Çocuklar için sağlıklı beslenme nedir? İşte çocuk beslenmesi hakkında ebeveynlerin bilmesi gerekenler!

Öncelikle temel sorularla başlayalım: Sağlıklı beslenme listesi nasıl oluşur? Sağlıklı beslenme nedir?

Sağlıklı beslenmenin temelinde, vücudumuzun besin ihtiyaçlarını tam da olması gerektiği gibi karşılamak yatar. Bu ihtiyaçlar, vücut fonksiyonlarımız için gereken besinlerin yanı sıra enerjiyi de kapsar. Bir diğer deyişle sağlıklı beslenme, vücudumuzu ideal durumda tutmayı sağlayan beslenme biçimidir.

Yani anlıyoruz ki, çocuğumuzun sağlıklı beslenmesini ve büyümesini istiyorsak en başta anlamamız gereken şey, fiziksel ihtiyaçları. Fakat elbette ki her insanın vücudu farklı olduğu için fiziksel ihtiyaçları da farklı olabiliyor. Bu da demek oluyor ki sağlıklı beslenme programı, kişi özelinde hazırlanması gereken bir şey.

Ancak bu, sağlıklı beslenme konusunda genel bir bilgiye sahip olamayacağımız anlamına gelmiyor. Yazımızın devamında da göstereceğimiz üzere çocuklar için sağlıklı beslenmenin bazı kuralları var. Önemli olan, bunları doğru bir şekilde uygulamayı bilmek.

Genel olarak sağlıklı beslenmenin amacından ve temel bileşenlerinden bahsettik. Fakat daha özel olarak, “Sağlıklı yiyecekler nelerdir?” diye soruyorsanız endişelenmeyin, şimdi bu konuda da size yardımcı olacağız. Uzman Çocuk Diyetisyeni Derya Belli’nin verdiği örnekleri inceleyelim:

Süt

Dengeli beslenme listesinden eksik olmayan besinlerden biri süt (ve süt ürünleri). Sütün, çocukların büyümesini ne kadar iyi etkilediğini hepimiz az çok biliyoruz. İçerisinde bulunan kalsiyum, protein ve B vitaminleri gibi öğeler sayesinde süt, yalnızca büyüme ve gelişmeyi desteklemekle kalmıyor, aynı zamanda kemik ve diş sağlığına da olumlu etki sağlıyor.

Yumurta

Protein içeriğinin zenginliğiyle bilinen yumurta da çocukların sağlıklı beslenmesinde önemli bir yere sahip. Proteinin yanında çeşitli vitaminler ve demir de bulunduran yumurta, çocukların kemik gelişimini ve bağışıklık sistemini destekleyen bir besin.

Balık

Çocuk beslenmesinde balık, omega-3 yağ asitleri bakımından zengin olması sebebiyle özel bir yere sahip. Omega-3, çocuğun bilişsel fonksiyonları ve beyin gelişiminde oldukça önemli bir role sahip. Aynı zamanda balık, oldukça kaliteli bir protein kaynağı. Tüm bunların üstüne içerdiği vitamin ve mineraller de eklenince balık, çocuğun hem zihninin hem de bedeninin gelişmesinde oldukça pozitif bir etki yaratıyor.

Ceviz

Tıpkı balık gibi ceviz de yüksek miktarda omega-3 içeriyor. Buna ek olarak ceviz, içerdiği sağlıklı yağlar sayesinde kalp ve damar sağlığına da destek oluyor.

Et

Protein denince akla ilk gelen şey olan et de, tam olarak bu sebeple dengeli beslenme programında kendine yer ediniyor. Etten alınan proteinler kas ve hücre gelişiminde olumlu bir etki bırakırken, yine ette bolca bulunan demir de sağlıklı kan dolaşımında kilit bir rol oynuyor.

Meyve ve sebzeler

Her türlü meyve ve sebzenin insan sağlığını olumlu etkilediği biliniyor. Çocuklar için sağlıklı beslenme programı hazırlarken meyve ve sebzeleri ne kadar çeşitli olarak bulundurursak o kadar iyi. Özellikle meyvelerde, meyve suyu yerine meyvenin kendisi tercih edilmeli.

Çocuklar için sağlıklı beslenme listelerinde sık sık karşılaşacağımız gıdaları gördük. Fakat daha önce de dediğimiz gibi sağlıklı beslenme, kişi özelinde düşünülmeli. Konu çocuklar olunca en çok fark yaratan unsur da çocuğun yaş grubu oluyor. Çocuklar için sağlıklı beslenme, yaş grubuna göre nasıl şekillenmeli? Sırada bunu anlatacağız.

Okul öncesi çocuklar için sağlıklı beslenme önerileri

Okul öncesi dönem, çocukların sağlıklı beslenme alışkanlıkları geliştirmesi için en önemli vakit. Dolayısıyla bu dönemde çocuklara dengeli beslenmeyi tanıtmamız, onları sağlıksız gıdalar yerine sağlıklı alternatiflerini tüketmeye teşvik etmemiz gerekiyor. Bu dönemde özellikle kahvaltı, kesinlikle atlanmamalı.

Okul çağı çocukları için sağlıklı beslenme önerileri

Okul çağına gelindiğinde sağlıklı beslenme programının yerine oturtulması ve sağlıksız seçeneklerden uzak durulması gerekiyor. Uzman Çocuk Diyetisyeni Derya Belli’nin aktardığına göre bu dönemde: 

“… çocukların öğrenme sürecini desteklemek için sağlıklı beslenme çantaları oluşturulmalı, dışarıdan içeriğini bilmediğimiz yemekler ve paketli gıdalardan uzak durmalıyız, daha çok evde sağlıklı pişirme yöntemleri ile yapılan yemekleri tercih etmeliyiz, yemeklerde sağlıklı yağları özellikle zeytinyağını kullanmalıyız.”

Buna ek olarak aklımızda bulundurmalıyız ki bu dönemde çocuklar, sağlıksız beslenme seçenekleri yapma yönünde akran baskısına maruz kalabiliyor. Bu sebeple sağlıklı beslenme çocuklar için kuvvetli bir alışkanlık haline getirilmeli ve çocuk kendi beslenme seçeneklerini sağlıklı yönde yapabilecek şekilde bilgilendirilmeli.

Sağlıklı beslenme programı oluştururken aklımızda bulunması gereken şeylerden bahsettik. Oldukça önemli olan bir diğer şey ise, az önce dediğimiz gibi, bunu çocuk için bir alışkanlık haline getirmek. Bunun zor görülebileceğinin farkındayız fakat endişelenmeyin, Derya Belli’nin bu konuda oldukça yardımcı olacak tavsiyeleri var:

Çocuğun seveceği sofralar hazırlamak

Çocuğa sağlıklı beslenme alışkanlığı kazandırmakta en etkili yöntemlerden biri, sağlıklı yemeklerle çocuğun beğeneceği bir sofra hazırlamak. Bunun için de sofrada çocuğun seveceği yemekler bulundurmak gerekiyor. Çocuğunuzun sağlıksız yemekleri tercih edeceğini düşünüyorsanız endişelenmeyin, çünkü çocuğunuzun sofradan keyif alması için çok etkili bir ipucu var: Yemeğin sunumu. Örneğin yiyeceklerle çocuğun seveceği şekiller oluşturmak veya hoşuna gidecek yemek takımları almak, bu konuda epey yardımcı olabilir.

Çocukla birlikte yemek hazırlamak

Bir diğer yöntem de çocuğu yemek hazırlama sürecine dahil etmek. Örneğin pratik tarifler uygularken çocuğunuzu eğlenceli bir aktiviteye dahil edebilir, böylece yemeğe genel olarak daha olumlu bir yaklaşım kazanmasını sağlayabilirsiniz. Çocuğunuz, yapılmasına yardım ettiği bir yemeği yemeyi daha çok isteyecektir.

Elbette çocuğun sağlıklı beslenmeye dahiliyeti yalnızca yemeği hazırlama süreciyle kısıtlı olmak zorunda değil. Örneğin, sağlıklı gıdalar almak için alışverişe çıktığınızda çocuğunuzu da yanınıza alabilir, böylece hem onunla eğlenceli vakit geçirip hem de sağlıklı besinleri öğrenmesini sağlayabilirsiniz.

Çocuğun öğünlerini planlamak

Çocuk beslenmesinde besin değerlerinin yanı sıra öğün aralıkları da bir o kadar önemli. Çok sık aralıklarla yemek veya uzun bir süre yememek, çocuğun sağlıksız beslenmesine yol açabiliyor. Sürekli yapılan atıştırmaların yerini belli bir düzene yayılmış sağlıklı ara ve ana öğünlerin alması gerekiyor. Bu aralıklar kişiden kişiye değişmekle birlikte genelde 3-4 saatte bir şeklinde belirlenebilir.

Çocuğa örnek olmak

Çocukların birçok davranışı ebeveynlerinden öğrendiğini biliyoruz. Bu da demek oluyor ki, eğer çocuğunuzun bir sağlıklı beslenme programını takip etmesini istiyorsanız, bu programı en başta kendiniz takip ederek çocuğunuza olumlu bir örnek teşkil edebilirsiniz. Evde zararlı yiyecekler bulundurmamak ve çocuğun yanında sağlıklı beslenmek, mutlaka çocuğunuzu da iyi etkileyecektir.

Buna ek olarak, genel olarak yemekle ilgili aktivitelerde çocuğunuzla daha çok vakit geçirmeniz de olumlu bir etkiye sahip olacaktır. Örneğin, günün en az bir öğünü ailecek yenmeli. Böylece hem aile içi iletişim güçlenecek, hem de çocuğunuzun sağlıklı beslenme alışkanlığı pekişmiş olacaktır. 

Fakat bir şeyi kesinlikle unutmamalısınız: Çocuğunuzu yemek alışkanlıklarından dolayı cezalandırmayın. Çocuklar için sağlıklı beslenme programı, cezalarla yerine oturtulamaz. Belli anlarda çocuğun yemek yemek istememesinin ardında birtakım sebepler yatıyor olabilir. 

Bu durumda çocuğu cezalandırmak, onun sağlıklı beslenmeden uzaklaşmasına sebep olacaktır. Aynı zamanda çocuğa net bir şekilde “yasak” koymak ve uymadığı takdirde cezalandırmak da olumsuz bir etkiye sahip olacaktır. Derya Belli’nin belirttiği üzere:

“… bu tarz yaklaşımlar çocuğu sevdiği şeyleri bir daha hiç yiyemeyecekmiş gibi strese sokar. Gizli yeme veya özellikle ebeveynin müdahale edemeyeceği sosyal ortamlarda tıkanırcasına yemek gibi yemek bozukluğuna iter ve sadece sağlıklı beslenmeden uzaklaştırmakla kalmayıp mutsuz eder “yasaklanan” besinlere daha çok yönelmesine sebep olur.”

İşte çocuklar için sağlıklı beslenme konusunda sıkça sorulan sorular ve cevapları:

Dengeli ve düzenli beslenmeyen çocuğun gelişim düzeyi nasıl olur?

Çocuklarda sağlıksız beslenme, alınan enerjinin yetersiz kalmasına ve vücut dokularının gelişememesine yol açar. Dengesiz beslenme, kısa vadede bağışıklık sisteminin zayıflaması; uzun vadede ise zihinsel gerilik, obezite, okulda başarısızlık, yorgunluk, sık baş ağrıları gibi sorunlara yol açabilmektedir.

Çocuklar için sağlıklı beslenme nasıl olmalı?

Sağlıklı beslenme programı çocuktan çocuğa kişisel olarak oluşturulmalıdır. Fakat genel olarak çocuklar için sağlıklı beslenmenin temelinde vücudun ihtiyacı olan tüm makro ve mikro besinleri içermek, gereken enerji ihtiyacını tam olarak karşılamak ve çocuğun ideal kilosunu korumak yatar.

Sağlıklı beslenme nasıl kazandırılır?

Çocuklarda sağlıklı beslenmeyi alışkanlık haline getirmek için çeşitli yöntemler vardır. Bunların arasında çocuğun keyif alacağı sofralar hazırlamak, çocuğun öğünlerini planlamak, çocuğu yemek yapma sürecine dahil etmek ve ebeveynlerin kendi sağlıklı beslenme programlarıyla çocuğa örnek olması bulunmaktadır.

Çocuklarda beslenme neden önemlidir?

Çocuklarda beslenme, çocuğun fiziken ihtiyaç duyduğu tüm besinleri ve enerjiyi karşılamak açısından önemlidir. Çocukların dengeli beslenme listesi izlemesi, vücudun ve zihnin sağlıklı ve düzgün bir şekilde geliştiğinden emin olunmasını sağlar.

Çocukların beslenmesine ne konulmalı?

Çocuklar için sağlıklı beslenme listesinde beş besin grubundan gıdalar bulunmalıdır. Bu beş besin grubu ise tahıllar, sebzeler, meyveler, proteinler ve süt ürünlerini içerir.

Çocuklar için sağlıklı besinler nelerdir?

Çocuklar için sağlıklı besinler tahıllar, sebzeler, meyveler, proteinler ve süt ürünlerinden oluşur. Çocuklar için sağlıklı yiyeceklere süt, yumurta, balık, meyve, sebze ve ceviz örnek olarak gösterilebilir.

Sağlıklı beslenmenin temel ilkeleri nelerdir?

Sağlıklı beslenmenin temel ilkesi, her kişi özelinde vücudun gereksinim duyduğu makro ve mikro besinlerin yanı sıra gereken enerjiyi de karşılamak, böylece vücudun ve zihnin sağlıklı bir şekilde çalıştığından ve geliştiğinden emin olmaktır.

4 yaşındaki çocuğun beslenmesi nasıl olmalı?

4 yaşındaki bir çocuk her türlü besin grubundan oluşan bir dengeli beslenme listesine uymalıdır. Bu besin grupları süt grubu, et, yumurta, kuru baklagil grubu, ekmek ve tahıl grubu, son olarak da sebze ve meyve grubudur.

Okul çağında beslenme nasıl olmalı?

Okul çağında çocuklar için sağlıklı beslenme çantaları oluşturulmalı, sağlıklı besin gruplarından gıdalar tükettiklerinden emin olunmalı ve paketli gıdalardan uzak durulmalıdır. Evde yapılan sağlıklı yemekler tercih edilmeli, yağ olarak zeytinyağı kullanılmalı, günde iki porsiyon meyve yenmeli ve günlük süt ürünü tüketilmelidir.

Novakid olarak ebeveynlere merak ettikleri her konuda tatmin edici cevaplar sunmayı amaçlıyoruz. Bunun yanı sıra çocuklara uzman eğitmenler tarafından verilen online İngilizce dersleriyle İngilizceyi sevdirerek öğretiyoruz. Siz de ücretsiz deneme dersinizi şimdi alın!