İngilizce sesli harfler: İngilizcedeki ünlü harfler hangileridir ve nasıl okunurlar, hep birlikte öğrenelim!

İngilizcenin telaffuzunu zor kılan başlıca unsurlardan biri, alfabedeki sesli harflerin okunuşunun çok değişken olması. İngilizce sesli harfler hem çeşitli şekillerde okunabildiğinden hem de Türkçeden epey farklı olduklarından dolayı kafamızı karıştırabilir.

Bir diğer yandan İngilizce ünlü harfleri yakından tanımak istiyorsak onları yalnızca alfabe sembolleri olarak değil, sesleri temsil eden simgeler olarak görmeliyiz. Yani aslında odaklanmamız gereken şey harflere ek olarak onları okuyunca çıkarılan sesler.

O halde İngilizce sesli harfleri tam da bu şekilde ele alalım ve örnek kelimeler eşliğinde hangi sesleri çıkardıklarını hep birlikte öğrenelim. Böylece İngilizce telaffuz becerilerimizi geliştirmiş olalım. Öğrenmeye başlıyoruz!

A

İngilizcenin ilk sesli harfi, “a”. Alfabedeki ünlüleri okurken bu harfi “ey” şeklinde okuyoruz. Doğal olarak “a” harfinin tam olarak bu şekilde “ey” diye okunduğu bazı kelimeler de var.

Örnek: cake (“keyk”, /keɪk/), face (“feys”, /feɪs/), take (“teyk”, /teɪk/)

İngilizcede bir ünlü harf, bir kelimenin içinde aynen alfabedeki ünlü harfleri okurken söylediğimiz gibi telaffuz ediliyorsa “long vowel” olarak adlandırılıyor. 

İngilizce alfabeyi söylerken “a, b, c, d, e” kısmını “ey, bi, si, di, i” diye telaffuz ettiğimizi hatırlayalım. “A” harfi yukarıdaki kelimelerde de tıpkı bu şekilde “ey” olarak okunduğu için long vowel oluyor. Bu durumu diğer ünlü harflerde de göreceğiz.

“A” harfi, İngilizcede ağzın biraz daha açık tutulduğu bir “e” harfi gibi de okunabiliyor. Bu sesi Türkçedeki “a” ile “e”nin arasında gibi düşünebiliriz.

Örnek: cat (“ket”, /kæt/), fat (“fet”, /fæt/), crack (“krek”, /kræk/)

Bazen İngilizce sesli harfler Türkçedeki okunuşlarına benzeyerek işimizi kolaylaştırıyor. İngilizce “a” harfinin Türkçedeki “a”ya benzediği ancak biraz daha açık bir şekilde söylendiği kelimeler var. 

Örnek: father (“fadır”, /fɑðər/), car (“kar”, /kɑr/), hard (“hard”, /hɑrd/)

İngilizce sesli harflerden “a” harfinin Türkçedeki “o” gibi okunduğu bazı durumlar da var. 

Örnek: ball (“bol”, /bɔl/), call (“kol”, /kɔl/), fall (“fol”, /fɔl/)

İngilizcedeki “a” sesi, vurguya sahip olmayan bir hecede bulunduğunda Türkçedeki “ı” benzeri bir ses de çıkarabiliyor. Aslında bu durum ileride göreceğimiz üzere İngilizce sesli harflerin çoğu için geçerli. Bu sese “schwa” adını veriyoruz.

Örnek: around (“ıraund”, /əraʊnd/), above (“ıbav”, /əbʌv/), attempt (“ıtempt”, /ətɛmpt/)

Son olarak İngilizcedeki “a” harfi, bazı durumlarda long vowel olduğu “ey” gibi değil de sadece Türkçedeki açık “e” gibi okunabiliyor. 

Örnek: many (“meni”, /mɛni/), square (“skuer”, /skwɛr/)

E

İngilizce “e” harfinin bir okunuşu long vowel olduğu, yani İngilizce alfabedeki ünlü harfleri sayarken okuduğumuzda yaptığımız, Türkçedeki “i” harfine benzeyen okunuş.

Örnek: tedious (“tidiıs”, /tidiəs/), be (“bi”, /bi/), see (“si”, /si/)

Diğer bir okunuş ise yine İngilizce sesli harflerin Türkçeye benzediği bir durumu içeriyor. Burada “e” harfini Türkçedeki açık “e” harfi gibi okuyoruz.

Örnek: bed (“bed”, /bɛd/), set (“set”, /sɛt/), red (“red”, /rɛd/)

“E” harfi bazı kelimelerde Türkçedeki “i” harfinin biraz daha zayıf bir hali gibi de telaffuz edilebiliyor.

Örnek: pretty (“pridi”, /prɪti/), rocket (“rakit”, /rɑkɪt/), retrieve (“ritriiv”, /rɪtri:v/)

Amerikan aksanında “e” harfi, “r”den önce geldiği bazı durumlarda Türkçedeki “e” ile “ö” arası gibi diyebileceğimiz bir ses de çıkarabiliyor. Amerikan İngilizcesi ve İngiliz İngilizcesi arasındaki farklardan biri, “e” harfi böyle okunduğunda İngiliz aksanında “r” harfinin okunmaması.

Örnek: verb (“vörb”, /vɜrb/), nerve (“nörv”, /nɜrv/), serve (“sörv”, /sɜrv/)

Vurguya sahip olmayan hecelerde ise “e” harfi yukarıda bahsettiğimiz “ı” benzeri ses şeklinde okunabilir. Hatta İngilizce sesli harfler arasında bu durumu en sık gördüğümüz harfin “e” olduğunu bile söyleyebiliriz. 

Örnek: often (“ofın”, /ɔfən/), silent (“saylınt”, /saɪlənt/), lower (“lowır”, /loʊər/)

Bazı kelimelerin sonunda ise “e” harfi hiç okunmuyor, yani sessiz harf (silent letter) dediğimiz bir durumda oluyor.

Örnek: stage (“steyc”, /steɪd͡ʒ/), name (“neym”, /neɪm/), price (“prays”, /praɪs/)

Kökeni Fransızca olan kelimelerde İngilizce sesli harflerin okunuşu alışılmadık şekilde olabiliyor. “Cafe” kelimesindeki “e” harfinin “ey” şeklinde okunması buna bir örnek. Bu kendi başına çok da yaygın bir durum değil, ancak “cafe” kelimesi çok sık kullanıldığı için yine de bahsetmeden geçmemiş olalım.

I

İngilizce “i” harfinin okunuşlarından biri, yukarıda zayıf bir “i” sesi gibi olduğunu söylediğimiz /ɪ/ şeklinde. 

Örnek: pig (“pig”, /pɪg/), simple (“simpıl”, /sɪmpəl/), insect (“insekt”, /ɪnsɛkt/)

İngilizce “i” harfini biraz daha uzun ve daha “kapalı” bir şekilde söylediğimiz bir telaffuz da bulunuyor. 

Örnek: taxi (“teksi”, /tæksi/), machine (“mışiin”, /məʃi:n/)

İngilizce alfabedeki ünlü harfleri söylerken de “i” harfini “ay” şeklinde okuyoruz. Bu da İngilizce “i” harfinin long vowel olduğu durumlardaki telaffuzu oluyor.

Örnek: find (“faynd”, /faɪnd/), line (“layn”, /laɪn/), light (“layt”, /laɪt/)

Vurgusuz hecelerde sesli harfin “ı” benzeri bir şekilde okunabilmesi durumu, İngilizce “i” harfi için de geçerli.

Örnek: pupil (“pyupıl”, /pju:pəl/), nostril (“nastrıl”, /nɑstrəl/), basin (“beysın”, /beɪsən/)

Buna ek olarak İngilizce “i” harfi, “r”den önce geldiği bazı durumlarda tıpkı “e” harfi gibi “ö” benzeri bir ses de çıkarabiliyor.

Örnek: birth (“bör[th], /bɜrθ/), bird (“börd”, /bɜrd/), first (“först”, /fɜrst/)

Son olarak İngilizce “i” harfi, bazı kelimelerde Türkçedeki “y” gibi okunabiliyor. 

Örnek: opinion (“ıpinyın”, /əpɪnjən/), onion (“anyın”, /ʌnjən/)

O

İngilizcede “o” harfinin yaygın okunuşlarından biri, long vowel hali. Alfabedeki ünlü harfleri söylerken “o” harfini biraz uzatılmış ya da sonuna “u” getirilmiş şekilde (“ou”) okuyoruz. 

Örnek: rope (“roup”, /roʊp/), potato (“pıteytou”, /pəteɪtoʊ/), radio (“reydiou”, /reɪdioʊ/)

“O” harfinin vurgusuz hecelerde gördüğümüz “schwa” sesiyle okunuşu da epey yaygın.

Örnek: bacon (“beykın”, /beɪkən/), prior (“prayır”, /praɪər/), major (“meycır”, /meɪd͡ʒər/)

Kimi zaman da İngilizcedeki “o” harfi, Türkçedeki “a” ile “o” arası bir ses çıkarıyor. Bunu İngilizce sesli harfler arasında “a” harfinin çıkarabildiği bir ses olarak da görmüştük.

Örnek: stop (“stap”, /stɑp/), cover (“kavır”, /kɑvər/), pop (“pap”, /pɑp/)

Bu sesi biraz daha “kapalı” bir şekilde söylersek İngilizcedeki “o” harfinin bir diğer okunuşunu elde etmiş oluyoruz. Bu sesi sanki Türkçedeki “a” harfinin zayıf bir haliymiş gibi düşünebiliriz.

Örnek: mother (“madır”, /mʌðər/), some (“sam”, /sʌm/), oven (“avın”, /ʌvən/)

Bu zayıf “a” sesini çıkarırken dudaklarımızı yuvarlarsak da yine zayıf bir çeşit “o” sesi elde ediyoruz. Hatırlarsak İngilizce sesli harflerden “a” harfi de bu sesin aynısını çıkarabiliyordu. Bu aynı zamanda İngilizce “o” harfinin okunuşlarından biri.

Örnek: dog (“dog”, /dɔg/), force (“fors”, /fɔrs/), off (“of”, /ɔf/)

“O” harfi bazı durumlarda Türkçedeki “u” gibi de okunabiliyor. Bu da İngilizce ünlü harflerin Türkçedekilerle uyuşmadığı durumlara bir diğer örnek. Bu “u” sesi bazı kelimelerde daha uzun ve kapalı bir ses, bazı daha nadir kelimelerde ise daha zayıf bir “u” şeklinde verilebilir.

Örnek: move (“muuv”, /mu:v/), two (“tuu”, /tu:/), woman (“wumın”, /wʊmən/)

Bunların yanı sıra “o” harfinin iki adet özel ancak epey yaygın okunuşu daha var:

• “wa” (/wʌ/) şeklinde: once (“wans”, /wʌns/), one (“wan”, /wʌn/)
• Zayıf “i” (/ɪ/) şeklinde: women (“wimin”, /wɪmɪn/)

U

İngilizce “u” harfini uzun ve kapalı “u” veya bunun daha zayıf hali olan bir “u” şeklinde okuyabiliyoruz.

Örnek: absolute (“ebsıluut”, /æbsəlu:t/), June (“cuun”, /d͡ʒu:n/), push (“puş”, /pʊʃ/), pull (“pul”, /pʊl/)

Vurgusuz hecelerde schwa şeklinde okunma durumunu İngilizce “u” harfinde de görüyoruz.

Örnek: circus (“sörkıs”, /sɜrkəs/), virus (“vayrıs”, /vaɪrəs/), difficult (“difikılt”, /difikəlt/)

İngilizce “u” harfi aynı zamanda yukarıda bahsettiğimiz zayıf “a” benzeri ses şeklinde de okunabilir. Hatta bu, İngilizce “u” harfinin epey yaygın bir okunuşu.

Örnek: bus (“bas”, /bʌs/), under (“andır”, /ʌndər/), number (“nambır”, /nʌmbər/)

Bazen ise İngilizce “u” harfini başına bir “y” sesi getirip “yu” gibi okuyoruz. Yani bir uzun bir seli harf oluyor.

Örnek: use (“yuuz”, /ju:z/), computer (“kımpyuutır”, /kəmpju:tər/), union (“yuniın”, /junjən/), fury (“fyuri”, /fjʊri/), security (“sikyuriti”, /sɪkjʊrəti/)

Üstelik  “e” ve “i” harflerinde olduğu gibi İngilizce “u” harfi de “r”den önce gelince “ö” benzeri bir ses ile okunabiliyor.

Örnek: burn (“börn”, /bɜrn/), nurse (“nörs”, /nɜrs/), further (“fördır”, /fɜrðər/)

İngilizce “u” harfi bazı kelimelerde “w” olarak da söylenebilir.

Örnek: penguin (“pengwin”, /peŋɡwɪn/), quick (“kwik”, /kwɪk/)

İngilizce “u” harfinin iki kelimede görülen, zayıf “i” şeklinde özel bir okunuşu da var: busy (“bizi”, /bɪzi/), business (“biznıs”, /bɪznəs/)

Y

“Y” harfini İngilizce sesli harflere her zaman dahil etmiyoruz, çünkü bir ünsüz olarak da kullanılabiliyor. Ancak “y”, bazen aşağıdaki okunuşlara sahip bir İngilizce ünlü harf olarak da karşımıza çıkabiliyor:

• Kapalı “i” sesi: body (“badi”, /bɑdi/), happy (“hepi”, /hæpi/)
• Zayıf “i” sesi: mystery (“mistıri”, /mɪstəri/), crystal (“kristıl”, /krɪstəl/)
• “Ay” sesi: sky (“skay”, /skaɪ/), cycle (“saykıl”, /saɪkəl/)

Siz de çocuğunuzun bu eşsiz metodolojiyle İngilizceyi yaşayarak öğrenmesini isterseniz ücretsiz deneme dersinizi şimdi alın!