10 min Çocuklara ev işlerini nasıl öğretiriz? İşte farklı yaş gruplarındaki çocuklara güzel ev alışkanlıkları kazandırmak için öneriler!
Pek çok ebeveyn, çocuklarına sorumluluklarını öğretmek ve iyi alışkanlıklar kazandırmak konusunda kaygılanır. Ev işleri ise bu sorumlulukların büyük bir kısmını oluşturur. Bu bilincin çocuklara nasıl kazandırılacağı konusu da anne ve babaların haklı endişelerinden.
Ancak söz konusu sorumluluklar ve ev işi olduğunda, çocuklarla nasıl iletişim kuracağımız ve onlara nasıl hitap edeceğimiz de ayrı bir mesele. Çocukları sorumluluk sahibi bir yetişkin olmaya hazırlarken onların dilinden konuşabilmeye ve onları yormamaya da dikkat etmek gerekiyor bu noktada.
Sizler için hazırladığımız bu blog yazısında, çocuklar için evdeki sorumlulukların neden faydalı ve önemli olduğunu, ev işlerini yaş gruplarına göre nasıl ayırabileceğinizi ve aile içinde yapabileceğiniz görev paylaşımlarının neler olduğunu öğreneceksiniz.
Bunlara ek olarak çocuklar için uygun olan ev işlerinin neler olduğu, ev işlerini oyun haline nasıl getireceğimiz ve çocukların evde alabileceği sorumlulukların nelerden oluştuğu gibi merak edilen soruların cevaplarına da ulaşabilirsiniz.
Çocukların ev işlerinde ne kadar yer alması gerekiyor?
Kendilerini yeni keşfetmeye başlayan, sorumluluklarını yeni öğrenen ama zamanın çoğunu eğlenerek harcama eğiliminde olan küçük çocuklara baskıcı bir tavır sergilemememiz gerektiğini unutmamak gerekiyor.
Peki bu noktada, çocuklara önemli alışkanlıklar kazandırırken onlarda otoriter baskı kurmak ve onları tamamen serbest bırakmak arasındaki dengeyi nasıl sağlayabiliriz? Bu sorunun cevabını, çocuklara hangi ev işlerini vereceğimiz ve görev dağılımında ne kadar yer almasına izin vereceğimizi öğrendikten sonra daha detaylı verebiliriz.
Ancak şimdilik basitçe, çocuklara vereceğiniz görevlerin yaş grubuna ve odak sürelerine bağlı olarak daha az zorlayıcı ve daha eğlenceli etkinliklerden oluşması gerektiğini söyleyebiliriz. Onlara yetişkinlerin alması gerektiği tam zamanlı ve kapsamlı sorumlulukları yüklemek yerine, tamamlayıcı küçük görevler verebilirsiniz.
Buna ek olarak, sıkıldıkları ve yorulduklarında onlara zaman tanımanız ve kafasını dağıtabileceği başka etkinliklerle zaman geçirmesine izin vermeniz de gerekiyor.
Çocuklar için ev işlerinin faydaları nelerdir?
Çocukların evde yapması gereken işlerin neler olduğuna ve çocuklara bunları nasıl öğreteceğimize odaklanmadan önce, ev sorumluluklarının çocuklara ne gibi faydalarının olacağını tek tek incelemekte fayda var. Öyleyse hadi göz atalım!
- Sorumluluk bilinci katması
Ortak bir yaşam alanında farklı insanlarla yaşamak, beraberinde birçok sorumluluğu getiriyor. Küçük yaşlardan itibaren çocuklara bunu aşılamak da elbette büyük ölçüde ev işlerini öğretmekten geçiyor.
Evdeki sorumluluklarını ev işleri aracılığıyla onlara hatırlatmak, görevlerini neden bitirmeleri gerektiğini açıklamak onları bu açıdan daha bilinçli bir yetişkin olmaya hazırlar.
- İletişim becerilerini geliştirmesi
Bu tarz görevleri çocuklarınıza nasıl anlatacağınızı ve yardıma ihtiyaçları olduğunda onlara karşı nasıl bir yaklaşımda bulunacağınızı bilmeniz gerekiyor. Çocuklar, gün içinde sorumluluklarını yerine getirirken sizden sık sık yardım isteyecektir. Böylelikle ev işleri, çocuklarla sosyal bir bağ kurmak istediğinizde başvurabileceğiniz yöntemlerden bir tanesi de olabilir.
Ev işlerinin bu faydasını kendisine verilen görevleri kabul etmekte güçlük çeken, inatçı eğilimleri olan çocuklara karşı da bir fırsat olarak kullanmanız mümkün.
- Aile ile vakit geçirme imkanı sağlaması
Ev işlerini bir aile aktivitesi haline getirmek çocuğunuzun bu görevlere daha sıkı bağlanmasını sağlarken sizinle daha çok vakit geçirerek aranızdaki bağın kuvvetlenmesine de katkılar sunacak.
Bu noktada çocuklar, ev içindeki yaşamın yalnızca oyunlar ve boş zaman aktivitelerinden değil, aynı zamanda beraber paylaşılan birtakım sorumluluklardan oluştuğunu da görecek.
- Fiziksel aktiviteye teşvik etmesi
Gelişim çağındaki çocuklar için olmazsa olmaz alışkanlıklardan bir tanesi de fiziksel olarak aktif olmak. Bu, beden gelişimlerini olumlu etkilerken dolaylı yoldan bilişsel gelişimlerine de katkıda bulunur.
Bu sayede çocuklarınızın sizin yakınınızda, güvenli bir alanda ihtiyaç duydukları bedensel aktiviteyi gerçekleştirirken sorumluluklarını da yerine getirdiklerinden emin olabilirsiniz.
Ev işlerinin çocuklara sunabileceği katkılar bu şekilde. Peki, çocuklara evde verebileceğiniz görevlere göz atmadan önce, onların neyi motive edeceğini ya da heveslerini kaybetmemeleri adına evde nasıl bir tutum sergilemeniz gerektiğini biliyor musunuz? Bu sorunun cevabından emin değilseniz sizi yazının devamına alalım.
Çocuklara görev verirken neler yapılmalı?
Çocuklara yararlı alışkanlıklar kazandırırken onları motive etmek ve yormamak önemli. Bunun için de ince eleyip sık dokumak gerekiyor. Peki bu adımda izleyebileceğiniz yollar neler? Hadi gelin bakalım.
Görevleri birer oyun haline getirmek
Ev işlerini çocuklarınız için bir zorunluluk onların canını çoğu zaman sıkabilir. Örneğin, “Bunu yapmak zorundasın!”, “Başka çaren yok.”, “İstesen de istemesen de yapacaksın!” gibi ifadeler kullanmak yerine ev aktivitelerini hikayeleştirmek, onları birer oyunmuş gibi oynamak çocuklarınızın dikkatini iyi anlamda dağıtmanın işlevsel bir yoludur.
Günlük ev işi listesi oluşturmak
Gün içinde yapmanız gerekenleri değerlendirmek ve bir liste haline getirmek, çocuğunuzdaki görev bilincini harekete geçirerek sonuca ulaşma isteğini canlandıracaktır. Yapması gerekenleri daima aklında bulunduran çocuk, görevlerini bitirmenin verdiği konforu hayal ederken kendine oluşturduğu hedef doğrultusunda daha bilinçli ve istekli çalışacak.
Bu görevleri değerlendirirken çocuğunuzun da yanında olması, fikir belirtmesi ve kendi adına kararlar verebilmesi de gerekiyor. Ne de olsa çocuğunuzu sizden önce en iyi tanıyan kendisi. Ancak, bu noktada gerektiği zamanlarda bir ebeveyn olarak inisiyatif almakta da fayda var.
Sık sık mola vermek
Vaktinizi ev işleri gibi görev ve sorumluluk odaklı faaliyetlere harcadığınız günlerde, çocukların sizler gibi bilinçli ve dayanıklı yetişkinler olmadığını sık sık aklınızda bulundurmalısınız.
Çocukların zihinleri sürekli canlıdır, dikkatleri kolay dağılabilir ve enerjileri de kolayca tükenebilir. Bu gibi durumlarda çözüm, onlara zaman tanımaktan, mola hakkı vermekten hatta kimi zaman da günlük görevlerini sonlandırmaktan geçer.
Farklı görevler için farklı ödüller koymak
Çocukları motive etmenin en iyi yollarından biri de onları yaptıkları şeyler karşılığında ödüllendirmek. Bu ödül sistemini çocuklarınızın yapmaktan pek de keyif almadığı ev görevlerinde deneyebilirsiniz.
Mesela, yemek yaparken size yardım ettiğinde onunla sevdiği filmi izleyebilir veya oyuncaklarını toplaması karşılığında onunla birlikte sevdiği oyunları oynayabilirsiniz. Bunun sonucunda yaptıklarının karşılığını görmek de çocuğunuzu oldukça verimli hissettirecektir.
Zorlu görevlerden kaçınmak
Çocuklarınızı sorumlu tutacağınız ev işleri, aynı zamanda onları yoracak ve kapasitelerini aşacak yetişkin görevlerinden farklı olmalıdır. Bazı tehlikeli sonuçlar doğurabilecek sorumlulukları almak ya da uzun süreli odak gerektiren sıkıcı görevleri yapmak çocuklar için uygun sayılmaz.
Bununla beraber, çocuklara uygun olduğundan emin olduğunuz görevlerin uzun sürede onları yorabileceğini de tekrar hatırlatalım. Onlara daima eğlenceli ve yapması kolay sorumluluklar yüklediğinizden ve aşabilecekleri hedefler koyduğunuzdan emin olmalısınız.
Ev işlerinde çocuklara yönelik nasıl bir davranış yolu izleyeceğimizi artık biliyoruz. Şimdi ise, yazının farklı yaşlara göre ev işlerinin neler olduğunu örneklendirdiğimiz kısmına geçebiliriz.
Çocukların evde alabilecekleri sorumluluklar neler?
Çocukların evde üstlenebileceği görevleri yaşlara göre ayırıp sıralamakta fayda var. Öyleyse gelin, birlikte bu görevleri farklı yaş gruplarına göre inceleyelim.
3-6 yaşındaki çocuğun yapabileceği işler
Okul öncesi yaş grubundaki çocukların sorumlulukları, büyük görevlerin küçük parçalarından oluşabilir. Peki bunlara verebileceğimiz örnekler neler, bakalım.
- Bahçe düzenine yardım etmek
Küçük yaş grubundaki çocuklara verebileceğiniz eğlenceli görevlerden bir tanesi bahçe işleri. Eğer evinizde bir bahçeniz veya balkonunuz varsa, bitkileri düzenlediğiniz esnada onlardan saksıları tutmasını veya araç gereçleri sizin için taşımasını isteyebilirsiniz.
Bu küçük çaplı görevler esnasında onlara bazı bitkileri, çiçekleri ve böcekleri de tanıtabilirsiniz. Böylelikle çevrelerini yeni keşfeden minikler hem doğayı tanırken hem de sizinle kaliteli vakit geçirmiş olur.
- Oyuncaklarını toplamak
Kendi oyuncaklarını toplamak, küçük oyuncakseverlerimizi sıkmadan onlara verebileceğiniz görevler arasında. 3-6 yaş grubundaki çocuklara oyunlarını oynadıktan sonra etrafını toplaması gerektiğini hatırlatmak, ev içinde kendi üzerine düşen rolleri bilmeleri açısından oldukça faydalı.
- Yatağını toplamak
Bu yaştaki çocuklara, oyuncaklarını toplamalarını söylediğiniz gibi sabahları yataklarına çeki düzen vermelerini de tembihleyebilirsiniz.
- Temizliği ve etrafı toplamayı uygulamalı öğrenmek
Okul öncesi çağdaki çocuklar için uygun olan ev işleri güvenlik sebebiyle daha kısıtlı. Ancak toz almak, cam silmek veya küçük eşyaları silkelemek gibi daha basit işlemleri yaparken izlemelerine izin verip sonrasında da onların uygulamasını isteyebilirsiniz.
7-12 yaşındaki çocuğun yapabileceği işler
Ergenlik çağı öncesindeki çocuklara, yukarıda sıraladığımız görevlerden verebilirsiniz. Ancak, daha eğitici ve verimli olması açısından daha geniş kapsamlı ev işleri yapmalarına da izin verebilirsiniz. Haydi bu görevlerin bazı örneklerini inceleyelim!
- Evcil hayvanla ilgi sorumluluklar edinmek
Sorumluluklarını yeni benimseyen çocuklara, evcil hayvanlarınızı tamamen teslim etmek, zorlayıcı bir yük olabilir. Ancak, kedinizin mama kabını doldurmasını beklemek ya da güvenliğinden emin olduğunuz bir mahalleniz varsa köpeğinizi dışarı çıkarmasını istemek çocuklara verebileceğiniz sorumluluklar arasında.
- Temizlik sürecine dahil olmak
Çocuklara birer birey olarak yaşadıkları alanı düzenli ve temiz tutmaları gerektiğini zaman zaman hatırlatmak gerekiyor. Bu bilinci uygulamalı bir şekilde edinmelerinin yolu da elbette onları temizlik sürecinize dahil etmek.
- Çamaşırlarını katlamak
Kendi odasını toplamanın yanı sıra, kendi kıyafetlerini düzenlemek ve katlamak da çocuğunuzun üstlenebileceği bireysel sorumluluklara dahil.
- Geri dönüşüme yardımcı olmak
Çöpleri çöp kutusuna atmaları gerektiği çocuklara her zaman söylenir. Ancak, daha bilinçli nesiller yetiştirebilmek adına onlara geri dönüşümü öğretmek, onları bu sürece dahil etmek ve atıkları ayrıştırırken onlardan da fikir ve yardım almak gerekiyor.
- Bulaşıkları yerleştirmek
Yıkadığınız bulaşıkları onlara verip kurulamalarını ve doğru şekilde yerleştirmelerini isteyebilirsiniz. Ancak, kırılabilen cam nesneler ve kesici delici aletler konusunda dikkatli olmayı unutmayın.
Çocuklar için ev işlerine verilebilecek örnekler bunlardan oluşuyor.
Sıkça sorulan sorular
Çocuklara evde verebileceğiniz görevlerle ilgili yazımızı sonlandırdıktan sonra aklınıza takılabilecek sıkça sorulan sorulara da yer vermek istedik. Bu soruları ve yanıtlarını da dilerseniz inceleyebilirsiniz:
Çocukların evdeki görevleri ve sorumlulukları nelerdir?
Bunlar büyük, geniş kapsamlı görevler ve sorumluluklar yerine daha basit ve tamamlayıcı olanlardan oluşmalıdır.
Çocuklar ev işlerine yardım etmeli midir?
Elbette çocuklar, güçleri ve kapasiteleri yettiğince ev işlerine dahil olmalıdır.
Çocuklara hangi sorumluluklar verilmeli?
Çocuklara aile yaşamının getirdiği sorumluluklarla birlikte kendileriyle alakalı bireysel sorumluluklar verilmelidir.
Çocuğun görevleri nelerdir?
Bir çocuğun görevleri, sorumluluklarını yavaş yavaş tanımak ve ebeveynlerinden de yardım alırken bunları elinden geldiğince yapabilmeye özen göstermektir.
Novakid’le tanışın!
Novakid sayesinde çocuklarınızı interaktif ve faydalı İngilizce dersleriyle bir araya getirin. Birçok uzmanın çocuklarınızı eğlendirirken bir yandan da onlara İngilizce öğretmek için bir araya geldiği derslerin ilkini denemesi de ücretsiz!
