İngilizcede sıra sayıları (ordinal numbers) nelerdir, nasıl oluşturulur ve nasıl kullanılırlar? Konu anlatımı, örnekler ve test!

Sıra sayıları, bir şeyin bir listedeki sıralamasını veya pozisyonunu belirten kelimelere verdiğimiz isim. Normalde öğrendiğimiz sayma sayıları bir şeyden “kaç tane” olduğunu söylemek için kullanılırken sıra sayıları, bir şeyin “kaçıncı” olduğunu söylemek için kullanılır.

Örneğin, Türkçede “iki” dediğimizde ve “ikinci” dediğimizde bir anlam farklı ortaya çıkıyor. Sıra sayılarının mantığı İngilizcede de tam olarak aynı. Kısaca söylemek gerekirse şu anda “birinci”, “ikinci”, “üçüncü” gibi ifadeleri İngilizcede kurmayı öğreniyoruz!

Tüm bunlar demek oluyor ki sıra sayıları, sayma sayılarının aksine sıfat (adjective) olarak kullanılabiliyorlar.

Örnek: the first bus (ilk otobüs)

Örnek: the second street from the left (soldan ikinci sokak)

Örnek: the series’ fifth book (serinin beşinci kitabı)

İngilizcede sayma sayılarını öğrenmek için muhtemelen bir noktada sayıları bir liste haline getirip tek tek okumuşsunuzdur. Sıra sayıları için de aynı şeyi yapacağız. Farkındayız, bu en başta kulağa biraz uğraştırıcı geliyor olabilir, ancak bir noktadan sonra siz de bazı örüntüler fark edeceksiniz ve işimiz gayet kolaylaşacak!

O halde İngilizcede sıra sayılarını anlamamızı sağlayacak tablomuzu hemen inceleyelim:

Görebildiğimiz üzere, bir noktadan sonra sıra sayılarda bir örüntü ortaya çıktığı için hepsini tek tek yazmak zorunda kalmadık. Peki ya İngilizcede sıra sayı oluşturmanın kuralları neler? Şimdi de bunu öğrenelim.

İngilizcede sıra sayı oluşturmanın birincil kuralı, sayının sonuna “-th” takısını getirmektir. Tabii eğer sayımız “y” harfiyle bitiyorsa, yukarıda da görebileceğimiz üzere, bu takıyı “-ieth” şeklinde getirmemiz gerekiyor.

Örnekler: four → fourth; fifty → fiftieth; sixty-six → sixty-sixth; eighteen → eighteenth

Ancak mutlaka fark etmişsinizdir ki bu duruma bazı önemli istisnalar var. Hatta sıra sayılarını saymaya dahi bu kuralın istisnalarıyla başlıyoruz! Hemen açıklayalım.

• “Bir” sayısının sıralı sayı hali için “first” deriz. (“Oneth” değil!)
• “İki” sayısının sıralı sayı hali için “second” deriz. (“Twoth” değil!)
• “Üç” sayısının sıralı sayı halı için “third” deriz. (“Threeth” değil!”)
• Yukarıdaki kurallar, sonu 1, 2 ve 3 ile biten sayılar için de geçerlidir (Örneğin “twenty-twoth” değil, “twenty-second”). Ancak 11, 12 ve 13 sayıları bu duruma birer istisnadır. (Sırasıyla “eleventh”, “twelfth” ve “thirteenth”).
• “Sekiz” sayısının sıralı sayı hali için “eightth” değil, “eighth” deriz. Bunun sebebi aksi takdirde telaffuzun çok zorlaşacak olmasıdır.

İngilizce sıralı sayıların ne olduğunu ve nasıl oluşturulduklarını gördüğümüze göre şimdi de günlük hayattaki önemli kullanım alanlarından bahsedelim. Sıra sayıların yaygın kullanım alanlarını bolca örnekle detaylandıralım!

• Tarihler

İngilizcede sıra sayılarının belki de en yaygın kullanım alanlarından biri, tarihlerden bahsetmek. Bunu yaparken günlerin sıra sayıyla yazıldığını sık sık görebiliriz.

Örnek: Albert Einstein was born on the 14th of March, 1879. (Albert Einstein, 14 Mart 1879’da doğdu.)

Örnek: The proclamation of the Turkish Republic is celebrated every year on October 29th. (Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşu her yıl 29 Ekim’de kutlanır.)

Fark etmişsinizdir ki sıra sayıyla verilen günü ayın isminden önce veya sonra yazabiliyoruz. Bunun yanı sıra, bu kullanım tamamen zorunlu da değil. Yani kimi konuşmacılar tarihlerde sıra sayıları yerine normal sayma sayılarını da kullanabilir.

• Yarışmalardaki sıralamalar

“Sıra sayı” ifadesinin kendisinde de bulunduğu üzere, bu kelimelerin en sık kullanıldığı bir diğer yer de sıralamaları belirtmek. Bir yarışmadaki sıralamalardan bahsediyorsak mutlaka sıra sayıları kullanırız.

Örnek: Despite being a newcomer, Mary secured second place in the national spelling bee. (Yeni bir katılımcı olmasına rağmen Mary ulusal heceleme yarışmasını ikinci sırada bitirdi.)

Örnek: She came first in the science fair with her project of modeling a volcano. (Bir yanardağ modelleme projesiyle bilim fuarında birinci oldu.)

• Kat numaraları

Günlük hayatta sıra sayılarını sık sık göreceğimiz bir diğer alan da binalarda bulunan katların numaralandırılması. 

Örnek: The conference room is located on the third floor of the office building. (Konferans salonu, ofis binasının üçüncü katında bulunuyor.)

Örnek: We live on the fifteenth floor of the apartment building. (Apartmanın on beşinci katında yaşıyoruz.)

• Birbirini takip eden olayların sıralaması

İngilizcede sıra sayılarını, birbirinin ardından gerçekleşen olayları sıralamak için de kullanabiliriz. Örneğin yemek tariflerinde sırasıyla yapmamız gerekenleri anlatırken sıra sayılar işimize yarayabilir.

Örnek: First, preheat the oven; second, mix the ingredients; third, pour the batter into the pan. (Birincisi, fırını önceden ısıtın; ikincisi, malzemeleri karıştırın; üçüncüsü, hamuru tepsiye dökün.)

Örnek: First, you should choose a book from the list. Then, you should read it carefully. (Öncelikle listeden bir kitap seçmelisin. Ardından onu dikkatle okumalısın.)

• Tercihlerin sıralaması

Tercihlerimiz arasında bir sıralama kurarken de doğal olarak sıra sayılardan faydalanıyoruz.

Örnek: My first choice for vacation is Greece, but Italy is a close second. (Tatil için ilk tercihim Yunanistan, ama İtalya çok yakın bir ikinci.)

Örnek: Horror movies are never my first preference. (Korku filmleri asla ilk tercihim değildir.)

• Akademik yıllar

Türkçede “X’inci sınıf” şeklinde kurduğumuz akademik yıl ifadeleri, İngilizcede de bulunuyor. Bu tarz ifadeleri sıra sayıların ardından “grade” veya bazen “year” kelimelerini getirerek oluşturabiliyoruz.

Örnek: Children usually start learning how to read and write in first grade. (Çocuklar, genelde birinci sınıfta okuma yazmayı öğrenmeye başlar.)

Örnek: I’m in my fourth year of university and I am hoping to graduate soon. (Üniversitede dördüncü senemdeyim ve yakında mezun olmayı umuyorum.)

• Kesirler

İngilizcede kesirleri okurken, payda kısmını sıralı sayı şeklinde telaffuz etmemiz mümkün. 

Örnek: One-third of the students in our class speak a second language fluently. (Sınıfımızdaki öğrencilerin üçte biri ikinci bir dili akıcı bir şekilde konuşuyor.) → “One-third” = ⅓

Örnek: Three-fifths of fifteen equals nine. (On beşin beşte üçü dokuz eder.) → “Three-fifths” = ⅗ 

Bunu yaparken pay 1 ise kimi zaman “one” yerine indefinite article olan “a/an” de kullanılabilir. Örneğin “one-third” yerine “a third” veya “one-fifth” yerine “a fifth” gibi.

• Resmi isimlerdeki sayılar

Kraliyet ailesi üyeleri gibi önemli insanların isimlerinde kimi zaman sıra sayıları geçtiğini görmüşsünüzdür. Türkçede bu isimlerle “İkinci Elizabeth”, “İkinci Mahmut” şeklinde karşılaşıyoruz. İngilizcede de bunu sıra sayılarla ifade ediyoruz, ancak Türkçeden farklı olarak sayı, isimden sonra geliyor ve “the (sıra sayı)” şeklinde okunuyor. Üstelik çoğu zaman Romen rakamlarıyla yazılıyorlar.

Örnek: Henry VIII was a king of England known for his six marriages. (Sekizinci Henry, altı evliliğiyle bilinen bir İngiltere kralıydı.) → “Henry VIII”, “Henry the Eighth” şeklinde okunur.

Örnek: Mehmed II, also known as Mehmed the Conqueror, was the Ottoman sultan who conquered Istanbul. (Fatih Sultan Mehmet olarak da bilinen 2. Mehmet, İstanbul’u fetheden Osmanlı padişahıydı.) → “Mehmed II”, “Mehmed the Second” şeklinde okunur.

İşte bunlar, İngilizce sıra sayıların en yaygın kullanım alanlarından bazılarıydı. Ancak elbette sıra sayıların kullanımı bununla sınırlı değil! Hatırlayacağınız üzere sıra sayılar adjective olarak sayıldığı için isimleri (noun) nitelemekte oldukça esnek bir şekilde kullanılabilirler.

İngilizce sıra sayılar konu anlatımımızı sonlandırmadan önce bu konu hakkında sıkça sorulan sorulardan bazılarını cevaplayalım:

Sıra sayıları nelerdir?

Sıra sayılar, bir şeyin bir listedeki sıralamasını ifade etmemizi sağlayan kelimelerdir. Sıra sayılar sayesinde “kaç tane” değil, “kaçıncı” sorusuna cevap veririz. Örneğin “bir” yerine “birinci”, “altı” yerine “altıncı” gibi.

Sıra sayı sıfatı nedir örnek?

Sıra sayılar, sıfat olarak kullanılabilirler. Bu durumda önüne geldikleri kelimeyi “kaçıncı” sorusunu cevaplayacak şekilde nitelerler. Örneğin “the third bus” (üçüncü otobüs), “the second book” (ikinci kitap), “fifth floor” (beşinci kat) gibi ifadelerde sıra sayı sıfatlarıyla karşılaşırız.

İngilizcede sıra sayıların neler olduğunu, nasıl oluşturulduğunu ve nerelerde kullanıldığını gördük. O halde şimdi de bu konuda bir bilgi testi çözerek öğrendiklerimizi pekiştirelim.

Novakid’de, çocuklar için sunduğumuz İngilizce konuşma kurslarında, profesyonel eğitmenler eşliğinde çocukların dil becerilerini konuşarak geliştirebilecekleri bir ortam oluşturuyoruz. Grup derslerimiz sayesinde çocuklar, akranlarıyla etkileşimde bulunarak hem yabancı dil yeteneklerini hem de sosyal becerilerini ilerletme fırsatı yakalıyor. Çocuğunuzun bu eğlenceli ve etkili öğrenme deneyimine katılmasını sağlayın!

Aşağıda inceleyebileceğiniz üzere Novakid’de çocuklar için online İngilizce derslerimizi tam olarak bu prensibe göre işliyoruz.