4-5 yaşındaki çocuğun becerileri: Çocuklar, 4-5 yaşlarında hangi önemli becerileri geliştirmiş olmalı?

Çocukların edinmesi gereken becerileri takip etmenin belki de en kolay olduğu çocuk gelişimi alanı, motor becerileri. Zaten çocuklar yeni edindikleri motor becerilerini sergilemeye meyilli oldukları için ebeveynler bu özellikleri daha kolay gözlemleyebilecektir.

4-5 yaşındaki çocuğun gelişimi boyunca edinilen motor becerilerini ince ve kaba motor becerileri olmak üzere iki ayrı alt başlıkta inceleyebiliriz. Bu sınıflandırma eşliğinde aşağıdaki motor becerilerine özellikle dikkat edelim:

İnce motor becerileri

• Makas kullanarak kağıdı çizgiler üzerinden kesebilmek

Bu yaştaki çocukların, kağıdın üzerine önceden çizilmiş çizgileri makasla takip ederek belirli bir şekilde kağıdı kesmeyi başarabilmesi beklenir. Bu da demek oluyor ki 4-5 yaşındaki çocuklar, el işi aktivitelerine epey bir merak sarmaya başlayabilir!

• Kare, daire, üçgen, çarpı gibi şekilleri çizebilmek

Biliyoruz ki çocuklar çok erken yaşlardan itibaren ellerine boyalı kalemler alıp karalama yapmayı epey severler. 4-5 yaş ince motor gelişiminde ise artık çocukların karalamaların bir adım ötesine geçmesi ve kare, daire, üçgen, çarpı gibi basit şekilleri çizebilmeleri bekleniyor.

• Düğme ilikleyebilmek

4-5 yaşındaki çocuğun becerilerinden bir diğeri de kendi kendine düğme ilikleyebilmek. Biz buna epey alıştığımızdan dolayı fark etmiyoruz, ancak çocukların ufacık düğmeleri tutup delikten geçirme becerisini yavaş yavaş öğrenmesi gerekiyor. Bu da genelde 4-5 yaş döneminde gerçekleşen bir şey.

• İpten boncuk geçirebilmek

Her ne kadar günlük hayatta sık sık yaptığımız bir şey olmasa da kontrollü bir şekilde ipe boncuk dizebilmek, 4-5 yaş ince motor gelişiminde edinilmesi öngörülen önemli bir beceri. Çocukların bu temel beceriyi geliştirmesine yardımcı olmak için biz de evde boncuk dizme etkinlikleri yapabiliriz. Üstelik bu esnada çocuklar, boncuklarla renkleri ve sayıları da daha iyi öğrenebilir.

• Kalemi doğru şekilde tutabilmek

Yukarıda, 4-5 yaşındaki çocuğun becerileri arasında basit şekilleri çizebilmenin bulunduğunu söylemiştik. Bu da aslında aynı zamanda demek oluyor bi bu dönemde çocukların kalem tutmayı ve kullanmayı de öğrenmesini bekliyoruz. Zaten okul yaşı da epey yaklaştığı için bu beceri, yazmayı kolayca öğrenebilmeleri adına 4-5 yaş grubu için olmazsa olmaz.

• Basit bir insan figürü çizebilmek

4-5 yaş ince motor gelişimini biraz daha sanatsal becerilerle takip etmek de mümkün. Bunun yolu da çocuğun kol, bacak, ağız, göz gibi altı farklı detaya sahip bir insan figürü çizip çizemediğini görmek. Genelde 4-5 yaş grubunun bunu yapabilmesi beklenir.

Bunun yanı sıra çocukların erken yaştakini çizimlerini sırf karalamadan, çöp adamdan ibaret görmeyip ciddiye almak da iyi bir fikir olabilir. Böylece sanat alanında üstün yetenekli çocuklar, ebeveynleri tarafından erken vakitte fark edilip iyice desteklenebilir.

4-5 yaşındaki çocuğun gelişiminde bir diğer önemli alan da elbette dil becerileri. Bu yaş grubundaki bir çocuğun neleri ifade edebilmesini ve kendisine söylenenler arasından neleri anlamasını bekleyebiliriz? Hep birlikte cevaplayalım.

• Basit kelimeleri tanımlayabilmek

4-5 yaşındaki bir çocuk, tanıdığı çok basit kelimeleri (örneğin meyve adları veya oyuncaklar), başka kelimeler kullanarak anlatmaya başlayabilir. Bir diğer deyişle, çocuklar bazı kelimeleri çok çok basit bir sözlükmüşçesine açıklayabilirler.

Tabii bu noktada çocuklardan çok detaylı ve genel açıklamalar da beklememek lazım. Elbette kelimeleri daha çok kendi yaşantılarından alışkın oldukları şekillerde açıklamayı tercih edeceklerdir. Mesela “Yumurta nedir?” sorusuna “Sabah yediğimiz şey.” gibi bir cevap duymak bile yeterlidir.

• Çok sayıda ve akıcı cümle kurabilmek

4-5 yaşındaki çocuğun becerilerini dil odaklı incelersek, bu dönemde çocuğun konuşmalarının uzamasını ve art arda çok sayıda cümle kurmasını bekleyebiliriz. Bu yaş grubundaki çocuklar genelde 4-6 cümleden fazlasını art arda kurabilirler.

• Yönergeleri takip edebilmek

4-5 yaşlarındaki çocuk kendisi art arda cümleler kurabildiği gibi, kendisine art arda söylenen yönerge içerikli cümleleri de anlayıp takip edebilmeye başlarlar. Tabii yine de çocuklardan isteklerimizi basit tutmakta ve cümlelerimizi fazla uzatmamakta fayda var.

• Zıt kavramları anlamaya başlamak

Dil becerilerini 4-5 yaş gelişim özelliklerine göre takip etmenin bir diğer iyi yolu da çocuklara çok temel seviyede zıt kavramları sormak. Örneğin sıcak/soğuk, büyük/küçük, iyi/kötü gibi basit zıtlıkları bu yaş grubundaki çocukların anlayabilmesini ve kendilerine sorulduğunda söyleyebilmesini bekleriz.

• Basit öyküleri, tekerlemeleri ve şiirleri ezberleyebilmek 

Tüm bunların yanı sıra 4-5 yaş grubundaki çocuklar, özellikle de ilgilerini çeken ve beğendikleri kısa öyküleri, şiirleri ve tekerlemeleri akıllarında tutup tekrarlayabilirler. Hikaye anlatırken baş, orta ve sonun olmasına da dikkat ederler.

Bu beceriyi daha iyi bir hale getirmek isterseniz çocuklar için kısa hikayeler hakkındaki yazımıza göz atabilir ve en beğendiğinizi çocuğunuza öğretebilirsiniz!

Elbetteki 4-5 yaşındaki çocuğun gelişiminden bahsederken, çocuklarda bilişsel gelişim hiçbir şekilde unutmamamız gereken bir konu. Bir diğer şekilde diyecek olursak 4-5 yaş çocuğun zeka gelişiminde hangi beceriler öne çıkıyor, hep birlikte öğrenelim.

• 10’a kadar sayabilmek

Elbette 4-5 yaşlarındaki bir çocuktan matematik dehası olmasını beklemiyoruz, ancak bu yaşlarda sayıları gitgide daha iyi tanımaya başlayan çocukların 10’a kadar rahatça sayabilmesini bekleriz. Bu da bize çocuğun matematik becerilerinin yavaş yavaş daha da iyileşeceğini gösterir.

• Renkleri, şekilleri ve boyutları anlayabilmek

4-5 yaş ince motor gelişiminden bahsederken bu yaşlardaki çocukların basit şekilleri çizebileceğini söylemiştik. Bu yaş grubundaki çocukların bununla da kalmayıp şekilleri tanıyıp ayırt edebilmesini, üstelik bunları boyutlar ve renkler için de yapabilmesini bekleriz.

• Zamanla ilgili temel kavramları anlamak

Çocuklar bu dönemde analog saat okumak gibi bir beceriyi elde edemese de en azından “dün-bugün-yarın”, “önce-şimdi-sonra” gibi basit bir ölçekte zaman kavramlarını anlayabilmelerini bekleriz.

• Yaşadığı olayları hatırlamak ve bağlantılı şekilde anlatmak

4-5 yaşındaki çocuğun gelişiminde hafızanın bir nebze kuvvetlenmesi de yer alıyor. Bu yaştaki çocuklar elbette her şeyi hatırlamasalar dahi geçmişteki olayları akıllarına getirip hangi sırayla olduklarını ve biri diğerine neden olduysa bu gibi ilişkileri açıklayabilmeleri beklenir.

• Basit yapbozlar ve bulmacalar çözebilmek

Bu yaşlardaki çocuklar, az parçalı yapbozlar gibi basit bulmacaları çözebilmeye de başlayacaktır. Çocukların bu dönemde gelişen yaratıcı düşünme becerileri, sonradan epey önemli olan eleştirel düşünme becerilerine de büyük katkı sağlar.

4-5 yaş gelişim özelliklerinde fiziksel ve zihinsel becerilerin yanı sıra işin sosyal ve duygusal boyutunu da elbette göz ardı etmemek gerekiyor. Sonuçta bunlar da çocukların günlük hayatta sürekli kullanacağı beceriler. Bakalım bu alanlarda hangi özellikler öne çıkıyormuş?

• Duygularını açıklayabilmek

Çocuklar elbette her zaman duygular hissetseler de onları sözlü olarak, net bir şekilde açıklayabilmek 4-5 yaş gelişim özellikleri arasında yer alan bir beceri. Bu yaştaki bir çocuk hislerini mimiklerle belli etmeye ek olarak “Mutluyum.”, “Korktum.”, “Heyecanlıyım.” gibi şekillerde de kendilerini ifade edebilirler.

• Arkadaş tercihi yapabilmek

Bu yaş grubundaki çocuklar aynı zamanda kimleri kendilerine daha yakın hissetiklerini de daha iyi anlamaya başlarlar. Buna bağlı olarak da bazı yaşıtlarıyla daha fazla vakit geçirmeyi, yakın arkadaşlıklar kurmayı tercih edebilirler.

• İşbirliği yapmak

4-5 yaşındaki çocuğun becerileri arasında gelecekte en çok işe yarayanlarından biri ise işbirliği yapabilmeye başlamak. Ancak tabii ki işbirliğini büyük çaplı projeler gibi değil de, takım oyunları gibi etkinliklerde olduğu şekilde düşünmeliyiz. 

• Şakalar yapabilmek

4-5 yaşlarındaki çocukların aynı zamanda epey şakacı davranmaya başladığını da fark edebilirsiniz. Bu gayet normal, çünkü zaten bu yaşlarda çocukların bir mizah anlayışı geliştirmesini, sürekli şakalar yapıp kahkahalar atmalarını bekliyoruz!

• Oyunlarda rol yapabilmek

Son olarak, 4-5 yaşındaki çocuğun becerileri arasında basit oyunlarda rol yapabilmek de yer alıyor. Bu beceri gerek çocukların oyuncaklarını konuşturması ve hikayeler oluşturması şeklinde, gerekse de kendileri bir başka karaktermiş gibi davrandıkları canlandırma oyunları şeklinde karşımıza çıkabilir.

Yukarıda saydığımız tüm bu beceriler, 4 yaş gelişim özellikleri ile 5 yaş gelişim özellikleri arasındaki ortak noktalara dayanıyor. İlgili yazılarımıza göz atarak iki yaş grubunun da gelişim özellikleri ayrı ayrı incelemeniz mümkün!

İşte 4-5 yaş gelişim özelliklerini takip etmemize yarayacak bazı başlıca beceriler bunlardı. Şimdi ise bu konuda sıkça sorulan sorulardan birkaçını cevaplayalım.

4-5 yaş grubundaki çocukların gelişimini desteklemenin en iyi yollarından biri, bu dönemde çocukları erkenden İngilizce öğrenmeye teşvik etmek. Novakid’de eğlence ve pratik dolu online İngilizce derslerimizde sizlere tam da bu fırsatı sunuyoruz! Eğer siz de çocuğunuzun uzman eğitmenlerimizle İngilizceyi yaşayarak öğrenmesini sağlamak isterseniz ücretsiz deneme dersinizi hemen şimdi alın!