Çocuklarda aşırı sinirlilik ve gerginlik hali neden kaynaklanır, nasıl çözülür?

Öfke bozuklukluklarıyla uğraşan çocuklara nasıl bir yaklaşım izlemeniz gerektiğine odaklanmadan önce, aşırı sinirlilik sorunun nasıl riskler taşıdığına ve ne gibi sonuçlar doğurabileceğine odaklanmamız gerekir. 

İşte öfke problemlerinin sebep olduğu, çocuğunuzun kişisel gelişim ve sağlığını olumsuz yönde etkileyecek bazı negatif sonuçlar:

• Duygusal ve zihinsel bozukluklar: Çocuklarınızda öfkeye neden olan dış etkenler ve sürekli sinirlilik hali, beraberinde farklı ruhsal bozuklukları da getirir. Örneğin, depresyon ve anksiyete gibi kaygı bozukluklarının temel nedenleri arasında aşırı gerginlik bulunur.
• Sosyal izolasyon: Sürekli sinirli olmak, doğal olarak çocuğunuzun sosyal ilişkilerini de olumsuz yönde etkiler. Öfke kontrolü olmayan çocukların çevresindeki diğer çocuklar, beklemedikleri tepkilerle ve iletişim problemleriyle karşılaştığından çocuğunuzla arkadaşlık kurmak istemeyecektir. 
• Başarıda düşüş yaşama: Öfke problemleri aynı zamanda öğrencilerin okuldaki başarısının da kötüye gitmesine neden olur. Aşırı sinirlilik dikkat eksikliği ve hiperaktiviteyle doğrudan ilişkilidir ve bu da başarıyı olumsuz etkiler.
• Fiziksel sağlık sorunları: Aşırı sinirlilik ve aşırı sinirliliğin neden olduğu ruhsal bozukluklar birtakım fiziksel sağlık sorununu da beraberinde getirir. Bu gibi psikolojik sorun, stres ve kaygı bozukluklarının yan etkisi olarak uyku sorunları, sindirim problemleri ve baş ağrısı gibi hastalıklar gözlemlenir.

Şimdi sırada, çocuğunuzun sergilediği bazı davranışsal bozuklukların kaynaklarına inmek var. Çocuğunuzu iyi anlamak, onu tanımak ve yaptıklarındaki temel nedeni sorgulamak, ona yardımcı olmanın ilk adımlarındandır. 

Çocuğunuzun öfkeli davranışları, iç dünyasında deneyimlediği bazı negatif duyguların dışa vurumu olabilir. İşte, çocuğunuzun öfke problemlerini tetikleyen bazı faktörler:

• Yalnız hissetmek: Çocuğunuzun bazı negatif hislere kapılmasının en temel nedenlerinden bir tanesi, kendisini yalnız hissetmesidir. Çocuklarda yalnızlık hissini doğuran faktörler arasında ise anlaşılmadığını düşünmesi, yeterince arkadaşa sahip olmaması veya ailesiyle istediği kadar vakit geçirememesi olabilir.
• Stres ve baskı: Yalnızca öfke sorunları değil, depresyon ve anksiyete gibi kaygı bozuklukları da doğrudan stres ve baskıya dayanır. Gelişim çağındaki çocukların başa çıkamayacağı seviyede strese ve baskıya maruz kalması sürekli sinirlilik hali, gerginlik, dengesiz duygu değişimleri gibi olumsuz sonuçlara neden olur.
• Model alma: Çocuğunuzun sinirli olmaya yatkınlık göstermesinin bir diğer sebebi de sizi rol model alması olabilir. Birçok çocuk, çevresindeki yetişkinlerin ve akranlarının davranışlarını kopyalama eğilimi gösterirler. Bu nedenle, çocukların yanındayken onlardan beklemediğiniz davranışları sizin sergilemeniz doğru olmaz.
• Akran baskısı: Üstte de bahsettiğimiz gibi çocuklar, çevresindeki bireylerin tavırlarını örnek almaya yatkınlardır. Buna ek olarak, çevresindeki akranlarının onlara baskı uygulaması, zorbalaması ya da benzer davranışlar sergilemeye teşvik etmesi de öfke problemleri gibi sonuçlar doğurabilir. 
• Duygusal travmalar: Çocukların geçmişte deneyimledikleri birtakım travmalar, birtakım ruhsal bozukluklar, fiziksel sağlık sorunları ve kişilik bozuklukları gibi sayısız rahatsızlığa neden olabilir. Bu bozukluklar arasında olağandışı öfke krizleri ve sinirlenmeler de vardır.

Görüldüğü üzere, çocuklarda sinirlilik problemleri birçok farklı fiziksel ve duygusal faktöre dayanıyor olabilir. Bu noktada önemli olan çocukların olumsuz davranışlarının çoğu zaman bir kaynağının olduğunu anlayarak onlarla empati kurmayı denemektir.

Çocuklar, davranışlarının sonuçlarını değerlendirme konusunda yetişkinler kadar iyi olmayabilir. Bu yüzden çocukların verdiği abartılı tepkileri öfke kontrolü eksikliği ve ruhsal bozukluklarla karşılaştırmamak gerekir.

Çocuklarınızda gözlemlediğiniz aşırı sinirlilik halini ve benzeri anormal dürtülerin sebeplerini ve sonuçlarını değerlendirmek de çocuklar için zor olabilir. Bu nedenle, bu gibi eğilim ve bozukluklar söz konusu olduğunda çocuğunuza rehber olmak, bir ebeveyn olarak sizin görevinizdir.

Şimdi dilerseniz, yetişkin bireylerin çocukların aşırı öfkeli davranışları konusunda ne gibi önlemler alabileceklerini ve nasıl davranmaları gerektiğini bir görelim.

• Çocuğunuzu sinirlendiren etkenleri tespit etmek

Çocuğunuzun sinirlenmesini tetikleyen sayısız küçük veya büyük faktör olabilir. Bu gibi faktörler, yalnızca aşırı sinirli çocukları değil birçok bireyin duygu değişimlerini olumsuz yönde etkileyebilir.

Beklentilerinin karşılanmaması, takdir görmemesi, duygularının bastırılması, isteklerinin yok sayılması gibi birçok etken çocuğunuzun öfkelenmesine neden olabilir. Bu ve benzeri durumlar söz konusu olduğunda ise ebeveynlere düşen görev, bahsi geçen faktörleri tespit etmek, ele almak ve ortadan kaldırmaya çalışmaktır.

• Sakinliğinizi korumak

Öfkelenen bir kimseye benzer tepkileri vermek hiçbir zaman sağlıklı bir sonuca ulaşmanızı sağlamaz. Bunun gibi kriz anlarında yapmanız gereken daima sağlıklı iletişim kurmayı denemek ve sorunu kontrol altına almaktır. 

Çocuğunuzun öfke problemlerini kontrol edebilmek için sağlıklı kararlar verebilmek istiyorsanız yapmanız gereken de bu nedenle sakin kalmaktır. Öfke, stres ve kaygı gibi mental dengenizi kötü etkileyen etkenlerden uzak kalmayı deneyerek karşı tarafın problemine daha iyi odaklanabilir ve daha mantıklı kararlar verebilirsiniz.

• Yeteri kadar zaman ayırmak ve sevgi göstermek

Çocuklar çoğu zaman saldırgan ve öfkeli tavırları, problemleriyle başa çıkma yöntemi olarak görürler. Buna ek olarak, aşırı davranışlar sergilediklerinde ebeveynleri tarafından dikkat çekeceklerine ve ilgi göreceklerine inanırlar. 

Çocuğunuzun size duyduğu sevgiyi ve hissettiği ilgi ihtiyacını sağlıklı bir şekilde dışa vurması için, onun bu isteklerini tanımalı ve onlara ihtiyaç duydukları sevgiyi ve vakti tanımalısınız.

• Yorgun, uykusuz ve aç olmamasına özen gösterin

Çocukların dengesiz duygu durumlarının yalnızca zihinsel değil fiziksel sebepleri de olabilir. Yeteri kadar enerji, besin, uyku alamayan çocuklar çoğu zaman memnuniyetsizliklerini sert bir biçimde dile getirmeye eğilim gösterebilirler. Bu nedenle, çocuğunuzun aşırı sinirlilik halini kontrol altına almanın yollarından biri de fiziksel ihtiyaçlarını giderdiğinizden emin olmaktır.

• Her zaman istediğini elde etmesine izin vermeyin

Bir ebeveyn olarak çocuklarınızın temel ihtiyaçlarının yanında diğer istek ve arzularını karşılamak istemeniz oldukça doğaldır. Ancak çocuklar, ağlamak ve öfkeli davranışlar sergilemek gibi tutumları kimi zaman istediklerini elde etmek için bir araç olarak görebilirler.

Çocuklarınızın anormal duygu değişimlerini sizi manipüle etmek için bir araç olarak kullanması ve sonucunda istediklerini elde ettiklerini keşfetmesi, sürekli olarak benzer davranışlar sergilemesine neden olabilir. Bu nedenle, çocukların duygu değişimleriyle onlara her istediklerini vererek başa çıkmaya çalışmak çoğu zaman doğru bir seçenek değildir.

• Kötü örnek olabilecek içeriklere erişimini kısıtlayın

Gelişim evresindeki çocuklar, karakter gelişimi devam ederken çevresinde gördüğü birçok insanın veya kurgusal karakterin davranışlarını örnek alabilir. Bunun önüne geçmek için medya aracılığıyla eriştiği içeriklerin denetlemekten ve kısıtlamaktan kaçınmayın.

• Dikkat dağıtıcı ve stres giderici etkinliklere teşvik edin

Spor yapmak, sanatla ilgilenmek veya sosyalleşmek gibi çeşitli aktiviteler, insanların stres atmasına ve odak noktalarının değişmesine yardımcı olur. Çünkü örnek verdiğimiz bu uğraşlar, çocuğunuzu üzen dış etkenlerle çocuklarınızın daha iyi başa çıkmalarını sağlar. 

Kısacası, başka şeylerle ilgilenmek çocuklarınızın kaygılanmalarına neden olan etkenleri unutmalarını ve yeni uğraşlara bağlanarak duygu dünyalarının kişisel gelişimi destekleyen problemlerle meşgul olmasını sağlar.

• Çocuğunuza iyi örnek olmak

Çocuğunuzun en büyük rol modeli olduğunuzu ve en çok sizin davranışlarınızı kopyalamaya eğilim gösterdiklerini daima aklınızda bulundurmanız da çocuklarınızın davranış biçimini büyük ölçüde şekillendirir. 

• Uzman yardımına başvurmak

Çocuklarınızın kaygısal bozukluklarıyla başa çıkmak ve aşırı gerginlik halini kontrol etmek konusunda ne yaparsanız yapın yetersiz hissettiğiniz durumlar olabilir. Bu noktada alabileceğiniz en iyi karar, çocuğunuzun bir uzman tarafından destek almasını sağlamaktır.

Yazımızın son kısmında, çocukların aşırı sinirlilik sorunlarıyla ilgili en çok sorulan sorulara göz attık.

Kaygı bozukluğu nasıl geçer?

Kaygı bozukluğunu önlemek için evde alabileceğiniz birçok önlem vardır. Ancak iletişim kurmak, empati göstermek, sakinleştirmeye çalışmak gibi yöntemlerin işe yaramadığı durumlarda en iyisi uzman birisiyle görüşmektir.

Bir çocuğun sinirleri nasıl sakinleştirilir?

Çocuğunuzun sakinleşmesi için onunla iletişim kurmayı denemek, öfkesini anlamlandırmaya çalışmak, benzer davranışlar sergilememek ve öfkesinin bir sonuca bağlanmayacağını göstermek en çok işe yarayan yöntemler arasındadır.

Çocuklarımız neden bu kadar kaygılı?

Çocukların kaygılı olmasına neden olan aile içi geçimsizlik, sınav stresi, akran zorbalığı gibi birçok dış etken vardır.

Novakid’de paylaştığımız bloglara ek olarak aynı zamanda çocuklarınız için interaktif ve eğlenceli İngilizce dersleri veriyoruz. Çocuklar için online İngilizce derslerimizde uzman eğitmenlerimizle, alışılmışın dışında ve eğlence dolu bir İngilizce öğrenme deneyimi sunuyoruz. Siz de ücretsiz deneme dersinizi şimdi alın!