Çocuklarla iletişim kurmanın incelikleri: Nasıl “Hayır” demeliyiz?

Yukarıda bahsettiğimiz gibi, çocuğunuz onu engellemenizi gerektirecek bazı davranışlar sergiliyor olabilir. Peki, “Bu durumda çocukla iletişim kurmanın en doğal yolu nedir ve onlara hayır derken nelere dikkat etmemiz gerekir?” sorularına dilerseniz detaylı bir cevap verelim.

• Çocuğunuza detay vermek

Çocukların gelişiminde iletişimin önemi, sık sık uzmanlar tarafından vurgulanıyor. Bu nedenle, onlara hayır demenin yolu da elbette doğal olarak doğru iletişim yöntemlerinden geçiyor.

Bu nedenle çocuğunuza kurallar koyarken kuralların nedenleri ve sonuçlarıyla ilgili detay vermeniz en doğrusu olacaktır. Böylece çocuklar kendilerine hayır denmesinin nedenini daha iyi anlayabilir.

Aynı zamanda çocuklar, kendilerine hayır dendiğinde bunun bir ceza değil de tutum olduğunu idrak etmelidir.

• Neden ve sonuçlardan bahsetmek

Çocuklarla iletişim kurarken detay vermemiz gerektiği gibi nedenler ve sonuçların üzerinde durmak da oldukça önemlidir.

 “Bunu yapmamalısın çünkü…”,”Eğer bunu yaparsan … olur.” gibi cümlelerle onlara hayır demenizin onları sevmediğiniz anlamına gelmediğini, bunun elle tutulur bir sebebi olduğunu hatırlatmanız da gerekli.

• Tutarlı davranmak

Çocuklar çevrelerindeki bireyleri, özellikle de yetişkinleri taklit etme eğilimi gösterirler. Bu nedenle çocuklara hayır derken tutarlı davranmanız, onların da bu kurallara uyma konusunda daha motivasyon ve gayret sahibi olmalarını sağlar.

Kimi zaman istisna yapmak gerekse de onlara koyduğunuz kuralları sizin de benzer şekilde uygulamanız gerekir. Bu bağlamda söylediklerinizle çelişmemeniz de bir o kadar önemli.

• Adil davranmak

Özellikle birden fazla çocuğu olan aileler için, çocuklar arasında eşit ve adil davranmak gerektiği su götürmez bir gerçek. Bu, onlara kurallar koyarken ve hayır derken de büyük bir önem taşıyor.

Örneğin, çocuklara koyduğunuz bütçe sınırlamaları, uyuma saatleri, dışarı çıkma sınırları gibi uygulamalar çok büyük bir yaş farkı olmadığı sürece birbirine yakın olmalıdır.

• Samimi ama net bir tonda konuşmak

Bir ebeveyn olarak çocuğunuzla aranızdaki ilişkinin dengesini korumanın önemini de göz ardı etmemeniz gerekir. Onlara bir arkadaş gibi yaklaşmak yerine bir ebeveyn olduğunuzu sık sık hatırlatmalı, aynı zamanda size güvenebileceği bir ortam da yaratmalısınız.

Hem disiplini hem güvene dayalı konforlu ortamı sağlayabilmek için de onlara karşı samimi, anlayışlı ancak net olduğunuzu belirtmeniz gerekir.

Bu tavrınızı çocuğunuzla iletişim kurarken ses tonunuza da yansıtmanın kritik bir önemi var. 

Çocuğunuza “hayır” demeniz onu sevmediğiniz anlamına gelmiyor. Aksine, onu anladığınızı ve onu korumaya çalıştığınızı ona sık sık hatırlatmalısınız.

Bu gibi durumlarda, onlara net bir şekilde “hayır” dedikten sonra gergin ve stresli hissetmemeleri için konuyu ilgilerini çekecek veya kendilerini güvende hissedecekleri duruma getirmeye çalışabilirsiniz.

• Sık sık hatırlatmak

Çocukların bu gibi durumlarda cevabınızı kabul etmemesi ve size karşı gelmesi olağan. Buna karşılık sizin de kurallarınızı ve “hayır”larınızı onlara sık sık hatırlatmanız gerekecektir. Böylece çocuklar sizin kararlı tutumunuz karşısında ebeveynlerin rolünü ve kuralların geçerliliğini daha iyi kavrarlar.

• Alternatif önerilerde bulunmak

Çocuklara sık sık telkinde bulunmanız, kurallar koymanız ve yalnızca “hayır” demeniz elbette tek başına çözüm değildir. Bunun için onlara farklı bir şey yapmayı önermeyi deneyebilirsiniz.

“Bunu yapamayız ama istersen bowling oynamaya gidebiliriz.” gibi alternatif öneriler, yaşadığınız anlaşmazlıkları unutmalarına yardımcı olarak çocuklarınızın başka şeylere odaklanarak daha mutlu olmalarını sağlayacak.

Çocuklarınıza “hayır” demenin kimi zaman işe yaramadığını görebilirsiniz. Çocuğunuz bu durumlarda sinirlenebilir ve söz dinlemeyebilir. 

Ancak bu, vazgeçmeniz gerektiği anlamına gelmez. Yukarıda da bahsettiğimiz gibi ebeveyn olarak tutarlı ve kararlı davranmak, çocuğunuzun zamanla sizin otoritenizi anlaması ve size güvenmesi açısından önem taşır.

Peki çocuğunuza hayır dediğinizde sinirleniyorsa ne yapmak gerekir? Bir de bu sorunun cevabına göz atalım.

• Duygularını anlayın ve kabul edin 

Çocuğunuzun duygularını anladığınızı gösterin. “Sinirli olduğunu görüyorum çünkü bu oyuncağı almak istedin ancak… ” gibi bir cümleyle duygularını tanıyın.

• Doğru alternatifler sunduğunuzdan emin olun

Çocuğunuzun isteğini reddettiğinizde, sunduğunuz alternatiflerin gerçekten onları tatmin edeceğinden emin olun. Örneğin, “Bu oyuncağı alamayız ama şu an evdeki oyuncaklarınla oynayabiliriz” gibi.

• Tutarlı ve kararlı olduğunuzu belli edin

Çocuğunuzun sinirlendiğinde istediğini elde edemeyeceğini anlaması önemlidir. Tutarlı bir şekilde “hayır” demek ve bu kararı sürdürmek, çocuğunuzun sınırları anlamasına yardımcı olur.

• Olumlu davranışlara teşvik edin

Çocuğunuzun sakin kalma ve isteklerini uygun bir şekilde ifade etme davranışlarını teşvik edin. Bu davranışları doğru ve kararlı biçimde ödüllendirmek, çocuğunuzun olumlu davranışları tekrar etmesini sağlar.

• İhtiyaçlarını ve duygularını ifade etmeyi öğretin

Çocuğunuza, duygularını ve ihtiyaçlarını uygun bir şekilde ifade etmeyi öğretin. Bu, onun sinirlenme yerine duygularını sözlerle ifade etmesini sağlar. Çocuğunuzla sağlıklı iletişim kurmanız ne kadar önemliyse, onun da sizinle sağlıklı iletişim kurması da o kadar önemlidir. 

Çocuklara hayır diyebilmek, ebeveynlik sürecinin kaçınılmaz ve önemli bir parçasıdır. Ancak, bu süreci yönetirken ebeveynlerin sıkça yaptığı bazı hatalar, çocukların bu kelimeyi yanlış anlamalarına veya olumsuz tepkiler vermelerine neden olabilir.

Son olarak, çocukların sizi daha iyi anlaması ve uyum sağlaması için yapmamanız gereken bu hatalara odaklanabiliriz:

• Çocuklardan yetişkin gibi davranmasını beklemek

Birçok ebeveyn, çocukların küçük yetişkinler olduğu yanılgısına kapılır. Ancak çocuklarla iletişim kurarken bu bakış açısını bir kenara bırakıp onların farklı bir hayal dünyasına, düşünme şekline ve beyin olgunluğuna sahip bireyler olduklarını hatırlamak gerekir

• Duygusal yaklaşmak

Çocukları eğitirken duygusal davranmak da eğitimi kötü yönde etkileyebilir. Örneğin hayır derken aşırı öfkeli davranmak, sonrasında pişman olup kuralları esnetmek beraberinde tutarsızlığı getirdiği gibi çocukların da sizinle benzer tepkiler vermesine neden olabilir.

• Ödül ve ceza dengesini sağlayamamak

Çocuklarda ödül ve ceza sistemi, çoğu zaman uzmanlar tarafından önerilmez. Ancak yine de çocuklara ödül ve ceza vermeyi tercih ettiğiniz durumlarda aşırıya kaçmak veya dengeyi sağlamamak da yapmamanız gereken hatalar arasında.

• Aşırıya kaçmamak

Ebeveyn olarak çocukların duygularını anlamak, onlara karşı empatiyle yaklaşmak ve onları mutlu etmek aranızdaki bağın kuvvetlenmesi ve mutlu bireyler yetiştirmeniz açısından önemlidir. 

Bu yüzden onlara hayır diyeceğiniz durumları iyi seçmenizin ve bu anlamda aşırıya kaçmamanızın gerektiğini de unutmamalısınız.

Sırada, çocuklarla iletişimde hayır demenin yollarıyla ilgili sıkça sorulan bazı soruları cevaplamak var.

Çocuklarla iletişimde temel ilkeler nelerdir?

Çocuklarla iletişim kurarken tutarlı, anlayışlı, açıklayıcı ve net olmak en temel ilkelerdendir.

Çocuklar iletişimde neye ihtiyaç duyar?

Çocuklar iletişim kurarken anlaşılmaya, güvende hissetmeye ve hislerinin karşılık bulmasına ihtiyaç duyarlar.

Bebekler hayırı ne zaman anlarlar?

Bebeklere hayır dendiğinde anlamaları ve tepki verebilmeleri için en az üç yaşını doldurmaları gerekir.

Çocuklara İngilizceyi eğlenceli ve uygulamalı bir şekilde öğretmek istiyorsanız Novakid’ tam da size göre! Novakid’de uzman öğretmenlerimizden çocuklar için İngilizce dersleri alabilirsiniz. Çocuğunuzun dili interaktif bir şekilde öğrenmesini istiyorsanız ilk deneme dersinize hemen ücretsiz kaydolun!