Çocuklar için kariyer planlaması nasıl olmalıdır ve ne zaman yapılmalıdır? 

Kariyer planlaması; bir kişinin ilgi alanları, yetenekleri, değerleri ve hedefleri doğrultusunda gelecekteki meslek veya iş yaşamını belirlemek ve bu doğrultuda gerekli adımları atmak için yapılan stratejik bir süreci ifade ediyor. 

Bu planlama, kişinin hangi alanda çalışmak istediğini, bu hedefe ulaşmak için hangi eğitim ve becerilere ihtiyaç duyduğunu ve hangi adımların atılması gerektiğini belirlemesine yardımcı oluyor. 

Kariyer planlamasıyla kişiler; uzun vadeli bir süreçte kendilerini tanıyor, meslekleri araştırıyor, hedeflerini netleştiriyor ve bu hedeflere ulaşmak amacıyla bir yol haritası çiziyor. 

Sonuçta, hayatları boyunca yapılacak mesleğe karar vermek hiç de kolay bir şey değil. Başarı ve memnuniyet dolu bir kariyer için bilinçli ve stratejik bir yaklaşım gerekiyor. Bu da kariyer planlamasıyla yapılıyor.

Çocuklar için kariyer planlaması, doğru bir yaklaşımla yapıldığında faydalıdır diyebiliriz ancak dikkat edilmesi gereken önemli noktalar var elbette. Bu süreçte çocuğunuza çeşitli meslekleri tanıtmak, güçlü yanlarını geliştirmesine fırsat vermek ve potansiyel alanlarda deneyim kazandırmak elzem. Ancak ona baskı yapmak ya da kendi hayallerinizi dayatmak pek sağlıklı sonuçlar doğurmaz.

Özetle kariyer planlaması,erken yaşta çocuğun özgürce keşfetmesine, ilgi alanlarını denemesine ve karar verme yeteneğini geliştirmesine olanak tanıyacak bir rehberlik şeklinde olduğunda doğrudur. Doğru yönlendirme ve destek sayesinde kariyer planlaması, çocukların gelecekteki başarılarına katkı sağlayabilir.

Çocuklar için kariyer planlaması, genellikle ortaokul ve lise döneminde başlıyor. Ebeveynler olarak sizin de bildiğiniz üzere bu dönemler; çocukların ilgi alanlarını, yeteneklerini ve kişilik özelliklerini daha iyi keşfettikleri bir süreci içinde barındırıyor.

Ancak es geçmemek gerekir ki; kariyer planının çok erken yaşlarda, yani ilkokuldan itibaren miniklerin ilgi alanlarını, yeteneklerini fark etmesi ve geliştirmesi yönünde desteklenmesi de önemli. 

Yani evet, resmî anlamda bir kariyer planlaması lise döneminde, özellikle üniversiteye yönelik bölüm seçimi yapılırken ciddiyet kazanıyor. Bu süreçte çocukların ilgi duydukları alanları keşfetmeleri, farklı meslekleri tanımaları ve gelecekte ne yapmak istediklerine karar vermelerine yardımcı olacak rehberlik ve danışmanlık hizmetleri büyük rol oynuyor.

Fakat asıl önemli olan, çocuğunuza erken yaştan itibaren yönlendirme yaparken baskı uygulamamak ve özgürce keşfetmesine olanak sağlamak. Zaten yazımızın devamında bu konuda dikkat etmeniz gerekenlere tek tek değineceğiz.

Çocuklar için kariyer planlaması yaparken dikkat edilmesi gereken pek çok önemli nokta var. Geleceğin başarılı bireylerini yetiştirmek için, şimdi bu noktalardan bazılarına değinelim!

• Çocuğunuzun ilgi alanlarını keşfetmelisiniz: Çocuğun doğal olarak ilgi duyduğu konuları anlamak, kariyer planlamasının ilk adımı. İlgi alanları, gelecekteki meslek tercihlerini etkileyen en önemli faktörlerden.
• Yeteneklerini ve becerilerini incelemelisiniz: Ebeveynler olarak çocuğunuzun güçlü yönlerini ve yeteneklerini keşfetmek; hangi alanlarda başarılı olabileceğini öngörmek açısından büyük önem taşıyor. Mesela sanat, spor, akademik başarı gibi farklı alanlarda gözlemler yapmayı deneyebilirsiniz.
• Kişilik özelliklerini dikkate almalısınız: Her çocuğun kişilik yapısı birbirinden farklı. Örneğin bazıları liderlik becerileri sergilerken diğerleri daha bireysel çalışmayı tercih edebiliyor. Kariyer planlamasında da kişilik yapısına uygun meslekler önerilmeli.
• Özgüvenlerini desteklemelisiniz: Bir çocuğun kendi kararlarını alabilme ve geleceği hakkında söz sahibi olabilme özgüvenine sahip olması göz ardı edilmemeli. Bu özgüven, kariyer seçimlerinde cesur ve bilinçli adımlar atmasına yardımcı olan önemli etkenlerden.
• Farklı kariyer seçimleri hakkında bilgi vermelisiniz: Çocuklara farklı meslekler hakkında bilgi vermek, onların seçeneklerini genişletecektir. Günümüz dünyasında gelişen yeni meslek dallarını tanıtarak, ilgi çekici alanları keşfetmelerine olanak sağlayabilirsiniz.
• Esneklik ve adaptasyon becerilerinin gelişmesini destekleyebilirsiniz: Geleceğin iş dünyası sürekli değişiyor. Çocuklara esneklik kazandırarak farklı durumlara ve kariyer değişimlerine (spor, sanat, bilim, yaz kampları, etkinlikler…) adapte olabilmeleri sağlanmalı ki farklı yetenekleri gelişsin.
• Motive etmelisiniz ve destekleyici olmalısınız: Kariyer planlamasında çocuğun motivasyonu büyük önem taşıyor. Onu cesaretlendirmek, hedeflerine ulaşması için gerekli desteği sağlamak ve başarısızlık durumlarında moral vermek ebeveynlere düşen en önemli görevlerden.
• Kariyer planlamasını dinamik bir süreç olarak görmelisiniz: Kariyer planlamasının çocukluktan başlayıp ömür boyu süren bir süreç olduğunu unutmamalısınız. Çocuğunuzun ilgi ve yetenekleri zamanla değişebilir, bu nedenle kariyer planlaması dinamik olmalı. Bunun için yapabileceğiniz en iyi şey, büyüdükçe farklı alanları keşfetmesine imkân tanımanız.
• Sosyal becerilerini geliştirmesini sağlamalısınız: İletişim, takım çalışması, liderlik gibi sosyal beceriler; kariyer başarısında büyük rol oynuyor. Çocuklara bu becerileri kazandıracak sosyal ortamlar sağlamak, ileride iş dünyasında daha etkili olmalarına yardımcı olabilir!
• Mentorluk sağlayabilirsiniz: Alanında başarılı olmuş kişilerle çocukların tanışmasını sağlamak ya da mentorluk programlarına katılmalarını teşvik etmek, kariyer gelişimi açısından başvurulabilecek en faydalı yöntemlerden. Bilirsiniz; mentorlar, deneyimleriyle çocuklara yol gösterici olabilirler.

Çocuklar için kariyer planlamasında dikkat edilmesi gerekenlere detaylıca yer verdik. Bunların yanında, yapılmaması gerekenleri de es geçmemek gerekiyor. Gelin şimdi ebeveynler olarak çocuğunuzun kariyer planlamasında kaçınmanız gerekenleri anlatalım:

• Çocuğunuza baskı yapmamalısınız: Kaçınmanız gereken ilk konu, baskı. Çocuğu belirli bir mesleği seçmeye zorlarsanız veya “Mühendis/doktor/öğretmen olmalısın!” gibi kendi isteklerinizi ona dayatırsanız, çocuğunuzun kendi ilgi ve yeteneklerini keşfetmesinin önüne geçersiniz.
• Tek bir kariyere odaklanmamalısınız: Çocuğunuzu sadece tek bir mesleğe yönlendirirseniz ve başka seçenekleri düşünmesine engel olursanız; onu diğer potansiyel kariyer yollarından mahrum bırakabilirsiniz.
• Kısa vadeli başarıda takılı kalmamalısınız: Sadece okul başarılarına veya sınav sonuçlarına odaklanmak yerine, uzun vadeli beceri gelişimi ve kişisel tatmin de göz önünde bulundurmalısınız.
• Çocuğunuzu kıyaslamamalısınız: Eğer çocuğunuzu yaşıtlarıyla ya da varsa kardeşleriyle kıyaslarsanız özgüvenini kaybetmesine sebep olabilirsiniz. Bu da çocuk gelişiminde, özellikle kariyer planlaması sürecinde en istenmeyen şeylerden biri…
• Hata yapma fırsatından mahrum bırakmamalısınız: Çocuğunuzun kendi seçimlerini yapmasına ve gerektiğinde hatalarından ders almasına fırsat vermezseniz kişisel gelişimini sınırlamasının yanı sıra sorumluluk alma becerisini zayıflatırsınız.
• Mesleklerin geleceğini göz ardı etmemelisiniz: Sadece popüler veya geleneksel mesleklere odaklanırsanız hızla değişen iş dünyasında çocuğunuzun ihtiyaç duyabileceği yetenekleri edinmesini zorlaştırabilirsiniz.
• Kariyeri mutluluğun tek temeli olarak görmemelisiniz: Mutluluğun sadece mesleki başarıya bağlı olduğu düşüncesini aşılarsanız çocuğunuzun hayatının; arkadaşlık, hobiler, kişisel gelişim gibi diğer yönlerini ihmal etmeniz kaçınılmaz olur.
• Çocuğunuzun seçimlerine saygısızlık yapmamalısınız: Eğer çocuğunuzun farklı ve sıradışı kariyer hedefleri varsa ve bunlara karşı çıkar veya küçümserseniz iyilikten ziyade kötülük yapmış olursunuz çünkü hem özgüveni hem motivasyonu düşer. 
• Sıkı olmamalısınız: Kariyer planlamasında esneklik sağlamadığınız takdirde çocuğunuzun zamanla değişebilecek olan ilgi ve yeteneklerine uyum sağlamasına engel olursunuz.

Tüm bu hatalardan kaçınmak; çocuğun kariyer planlamasında özgüvenli, mutlu ve başarılı olmasına katkı sağlayan faktörlerden!

İşte çocuklarda kariyer planlaması hakkında sıkça sorulan sorular ve cevapları!

Kariyer planlaması kaç yaşında başlar?

Çocuklar için kariyer planlaması, genellikle ortaokul ve lise döneminde başlıyor. Ancak es geçmemek gerekir ki; çocuklar için kariyer planının çok erken yaşlarda, yani ilkokuldan itibaren miniklerin ilgi alanlarını, yeteneklerini fark etmesi ve geliştirmesi yönünde desteklenmesi de önemli. 

Kariyer yolu nedir?

Kariyer yolu, bir kişinin profesyonel yaşamı boyunca izlediği mesleki gelişim sürecine deniyor. Bu süreç; başlangıç seviyesinden uzmanlık veya liderlik pozisyonlarına doğru ilerlemeyi kapsıyor ve eğitim, tecrübe, sorumluluklar gibi çeşitli unsurları içinde barındırıyor.

Kariyer planlaması yaparken nelere dikkat etmeliyiz?

Kariyer planlaması yaparken ilgi alanları, yetenekler ve kişisel değerler dikkate alınmalı. İş dünyasının ve mesleklerin gelecekteki trendlerini takip ederek esnek ve uyumlu bir plan oluşturmak bu noktada çok önemli.

Novakid, çocuklara ve ebeveynlere farklı konular hakkında içerikler sunarken uzman eğitmenler tarafından online İngilizce eğitimi de veriyor! Novakid’in ilk deneme dersini çocuğunuz için ücretsiz alarak İngilizceyi interaktif ve eğlenceli bir şekilde öğrenmesini sağlayabilirsiniz!