8 min Çocukların ekran süresini denetlemek için neler yapabilirsiniz? İnternet bağımlılığına dair birtakım ipuçları!
Günümüzde bilgiye erişmek, eğlence içerikleri tüketmek, çevrimiçi İngilizce öğrenmek, alışveriş yapmak gibi birçok ihtiyacımızı internet üzerinde karşılayabiliyoruz. Bu nedenle internetsiz bir hayat düşünmek pek de mümkün değil gibi.
Çocuklar için de internet üzerinden birçok farklı hizmete erişmek, hem eğlenceli hem de verimli bir aktivitedir. Ancak birçok ebeveyn doğal olarak çocuklarının telefon, bilgisayar, tablet gibi dijital araçlara gereğinden fazla vakit ayırıp ayırmadığı konusunda endişeye düşebilir.
İnternet insanlara birçok fayda sağladığı gibi, ekran karşısında düzenli olarak kontrolsüz zaman geçirme sonucu bir bağımlılığa da dönüşebilir. Bu yüzden ebeveynlerin, çocukların ekran süresi konusunda bilinçli bir yol izlemesi gerekir.
Biz de Novakid olarak bu yazımızda “Çocuklar için ekran başında kalma süresi en fazla ne kadar olmalıdır?”, “Ekran süresi nasıl denetim altına alınır?”, “Uzun süre bilgisayar başında kalmanın zararları nelerdir ve çocuklar bilgisayar kullanımı nasıl kontrol edilebilir?” gibi soruların cevaplarını aradık.
Günde ortalama ekran başında kalma süresi ne kadar olmalıdır?
İnternet çağında çocuklardan internet kullanmamalarını beklemek elbette gerçekçi bir tavır değil. Ancak bunun yerine, aşırı internet tüketiminin oluşturduğu tehlikeleri göz önünde bulundurduğunuz takdirde, çocuklarınızın ekran süresini minimuma düşürmesini bekleyebilirsiniz.
Çocukların ekran başında geçirebileceği maksimum süre ise yaş etkenine bağlı olarak değişmektedir. Yeşilay’ın bu konuya yönelik önerisi şu şekilde:
- Okul öncesi 3-6 yaş grubundaki çocuklar bir gün içerisinde ekran başında maksimum 30 dakika geçirmelidir.
- İlköğretim çağındaki çocuklar için bu süre, maksimum 45 dakika olabilirken ortaokul çağında 1 saate kadar çıkabilir.
- Lise çağındaki gençler için ise ekran süresi, gün içinde en fazla 2 saate kadar çıkabilir.
Dijital ekran karşısında gereğinden fazla zaman geçirmenin zararlarına ve aşırı ekran süresinin önüne nasıl geçebileceğimize de yazının devamında odaklanacağız.
Elektronik cihaz bağımlılığının zararları
Sık sık ekran süresi aşımı yapmak, çocuklarda elektronik cihaz bağımlılığının en yaygın göstergelerindendir. Yeterli ebeveyn kontrolü sağlanamadığı takdirde, internet bağımlılığının beraberinde getireceği olumsuz sonuçlar kaçınılmazdır.
Peki internette olağanın üstünde vakit geçiren ve internet, teknolojik cihaz bağımlılığı geliştiren çocuklarda ne gibi olumsuz etkiler gözlemlenir? İnternet bağımlılığıyla başa çıkmadan önce bu sorunun cevabını incelemekte ve durumun ciddiyetini daha yakından görmekte fayda var. Öyleyse bu türden bir bağımlılığın zararları neler olabilirmiş bir görelim!
- Sosyal becerilerin azalması
İnternet ortamında normalden fazla vakit geçiren çocuklar sosyalleşmek istemezler. Bu gibi durumlarda çocuklar, çevresindeki insanlarla etkileşime geçmek yerine çoğu zaman internette geçirdiği zamanı yeğlerler.
Buna paralel olarak da sosyal becerilerini geliştirme ihtiyacı duymazlar ve hatta zamanla akranlarıyla iletişim kurmakta zorlanır, sosyal yetilerini kaybedebilirler.
- Eğitim performansının düşmesi
İnternet bağımlılığı, birçok farklı açıdan eğitim kalitesini de olumsuz yönde etkiler. Örneğin, internet ortamında odak noktası sürekli olarak değişen çocuklar zamanla odaklanma konusunda problemler yaşamaya başlarlar.
Başka bir örnek olarak da çocukların internet ortamında yapmayı sevdiği aktivitelere bağımlı hale gelmesinin bir sonucu olarak başka bir ortamda bulunduğunda sürekli olarak internete geri dönmenin hayalini kurmalarını da verebiliriz. Bu da doğrudan eğitim performansını düşüren etmenlerden biridir.
- Fiziksel sağlığın olumsuz yönde etkilenmesi
Dijital ekran başında kalma süresinin anormal seviyede olması, özellikle gelişim çağındaki çocukların fiziksel sağlığını da oldukça kötü yönde etkilemektedir. Bilgisayar, televizyon ve telefon gibi dijital araçlarla gereğinden fazla etkileşim halinde olmak başta duruş ve görme bozuklukları olmak üzere birçok fiziksel rahatsızlığa neden olur.
- Ruhsal sağlığın olumsuz yönde etkilenmesi
Telefon, bilgisayar, televizyon gibi elektronik cihazlara duyulan bağımlılık ve beraberinde gelen aşırı ekran süresi, yalnızca fiziksel değil birtakım zihinsel bozukluklara da neden olur.
İnternet bağımlılığının beraberinde getirdiği dünyadan soyutlanma, kendini suçlu hissetme ve düzensiz dopamin salgısı çocuklarda anksiyete, depresyon ve stres gibi zihinsel sağlık sorunlarının gelişme riskini artırabilir. Özellikle internet üzerindeki negatif içeriklere maruz kalma, bu sorunları daha da kötüye götürebilir.
- Zamanı kötü yönetme
İnternette fazla vakit geçirmek, çocukların zaman yönetimi konusunda da kötüye gitmesinin en temel nedenlerinden bir tanesidir. Çünkü dijital ekran karşısındayken zamanın nasıl geçtiğini anlamayan çocuklar, sorumluluklarını erteleme ve görevlerini unutma eğilimi gösterirler.
- Yorgun hissetme
Dijital ekranla fazla haşır neşir olmak aynı zamanda çocukların enerjisinin büyük bir kısmını da sömürür. Böylece ekran başında fazla vakit geçiren çocuklar günün büyük bir kısmını bitkin bir şekilde geçirirler ve günlerinden yeteri kadar verim alamazlar.
Aynı zamanda, çocukların büyük bir kısmı uyku ihtiyacının karşılanmasının önemini yeterince kavrayamadıklarından ekran başındayken uyku saatlerini de erteleyebilirler. Bunun bir sonucu olarak fiziksel gelişimleri için gerekli olan uyku miktarını alamazlar.
İnternet bağımlılığının önüne nasıl geçilir?
Teknolojik cihaz ya da internet bağımlılığının çocuklarda ne gibi sorunlara yol açtığını ve çocuklarda olması gereken ortalama ekran süresini artık biliyoruz. Şimdi sırada, çocuğunuzun bunun gibi bir bağımlılık edinmesinin önüne nasıl geçebileceğinize dair birkaç ipucuna göz atmak var.
- Akranlarla vakit geçirmek
Çocuğunuzun dijital cihazlara ayırdığı vakti minimuma düşürmenin en etkili yollarından biri, akranlarıyla vakit geçirmesine izin vermektir. Benzer eğlence anlayışına sahip olduğu yaştaşlarıyla vakit geçirerek keyifli sosyal aktivitelerde bulunan çocuklar, internete daha az vakit ayırma eğiliminde olacaklardır ve bu da dijital ekran karşısında geçirdikleri zamanı en aza indirecektir.
- Eğlenceli oyuncaklar hediye etmek
İnternetin çocuklar için birbirinden farklı eğlence içeriği sunduğunu biliyoruz. Bu nedenle, çocuklar için alternatif eğlence araçları yaratmak, çocukların internetten uzaklaşmasına da yardımcı olur. Kısacası, internet bağımlılığıyla başa çıkmak için çocuğunuzun ilgi alanlarına bağlı olarak onun dikkatini başka yerlere çekecek hediyelerde bulunmayı düşünebilirsiniz.
- Ekran süresi uygulamalarından faydalanmak
Apple ve Android başta olmak üzere günümüzde birçok akıllı cihaz, ebeveynlere çocuk kilidi, ebeveyn kontrolü, sınırlı telefon kullanım süresi gibi denetim imkanı sağlıyor. Bunun dışında, App Store veya Google Store aracılığıyla da çeşitli ekran süresi uygulamalarına erişmeniz mümkün.
- Sosyal aktivite imkanı sağlamak
Çocukların akranlarıyla vakit geçirmesinin ve ilgi alanına yönelik oyuncaklarla oynayabilmesinin internet bağımlılığı riskini aza düşürdüğünü biliyoruz. Bunlarla birlikte, çocuğunuzun internet dışında eğlenceli aktiviteler yürütmesine siz de aracı olabilirsiniz.
Açık alanda yürüyüş yapmak, denize gitmek, hafta sonları piknik yapmak ya da müze gezmek gibi sosyal aktiviteler, çocukların ailesiyle kaliteli vakit geçirmesini sağlayarak internet kullanımını azaltacak etkinliklerden yalnızca birkaçı.
- Sağlıklı iletişim kurma
Çocukların internet ortamında vakit geçirmek isteme nedenlerinden bir tanesi, internet ortamında daha çok onaylandıklarını ve daha iyi arkadaşlar edinebileceklerini düşünmeleri olabilir.
Çocuğunuzla sağlıklı bir iletişim kurmanız ve kimi zaman onun arkadaşı olabilmeyi başarmanız, internet ortamında takdir ve beğeni kazanma ihtiyacı hissetmesinin önüne geçecektir.
- Profesyonel yardım almak
Aile içi problemlerin başa çıkılamayacak seviyeye geldiği durumlarda uzman desteğine başvurmak, alabileceğiniz en iyi kararlardan. Sık sık ekran süresini aşan ve dijital cihaz bağımlılığına eğilim gösteren çocuklarınıza karşı alabileceğiniz birçok yöntem bulunuyor. Ancak kimi zaman ebeveynler, çocuklarının söz dinlemediğinden ve bu tarz metotların işe yaramadığından şikayetçi oluyor.
İnternet bağımlılığının önüne geçmek için aldığınız önlemlerin işe yaramadığını gördüğünüzde pedagog, psikolojik danışman veya psikiyatrist gibi alanında profesyonel olan kimselerden destek almanızı öneririz.
- Empati kurduğunuzu hissettirmek
Ebeveynler sık sık çocukları için endişelendiklerinden dolayı kimi zaman yanlış kararlar alabiliyorlar. Çocuğunuz üzerinde sıkı bir otorite ve disiplin kurmak, çocukların çoğunlukla anlaşılmadıkları hissine kapılmalarına neden olur.
Çocuğunuzun internet bağımlılığını kabullenmesini sağlamak, bu konuda ona destek olduğunuzu hissettirmek, kurallar koyarken aşırı baskıcı olmaktan kaçınmak gibi yöntemlerle çocuğunuzla empati kurduğunuzu ona da hissettirebilirsiniz.
- Ekran başında onunla beraber vakit geçirmek
Bütün bu yöntemlerin yanı sıra, çocuklarınız internette vakit geçirirken onunla beraber olarak hem internette eriştiği içerikleri denetleyebilir hem de onun dış dünyayla olan iletişiminin tamamen kopmamasını sağlayabilirsiniz.
Fakat tekrar hatırlatmakta fayda var ki bu gibi yöntemlere başvurduğunuzda çocuklarınıza karşı aşırı baskıcı bir tutum sergilemek onların size karşı negatif duygulara kapılmasına neden olabilir.
Sıkça sorulan sorular
Yazımızın bu kısmında ekran süresi, internet bağımlılığı, ebeveyn denetimi konularına yönelik en çok sorulan sorulara ve cevaplarına ulaşabilirsiniz.
Ekran süresi nedir?
Ekran süresi, çocuğunuzun dijital ekran karşısında geçirdiği günlük ortalama süreyi ifade eder.
12 yaş grubu çocuklar kaç saat ekrana bakmalı?
Ortaokul ve lise çağındaki çocuklar için ortalama ekran süresi, 1 saat ila 3 saat arasında olmalıdır.
Ekran süresi nasıl hesaplanır?
Apple ve Android cihazlarda çocukların ekran süresini hesaplamak ve denetlemek için birçok ebeveyn denetim uygulaması bulunuyor. Bununla birlikte, Google Store veya App Store üzerinden de StayFree ya da QualityTime gibi aplikasyonlardan da bu hizmete erişebilirsiniz.
10 yaşındaki çocuğun ekran süresi nedir?
Ortaokul çağındaki ve daha küçük yaştaki çocuklar için önerilen ortalama ekran süresi 1 saat ve altıdır.
Novakid’le tanışın!
Novakid’de paylaştığımız bloglara ek olarak aynı zamanda çocuklarınız için interaktif ve eğlenceli İngilizce dersleri veriyoruz. Çocuklar için online İngilizce derslerimizde uzman eğitmenlerimizle, alışılmışın dışında ve eğlence dolu bir İngilizce öğrenme deneyimi sunuyoruz. Siz de ücretsiz deneme dersinizi şimdi alın!
