdır.
Dünya, katmanlardan oluşuyor
Dünya, dört katmandan oluşur.
Bu katmanlardan ilki, üzerinde her gün yürüdüğümüz Kabuk tabakasıdır. Kalınlığı 5 ile 70 kilometre arasında değişir ve Dünya’nın toplam hacminin yalnızca %1’ini oluşturur. Bu yüzey oldukça gençtir ve sürekli değişir.
Bir sonraki katman mantodur. Dünya’nın en hacimli katmanı olan manto, Dünya’nın toplam kütlesinin %85’ini oluşturur. Bu katman, büyük oranda yarı erimiş bir kaya olan magma ile doludur. Zaman zaman magma, kabuğun üzerinden fışkırarak volkanik patlamalara neden olur.
Dünya’nın çekirdeği ise gezegenin en sıcak ve yoğun kısmıdır. Dış Çekirdek, neredeyse tamamen metallerden oluşur ve yoğun basınç nedeniyle sıvı hale gelmiştir.
Dünya’nın merkezinde ise İç Çekirdek bulunur. Yaklaşık 2.400 kilometre genişliğinde olan bu katman, ay ile benzer boyutlardadır. İç Çekirdek, Dünya’nın en sıcak bölgesidir. Bu sıcaklık, Dünya’nın oluşumundan kalan ısı, radyoaktif bozunma ve güneş ile ayın yerçekimsel çekiminin neden olduğu yoğun basınçlardan kaynaklanır.
Atmosferimiz
Dünya’yı yaşanabilir hale getiren etkenlerden bir diğeri de atmosferimiz. Dünya’nın atmosferi, gezegenimizi çevresel tehditlere karşı koruyan ve yaşam için hayati bir rol oynayan bir gaz tabakasıdır. Bu tabaka, Güneş’in zararlı ışınlarını süzerek ve göktaşı yavaşlatarak bizi güvende tutar.
Atmosferin büyük bir kısmı azot ve oksijenden oluşur. Geri kalan kısım ise argon, karbondioksit ve neon gibi gazlardan meydana gelir. Bu bileşim, Dünya’nın sıcaklığını dengede tutarak okyanusların donmasını veya suyun tamamen buharlaşmasını engeller.
Dünya 4,5 milyar yaşında!
Dünya’nın yaşıyla ilgili araştırmalar, bilim insanlarını ilginç sonuçlara sürükledi. Yapılan çalışmalar, gezegenimizin yaklaşık 4,5 milyar yıl yaşında olduğunu ortaya koyuyor! Bu inanılmaz bilgi, kayaçlar ve mineraller üzerinde yapılan detaylı analizlerle keşfedildi.
Örneğin, Kanada’nın kuzeybatısında bulunan bazı kayaçların 4,03 milyar yıl öncesine ait olduğu tespit edildi. Avustralya’da ise yaşları 4,3 milyar yıl olan mineraller bulundu. Ancak bilim insanları sadece Dünya üzerindeki örneklerle yetinmedi. Ay’dan getirilen kayaçları ve Dünya’ya düşen meteoritleri de incelediler. Bu gök cisimlerinin yaşı da 4,5 milyar yıl olarak belirlendi.
Mavi gezegen: Dünya
Dünya, uzaydan bakıldığında büyüleyici bir mavi renkte görünür. Bu nedenle ona “Mavi Gezegen” denir. Bu mavi ton, gezegenimizin yüzeyinin %70’ini kaplayan devasa okyanuslardan gelir. Ancak, bu kadar çok su olmasına rağmen, içme suyu olarak kullanılabilecek tatlı su miktarı yalnızca %3’tür.
Okyanusların mavi görünmesinin asıl nedeni, gökyüzünün yansımasıdır. Gökyüzünün mavi görünmesinin sebebi ise atmosferimizde saklı. Atmosfer, mavi ışığı kırmızı ve turuncu ışığa kıyasla daha fazla dağıtır. Bu durum, hem gökyüzünün hem de okyanusların göz alıcı bir mavi renkte görünmesini sağlar. Dünya’nın bu eşsiz mavisi, onu diğer gezegenlerden ayıran en belirgin özelliklerden biridir.
Dünya Goldilocks Bölgesi’nde bulunuyor
Dünya’yı özel kılan şeylerden en başta geleni şüphesiz yaşama elverişli olması. Şu ana kadar bildiklerimizden yola çıkarak söyleyebiliriz ki Dünya, yaşama ev sahipliği yapan tek gezegen. Çünkü Dünya; konumu, Güneş’e olan mesafesi, şekli ve içinde bulundurduğu su ve oksijenle, yaşam için kusursuz bir yer.
Dünya, Plüton ile aynı konumda olsaydı, okyanuslarımız tamamen donardı. Öte yandan, eğer Merkür kadar Güneş’e yakın olsaydık, su çok sıcak olur ve hızla buharlaşarak bir buhar atmosferi oluştururdu.
“Yaşanabilir Bölge” veya “Goldilocks Bölgesi” olarak adlandırdığımız terim ise, bir gezegenin yüzeyinde sıvı halde su bulundurabileceği yani yaşam için uygun koşulların oluşabileceği bölgeyi ifade eder. Dünya da işte tam olarak bu bölgede yer alıyor.
Dünya’nın Güneş etrafında dönmesi 365 gün 6 saat!
Dünya’nın Güneş etrafındaki tam turunu tamamlaması 365 gün 6 saat sürer. Ancak takvimimiz genellikle 365 gün üzerinden hesaplanır; yani 1 Ocak’tan 31 Aralık’a kadar olan süre. Bu ekstra çeyrek gün nedeniyle, her dört yılda bir 29 Şubat eklenir ve buna artık yıl denir.
Eğer bu eklemeyi yapmasaydık, takvimimiz her yıl yaklaşık 6 saat geri kalırdı. Bu da 100 yıl sonra takvimin yaklaşık 24 gün sapmasına yol açardı. Bu nedenle, artık yıllar sayesinde takvimimizi doğru bir şekilde Güneş’in hareketine uyumlu hale getiriyoruz.
Dünya’nın ekseni
Dünya, sürekli olarak kendi ekseni etrafında ve aynı zamanda Güneş’in etrafında hızla yol alıyor. Ancak Dünya’nın ekseni tamamen düz bir şekilde değil, 23,4 derecelik bir eğimle duruyor. Bu eğim, Kuzey ve Güney Kutbu’ndan geçen hayali bir çizgiye göre belirleniyor.
Bu eğim sayesinde, yılın farklı zamanlarında Dünya’nın farklı bölgeleri Güneş’e daha yakın veya daha uzak hale geliyor. Bu hareket sayesinde de ilkbahar, yaz, sonbahar ve kış gibi mevsimler oluşuyor!
Ayrıca, Dünya dönerken Güneş’e bakan taraf gün ışığını alırken diğer taraf da karanlıkta kalıyor. Böylece Dünya’nın kendi etrafında dönmesi gece ve gündüzü oluşturmuş oluyor.
Dünya’nın en kurak yeri Antarktika!
Dünyanın en kurak yeri, genellikle çöller olarak bilinse de Antarktika, bazı bölgeleri Dünya’daki herhangi bir yerden daha kuraktır. Buradaki “Dry Valleys” adı verilen alanlarda milyonlarca yıldır hiç yağmur veya kar yağmamıştır. Bu bölgede nem oranı o kadar düşüktür ki buzul bile bulunmaz.
Dünya’nın manyetik alanı
Dünya’nın çekirdeğindeki demir ve nikel hareketi, gezegenimizin etrafında bir manyetik alan oluşturur. Bu manyetik alan, güneşten gelen zararlı radyasyon parçacıklarını engeller ve atmosferimizi korur. Ayrıca kuzey ve güney ışıkları gibi göz alıcı doğal olaylara da neden olur.
Dünya, Samanyolu’nda bulunuyor
Dünya, içinde bulunduğumuz devasa galaksi olan Samanyolu Galaksisi’nde yer alıyor. Samanyolu; milyarlarca yıldız, gezegen, gaz ve toz bulutundan oluşan spiral bir galaksidir. Güneş Sistemi’miz ise bu galaksinin bir kolunda, Orion Kolu olarak adlandırılan bölgede bulunuyor.
Dünya, Güneş Sistemi’nin bir parçası olduğundan Güneş’in etrafında dönerken aynı zamanda Samanyolu içinde de hareket halindedir.
Dünya’nın hızı
Dünya, sürekli olarak hareket halindedir ve farklı hızlarla döner. Kendi ekseni etrafında dönerken, ekvator bölgesinde saatte yaklaşık 1,670 kilometre hızla döner. Bu dönüş, her 24 saatte bir tamamlanır.
Dünya’nın Güneş etrafındaki dönüşü ise, saatte 107,000 kilometre hızla gerçekleşir. Daha da büyük bir hızla, Dünya ve Güneş Sistemi, Samanyolu Galaksisi’nin merkezi etrafında saatte 828,000 kilometre hızla hareket ederler.
Dünya’nın en derin noktası: Mariana çukuru
Pasifik Okyanusu’nda bulunan Mariana Çukuru, yaklaşık 11 kilometre derinliğindedir. Bu çukur öyle derindir ki Everest Dağı bile içine sığabilir. İnsanlar bu kadar derinlikte yaşayamaz çünkü basınç, insan vücudu için ölümcül seviyelere ulaşır. Ancak bu zorlu ortamda bazı mikroorganizmalar yaşamlarını sürdürebilir.
22 Nisan Dünya Günü
22 Nisan Dünya Günü, gezegenimizin korunması ve çevresel farkındalık oluşturmak amacıyla her yıl kutlanan özel bir gündür. İlk kez 1970 yılında kutlanan bu gün, doğanın ve çevrenin önemine dikkat çekmeyi hedefler.
Dünya Günü’nde çevre kirliliği, iklim değişikliği ve doğal kaynakların tükenmesi gibi konular ele alınır. İnsanlar, ağaç dikmek, çevre temizliği yapmak, geri dönüşüm etkinliklerine katılmak gibi aktivitelerle bu günü anlamlı hale getirir.
Bu özel gün, hepimize doğaya daha duyarlı davranmamız gerektiğini hatırlatır. Dünya bizim evimiz ve onu korumak hepimizin sorumluluğu!
Novakid’le tanışın!
İngilizce öğrenmenin en iyi yollarından biri de konuşma pratiği yapmak. Novakid’de uzman eğitmenlerle çocuklara interaktif İngilizce dersleri sunuyoruz. Hemen siz de ücretsiz deneme dersinden faydalanın!
