Çocuklarda karanlık korkusuyla ilgili merak edilen her şey!

Çocuklardaki karanlık korkusuyla başa çıkmak için önce karanlık korkusunun tam olarak ne olduğunu anlamanız gerekebilir. Karanlık korkusu, diğer bir adıyla niktofobi, karanlık ortamlarda hissedilen yoğun bir korku ve kaygı durumudur. 

Genellikle çocukluk döneminde başlayan karanlık korkusu, belirgin bir tehdit ya da tehlike olmamasına rağmen kişinin karanlıkla ilgili gerçeklikten uzak bir korku geliştirmesine neden olabilir. Bu korku, sadece karanlıkta görülen gölgelerden ya da hayali tehditlerden değil, aynı zamanda karanlıkta duyulan sesler gibi unsurlardan etkilenerek de şiddetlenebilir. 

Karanlık korkusu, bazı çocuklarda ebeveynlerin yanında uyumayı isteme ya da karanlıkta kalmaktan tamamen kaçınma gibi davranışlara yol açabilir. Çocukların çoğu bu korkuyu zamanla aşarken bazı durumlarda korku kalıcı hale gelebilir ve tedavi gerektirebilir. Karanlık korkusunun bir kaygı bozukluğu türü olduğunu ve kişinin günlük yaşamını etkileyebilecek kadar yoğun bir hal alabileceğini de hatırlamak gerekir.

Çocuklar genellikle korkularını açıkça ifade etmekte zorlanabilirler. Bu yüzden karanlık korkusuyla mücadele etmek için semptomlarını iyi tanımak gerekir. Bu semptomları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

• Yoğun kaygı: Çocuk, karanlıkta kaldığında belirgin bir huzursuzluk ve kaygı hisseder. Bu kaygı, fiziksel olarak çarpıntı, terleme veya titreme gibi fiziksel belirtilerle de kendini gösterebilir.
• Uyku sorunları: Çocuklar genellikle korkuları nedeniyle karanlıkta uyumakta zorlanabilir, sık sık uyanabilir ya da kabuslar görebilir. Bunun yanı sıra, karanlık korkusu olan çocuklar ebeveynleri olmadan karanlıkta uyumak istemezler.
• Kaçınma eğilimi: Karanlık yerlerden uzak durmak ya da ışık açıkken uyumak gibi kaçınma davranışları sergileyebilirler.
• Fiziksel belirtiler: Karanlık korkusu yaşayan çocuklarda mide bulantısı, kusma, yutkunmakta güçlük, baş ağrısı gibi fiziksel semptomlarla karşılaşabilirsiniz.
• Bağımlı davranışlar: Çocuklar, karanlıkta yalnız kalmaktan kaçınır ve devamlı olarak ebeveynlerinin ya da bir yetişkinin yanında olmasını talep edebilirler.
• Odaklanamama: Bu korku, çocukların zihinsel olarak başka şeylere odaklanmasını zorlaştırabilir ve dikkat dağınıklığına yol açabilir.

Karanlık korkusunun sebeplerini anlamak da çocuklara etkili bir şekilde yardımcı olmanın en önemli adımlarından. Her çocuğun korkusunun ardında farklı bir sebep yatabilir. Bu nedenle, korkunun neden ortaya çıktığını bilmek, uygun bir yaklaşım geliştirmenize yardımcı olur. 

• Travma sonrası stres bozukluğu: Travma, çocuklarda karanlık korkusunun en sık karşılaşılan nedenlerinden biridir. Çocuğun geçmişte karanlık bir ortamda yaşadığı olumsuz bir deneyim, bu korkunun oluşmasına zemin hazırlayabilir
• Depresyon veya anksiyete: Bazı durumlarda, çocuklarda depresyon veya genel anksiyete bozukluğu gibi psikolojik rahatsızlıklar karanlık korkusunu tetikleyebilir.
• Hayal gücü ve belirsizlik: Çocukların sınırsız hayal gücü, karanlıkta ne olduğunu bilememenin verdiği belirsizlikle birleştiğinde korkuya dönüşebilir.
• Ailevi veya çevresel faktörler: Çocuğun çevresindeki bir bireyin karanlık korkusu yaşadığını gözlemlemesi ya da korkutucu hikayelerle büyümesi bu korkunun oluşmasına sebep olabilir.
• Genetik ve biyolojik faktörler: Bazı çocuklar genetik yatkınlıkları nedeniyle kaygıya daha açık olabilir ve bu da karanlık korkusunu tetikleyebilir.

Çocuğunuzun karanlık korkusuyla boğuştuğunu düşünüyorsanız geriye tek bir şey kalıyor: Çocuğunuza destek olmak. Bir ebeveyn olarak bu süreçte size bazı görevler düşebilir. Bu süreci olabildiğince soğukkanlı ve profesyonel bir şekilde ele almak da yine size düşen görevler arasında. O zaman gelin, karanlık korkusuyla başa çıkmak için başvurulan yöntemleri bir bir inceleyelim. 

• Korkuyu anlamak ve kabul etmek: Çocuğun korkularını küçümsemek yerine, onun hislerini anlamaya çalışın. “Korkmana gerek yok, sen büyüksün” gibi ifadeler kullanarak onu geçiştirmiş olursunuz. Bunun yerine, korkusunun doğal olduğunu kabul ederek onu anladığınızı hissettirin.
• Loş ışıklar tercih etmek: Karanlık korkusuyla başa çıkmak için yatak odasında loş bir gece lambası kullanmak, çocuğunuzun güvende hissetmesine yardımcı olabilir. Yavaşça ışık seviyelerini azaltarak çocuğun karanlıkla yavaşça barışmasını sağlamayı deneyebilirsiniz.
• Hikayeler ve oyunlardan yararlanmak: Karanlık korkusuyla başa çıkarken hikayeler veya oyunlar üzerinden korkuları somutlaştırmak faydalı olabilir. Çocuğunuzla birlikte cesur bir karakter yaratarak, onu da bu konuda daha cesur davranmaya teşvik edebilirsiniz.
• Çocuğu motive etmek: Çocuğun karanlıkta geçirdiği her başarılı dakika veya geceyi övün. Küçük adımlar ve başarılar, çocuğun özgüvenini artırır ve korkusuyla daha etkin bir şekilde başa çıkmasına yardımcı olur.
• Güvenli bir ortam yaratmak: Çocuğunuzun odasına çok sevdiği bir kahramanın oyuncağı veya sevimli bir örtü gibi eşyalar yerleştirerek rahat hissetmesini sağlayabilir, korkusuyla başa çıkmasını kolaylaştırabilirsiniz.
• Fiziksel terapi yöntemlerinden faydalanmak: Derin nefes alma, rahatlatıcı müzik dinleme veya gevşeme egzersizleri gibi yöntemler de çocuğun karanlık korkusuyla başa çıkmasına yardımcı olabilir.
• Yavaş ve küçük adımlarla ilerlemek: Çocuğun karanlık korkusuyla yavaşça yüzleşmesine yardımcı olun. Bunun için karanlık bir ortamda birkaç dakika geçirmesini sağlayarak korkusunun üstesinden gelmesini sağlayabilirsiniz. Zamanla, çocuğunuz karanlıkta daha uzun süre kalabilmeyi öğrenecektir. Ancak bu tarz yöntemlerden faydalanırken çocuğunuzda kalıcı bir etki bırakmayacağından, yavaş ve güvenli bir şekilde ilerlediğinizden emin olun.
• Bir uzman yardımı almak: Çocuğunuzun karanlık korkusunun ciddi bir seviyeye geldiğine ve evde uyguladığınız yöntemlerden fayda görmediğinize inanıyorsanız bir uzmana danışmayı deneyebilirsiniz. Çocuğunuzun uzman doktorlardan alacağı terapi, çocuğun korkularını daha derinlemesine ele alabilir ve onları yönetme konusunda gerekli becerileri kazandırabilir.

Uzmanların karanlık korkusu gibi fobilerle başa çıkmak için başvurduğu yöntemler aşağıdaki gibidir:

• Bilişsel davranışçı terapi (BDT): Bu terapi yöntemi, çocuğun karanlık korkusunu tetikleyen düşünceleri değiştirmeyi hedefler. BDT sırasında çocuk, korkularının ardındaki mantıktan uzak düşünceleri fark etmeyi ve bunları daha gerçekçi ve olumlu düşüncelerle değiştirmeyi öğrenir. 
• Maruziyet terapisi: Kademeli olarak korkuyla yüzleşme prensibine dayanan bu terapi, çocuğun karanlıkla olan ilişkisini yeniden şekillendirir. Çocuk önce hafif karanlık bir ortamda kısa bir süre bulunarak başlar, ardından daha yoğun karanlık ortamlarla yüzleşmesi sağlanır. Bu yöntem, korkunun tetikleyicilerini daha az tehdit edici hale getirir.
• Psikoterapi: Çocuğun duygusal ve psikolojik durumunu anlamak ve korkunun altında yatan derin nedenleri keşfetmek için psikoterapi etkili bir yöntemdir. Bu süreçte çocuk, korkularını güvenli bir ortamda ifade edebilir ve terapistin rehberliğinde bu korkularla başa çıkma yollarını öğrenebilir.
• Farkındalık egzersizleri: Meditasyon, nefes egzersizleri ve rahatlama teknikleri, çocuğun kaygı seviyesini düşürmesine yardımcı olabilir. Farkındalık egzersizleri, çocuğun o anki duygularını anlamasına ve kontrol etmesine odaklanır. Bu teknikler, çocuğun kendini daha güvende hissetmesini sağlar ve korkusuyla başa çıkma kapasitesini artırır.

Artık karanlık korkusunun nedenlerini, belirtilerini ve çözüm yöntemlerini biliyorsunuz. Bu gibi durumlarda aklınızdan çıkarmamanız gereken en önemli şey sabır, anlayış ve destekle hareket etmeniz gerektiğidir. Unutmayın, her çocuk kendi hızında ilerler ve önemli olan onun kendini güvende hissetmesini sağlamaktır.

Çocuklarda karanlık korkusuyla ilgili sıkça sorulan soruları cevapladık.

Karanlıktan korkan çocuğa ne yapmalı?

Karanlıktan korkan çocuğunuza sabır ve anlayışla yaklaşarak onun duygularını dinleyin. Güven verici bir ortam sağlayarak gerekirse bir gece lambası kullanabilir ve korkusuyla küçük adımlarla yüzleşmesine destek olabilirsiniz.

Karanlıktan korkmak neyin belirtisi olabilir?

Karanlık korkusu, travma, kaygı bozukluğu veya stresin bir belirtisi olabilir. Ayrıca, çocuklarda hayal gücünün etkisiyle ortaya çıkan doğal bir kaygı durumu olarak da gözlemlenir.

Karanlıktan korkma kaç yaşında başlar?

Karanlıktan korkma genellikle 2-6 yaş arasında başlar. Ancak bu durum, yetişkinlerde de rastlanabilir.

İngilizce öğrenmenin en iyi yollarından biri, dili günlük hayatta aktif bir şekilde kullanmaktır. Novakid olarak çocuklara özel olarak tasarlanmış interaktif ve eğlenceli İngilizce dersleri ile birlikte, İngilizceyi kolayca öğrenmelerine yardımcı oluyoruz. Hemen ücretsiz deneme dersinizi alın ve çocuklarınızın İngilizce öğrenmesine katkıda bulunun!