7 min Kişilik tipleri nelerdir, kişilik testleri nereden gelir? İşte çocuğunuz için kişilik tipi testi!
Kişilik tiplerini temel olarak üç farklı sınıfa ayırıyoruz: Dışa dönük, içe dönük ve ambivert (hem içe hem dışa dönük.) Bu kişilik tiplerinin her biri, her gün içerisinde bulunduğumuz sosyal ortamlarda çevremizdekilerle nasıl etkileşimlerde bulunduğumuzu belirliyor.
Genellikle biriyle ilk tanıştığımızda kendisinin biraz daha utangaç mı olduğunu yoksa partiye hayat katan tiplerden mi olduğunu anlayabiliyoruz. Bazı kişilerin de başlarda içine kapanık, açıldıkça ise daha rahat davrandığını gözlemleyebiliyoruz.
Bu içeriğimizde bu üç kişilik tipini inceleyip çocuğunuzun hangisi olduğunu anlamanıza yardım edeceğiz. Bu sayede çocuğunuzun kişisel ihtiyaçlarına göre ona önerdiğiniz veya uyguladığınız eğitim metotlarını gözden geçirebileceksiniz. Dilerseniz farklı karakter testleriyle de bu konudaki bilginizi artırabilirsiniz.
İnsan kişiliği ne demektir?
Bir insanın kişiliği, onun çevresiyle ve kendisiyle olan etkileşimlerini ve ilişkisini belirleyen, duygusal, düşünsel ve davranışsal özellikler bütünüdür.
Kişiliğimiz çeşitli durumlara karşı nasıl tepkiler göstereceğimizi, nasıl ilişkiler kuracağımızı ve hayatta nasıl kararlar vereceğimizi belirler. Genetik faktörler, yetiştirilme şekli, deneyimler ve kültür gibi birçok unsur kişiliğimizi şekillendirmekte rol oynar.
Kişilik türlerini temel olarak anlamak, hayatta karşınıza çıkan farklı durumlara daha iyi adapte olabilmenize ve daha rahat çocuk yetiştirebilmenize yardımcı olur.
İnsanların kişiliğini anlayabilmesi için internet üzerinde 16 kişilik testi, MBTI testi gibi kişi analiz testleri geliştirilmiştir. Kişilikle ilgili karakter soruları içeren bu kişi analiz testleri, birçok insanın nasıl özelliklere sahip olduğunu anlamasını sağlamıştır.
Nereden çıktı bu kişilik türleri ve karakter testleri?
Kişilik türleri konusunu literatüre ilk kazandıran kişi ünlü İsviçreli psikiyatrist ve psikolog Carl Gustav Jung olmuştur. Jung, içe dönüklük ve dışa dönüklük kavramlarını psikolojiye kazandırmış ve bu iki kavramın bireylerin verdiği kararlarda, kurduğu ilişkilerde ve hatta kendilerini anlama süreçlerinde etkili olduğunu öne sürmüştür.
Jung, aynı zamanda kişilik tiplerini tanımlamak için farklı fonksiyonlar da öne sürerek günümüzde 16 kişilik testi veya MBTI testi olarak bilinen sınıflandırmaların da temelini atmıştır.
Jung’un çalışmaları, bu sebeple günümüzdeki kişilik tipleri anlayışının ilk adımları olmuştur.
Kişilik tipleri nelerdir?
Kişilik tiplerini temel olarak üçe ayırabiliriz: Dışa dönük, içe dönük ve ambivert (hem içe hem de dışa dönük.) Bu üç kişilik tipinin her biri kendine has özelliklere sahiptir.
Çocuğunuzun hangi kişilik tipine sahip olduğunu anlamak, onu yetiştirmenize ve sosyal yeteneklerini geliştirebilmenize önemli ölçüde katkıda bulunacaktır. Çocuğunuzun kişilik tipini anlayarak ebeveynlik sürecinizde kullandığınız yöntemleri onun doğal yatkınlıklarına bağlı olarak ayarlayabilirsiniz.
Bunu yapabilmek için öncelikle bu üç temel kişilik tipini öğrenmemiz gerekiyor. O hâlde haydi detayları öğrenmeye geçelim!
Dışa dönük (extrovert) ne demek?
Dışa dönük bir kişi, çevresindeki insanlarla ve dış dünyayla etkileşime geçerek enerjik hisseder. Örneğin hafta sonu arkadaşlarıyla pikniğe gidecek olan Ahmet’i düşünelim. Dışa dönük biri olan Ahmet için bu piknik ne kadar kalabalık olursa o kadar iyi.
Dışa dönük kişiler ilginin merkezinde olmayı sever, insanlarla çabuk bağlantılar kurar, farklı ses tonlarıyla ve bolca jest & mimikle iletişimlerini yürütürler. Büyük sosyal gruplardan, takım sporları gibi aktivitelerden, hızlı yaşamaktan keyif alırlar. Dışa dönük bir insan, dışarıya her zaman özgüvenli ve sosyalleşmeye hazır olan biri olarak görünür.
Dışa dönük kişiler tek başlarına vakit geçirmekte zorluk yaşayabilirler. Yalnız başına yapılması gereken, grup içermeyen aktivitelerde kendilerini rahatsız hisseden bu insanlar, zaman zaman çok dürtüsel davranışlar sergileyebilirler. Kişi analiz testlerinde genellikle sosyalliğe yönelik olan cevaplar verirler.
İçe dönük (introvert) ne demek?
İçe dönük bir insan ise tek başına vakit geçirerek kendini daha iyi hisseder. Okulda uzun ve yorucu bir geçiren Elif’i düşünelim. Elif, odasına kapanıp o sessizlikte kafasını dinlemeyi, güzel bir müzik açarak günün yorgunluğunu tek başına atmayı tercih eder mesela.
İçe dönük kişilerin en belirgin özellikleri arasında sadece en yakın arkadaşlarıyla vakit geçirmek, havadan sudan konuşmak yerine derin, anlamlı sohbetleri tercih etmek, karar verirken dürtüsellikten kaçınarak ince eleyip sık dokumak gibi unsurlar bulunur.
İçe dönük birisi tek başına veya küçük bir yakın arkadaş grubuyla vakit geçirmekten, odaklanma gerektiren boyama, okuma gibi aktivitelerden hoşlanır. Daha büyük sosyal ortamlarda ise rahatsız hissedip kendini ifade etmekte zorlanabilir.
Ambivert ne demek?
Ambivert olarak bilinen kişiler, hem içe hem dışa dönük kişilik özelliklerini sergiler. Örnek olarak arkadaşlarıyla eğlenmeye bayılan ama kendi başına geçirdiği zamanın da değerini bilen Efe’yi gösterebiliriz.
Hem sosyal ortamlarda hem de yalnız başına rahat hisseden, çeşitli sosyal ortamlara ayak uydurabilen, farklı deneyimler yaşamaya açık olan kişileri ambivert olarak tanımlamamız mümkün.
Ambivert kişilik özelliklerine sahip olan kişiler sürekli farklı faaliyetlere katılmak, çeşitli sosyal etkileşimlerin yanı sıra hayatlarına yeni deneyimler katmak isterler. Bu kişiler sosyal ortamlarda mı yoksa kendi başlarına mı daha enerjik hissettiklerini anlamakta zorluk yaşayabilirler. Bu sebeple kişilik testlerinde kesin cevaplar vermek onlar için o kadar kolay değildir.
Ebeveynler çocuklarının kişilik tipine göre neler yapmalı?
Çocukların kişilik tiplerini anlamak ve bu tiplere göre onlara destek olmak, çocukların sağlıklı bir şekilde büyümeleri için çok önemli bir davranış. Her çocuğun kendine özgü bir kişiliği vardır ve bu kişilik tipine uygun bir ebeveynlik yaklaşımı, çocuğun duygusal ve sosyal gelişimine katkı sağlar.
İçe dönük çocuklar için
İçe dönük çocuklar genellikle sessiz, düşünceli ve tek başına vakit geçirmeyi seven çocuklardır. Bu çocuklara sakin bir ortam sağlamak, onların rahat hissetmelerine yardımcı olabilir. Aynı zamanda, onlara yalnız vakit geçirebilecekleri, kendi düşüncelerine dalabilecekleri bir alan tanınmalıdır. İçe dönük çocuklar; kendilerini keşfetmeleri adına kitap okuma, resim yapma gibi bireysel aktivitelere teşvik edilebilir.
Dışa dönük çocuklar için
Dışa dönük çocuklar enerjik olup sosyal aktiviteleri ve grup aktivitelerini seven çocuklardır. Bu çocuklara sosyal etkileşim imkânı sağlamak gerekir. Dışa dönük çocuklar için spor aktiviteleri, grup oyunları gibi sosyal aktiviteler uygundur. Bu çocuklarla aynı zamanda açık ve destekleyici şekilde iletişim kurmak gerekir.
Ambivert çocuklar için
Kişilik karakter sorularında arada kalan ambivert çocuklar hem içe dönük hem de dışa dönük özelliklere sahiptir. Bu çocuklar bazen sosyal etkileşim isterken, bazen de kendi başlarına vakit geçirmeyi tercih edebilirler. Bu sebeple kendilerini her iki yönü de barındıran çeşitli aktivitelere teşvik ederek aradaki dengeyi sağlamanız mümkün.
Dışa dönük ve içe dönük kişilerin davranış farkları
Dışa dönük ve içe dönük kişiler, çevreleriyle olan etkileşimlerinde çok keskin farklılıklar gösterirler.
Dışa dönük birisi az önce bahsettiğimiz gibi insanlardan, odağın merkezinde olmaktan enerji alır. Çok düşünmeden aksiyon almayı, sahnede bulunmayı sever. İçe dönük birisi ise kendi iç dünyasından enerji alır. Sessiz ortamları, derin sohbetleri, anlamlı ilişkileri, düşünerek hareket etmeyi tercih eder.
Kişilik tipleri, öğrenme stilleri ile birlikte değerlendirildiğinde çocuğunuzun tam potansiyelini ortaya çıkarmak için çok güçlü bir araç olacaktır.
İçe dönük ve dışa dönük kişiler iyi anlaşabilir mi?
Tabii ki! İçe dönük bir çocukla dışa dönük bir çocuk iyi anlaşabilir, fakat bunun için iki tarafın da birbirinin farklılıklarına saygı ve anlayış göstermesi gerekir.
Dışa dönük bir çocuk, içe dönük olan arkadaşının zaman zaman daha fazla yalnız kalmaya ve ihtiyaç duyacağını bilmeli. İçe dönük bir çocuksa dışa dönük arkadaşının sosyalleşme ihtiyacını iyi anlamalı. Bu durum, iki tarafın da iyi bir empati yeteneğine sahip olmasını gerektiriyor.
Zaman zaman kardeşler de farklı kişilik türlerine sahip olabilir. Böyle bir durumda onların farklılıklarını anlayıp aralarında dengeli bir ilişki kurmaya çalışmalısınız. Bu şekilde ailenin bütün üyeleri daha huzurlu ve uyumlu bir ortamda bulunabilir.
Çocuğunuzun kişilik tipini nasıl anlayabilirsiniz?
Çocuğunuzun hangi kişilik tipinin özelliklerini gösterdiğini anlamak, onun duygusal ve sosyal gelişimini sağlıklı bir şekilde destekleyebilmeniz için çok önemli. Bununla birlikte her çocuğun bir kategoriye cuk diye oturmadığının da farkında olmalısınız, öyle ki kimileri ambivert olarak hitap ettiğimiz ara kategoride de bulunabiliyor.
Bununla birlikte çocuğunuzda gözlemleyebileceğiniz birçok özellik, kendisinin içe dönük mü yoksa dışa dönük mü olduğunu anlamanıza yardım edecektir. Peki nelerdir bunlar?
- Sosyal ortamlardaki davranışlar
Çocuğunuzun farklı sosyal durumlara nasıl tepki gösterdiğini inceleyin. Mesela bir grup içerisinde konuşkan ve rahat mı hissediyor, yoksa tek başına daha mı mutlu gözüküyor?
- İlgi alanları
Bir çocuğun ilgi alanları da kişilik tipinin önemli bir göstergesi olarak karşımıza çıkıyor. Dışa dönük çocuklar takım sporları gibi aktiviteleri tercih ederken içe dönük çocuklar okuma, resim yapma gibi faaliyetleri yeğleyebiliyor.
- Kardeşlerle ve yaşıtlarla olan etkileşimler
Bir çocuğun kardeşleriyle veya sınıf arkadaşlarıyla olan iletişimi de kişilik türünü belli eden unsurlardan biri. Dışa dönük çocuklar daha rahat ve açık olurken içe dönük çocuklar yeni ilişkiler kurarken daha çekingen davranıyorlar.
- Yeni durumlara olan tepkiler
Çocuğunuzun yeni durumlara, yeni ortamlara verdiği tepkiler de kişilik tipinin önemli bir göstergesi. Dışa dönük çocuklar yeni ortamlarda heyecanlı ve hevesli hissederken içe dönük çocuklar o kadar rahat davranmayıp hâlihazırda alışık oldukları konfor alanlarını tercih edebiliyorlar.
- Kişilik tipi testleri
İnternette çocuğunuzun kişilik tipini anlamanıza yardımcı olabilecek birçok farklı araç ve test bulunuyor. Bu testlerden yararlanmak iyi bir başlangıç olabilir. Çocuğunuzun içe dönük mü yoksa dışa dönük mü olduğunu anlayabilmeniz için hazırladığımız teste aşağıdan göz atabilirsiniz!
Kişilik tipi testi
Aşağıdaki çocuk psikolojisi testiyle çocuğunuzun daha çok içe dönük mü yoksa dışa dönük mü olduğunu daha iyi anlayabilirsiniz! Ne kadar fazla “Evet” cevabı verirseniz çocuğunuzun o kadar dışa dönük olduğunu düşünebilirsiniz. İşte çocukların kişilik tipini anlamak için sorular. Haydi başlayalım!
