Çocuklar hangi becerileri kolayca edinir? Çocukken öğrenilen beceriler nelerdir, nasıl desteklenebilirler?

Hepimiz biliyoruz ki çocuklar oldukça canlı ve hareketli zihin dünyalarına sahipler. Birbirinden farklı konularda meraklı olmanın yanı sıra çocuklar, karşılaştıkları her yeni bilgiyle birlikte yeni düşünme ve davranma biçimleri edinebiliyorlar. Bu da çocukların yeni becerileri etkili bir şekilde edinebilmelerini sağlıyor.

Ebeveynler de elbette çocukların bu hızlı öğrenme yeteneğinin farkına varınca çocuklarının beceri edinimini ellerinden geldiğince desteklemek istiyorlar. Bu en başta her ne kadar basit duyulsa da aslında çocuklarda beceri eğitimini desteklemek için mutlaka bilmemiz gereken bazı püf noktalar var. Daha spesifik olmak gerekirse, çocukların hangi becerileri kolayca edinebildiği hakkında ve bu becerileri nasıl destekleyebileceğimiz hakkında fikir sahibi olmamız gerekiyor.

Bu yazımızda sizlere tam da bu konuda yardımcı olacağız. Uzman Klinik Psikolog Gülizar Şehitoğlu’nun yorum ve tavsiyeleri ile birlikte çocuklarda beceri eğitimi hakkında merak edilen soruları cevaplayacağız. Yazımız boyunca çocukken öğrenilen becerileri ve ebeveynlerin bu becerileri nasıl destekleyebileceğini pratik ipuçlarıyla birlikte açıklayacağız. Haydi başlayalım!

1. Dil becerileri

Çocukken edinilen beceriler dediğimizde akla ilk gelen örneklerden biri, dil becerileri. Yetişkinler dil öğrenmek için kurslara giderken ve oldukça yoğun bir şekilde çalışırken çocuklar neredeyse hiç efor sarf etmiyormuşçasına dil öğrenip hepimizi şaşırtıyorlar! 

Ancak çocukken edinilen dil becerilerinden kastımız yalnızca yabancı dil öğrenimi değil. Her zaman akla ilk gelen şey olmasa da çocukluk döneminde ana dildeki becerilerin edinimi de ayrıca önemli bir yere sahip. Sonuçta, düşününce fark ediyoruz ki, çocuklar ana dillerini tam anlamıyla sıfırdan öğreniyorlar!

Çocuklarda dil becerileri doğal olarak gelişse de bunu iletişim becerilerine yansıtabilmek için ebeveynlerin çocuğa doğru ortamı ve gerekli desteği sağlayabilmeleri gerekiyor. Bu bakımdan dil becerilerini geliştirmek için sizlere şu ipuçlarını verebiliriz:

• Dil kullanımı açısından zengin bir ortam oluşturun: Çocuğunuzun dilin farklı şekillerde kullanıldığı alanları tanımasını sağlamak, etrafında olup biteni ve bahsedilenleri daha iyi anlamasını da sağlayacaktır. Uzman Psikolog Gülizar Şehitoğlu, “Çocuklarla sohbet etmek, kitap okumak ve etkileşimde bulunmak, onların dil ve iletişim becerilerini geliştirmede önemli bir rol oynar.” diyerek bizlere bu konuda tavsiyeler veriyor.
• Çocuğunuzu yabancı dillerle tanıştırın: Dediğimiz üzere, çocuklar hem ana dillerini hem de yabancı dilleri oldukça etkili biçimde öğreniyorlar. Fırsat buldukça çocuğunuza yabancı kelimeler öğretmek, filmleri orijinal dilinde izlemek veya belki de çocuğunuzu Novakid’in online İngilizce programına başlatmak gibi fikirleri değerlendirerek dil becerilerini aktif şekilde destekleyebilirsiniz! Yabancı dil öğrenmenin faydaları hakkında daha detaylı bilgiler verdiğimiz yazımıza da ayrıca göz atabilirsiniz.
• Çocuğu dili kullanmaya teşvik edin: Çocuğun dil becerilerini desteklerken yalnızca pasif bir şekilde dile maruz kalmayıp aynı zamanda aktif olarak dili kullandığından da emin olmak gerekiyor. Bunun için çocuğunuzdan size bir hikaye anlatmasını, bir şeyleri yüksek sesle okumasını veya kendini çeşitli durumlarda hayal edip diyalog uydurmasını isteyebilirsiniz.

2. Motor becerileri

Çocuklarda motor becerilerinin de oldukça hızlı bir şekilde edinildiğinden bahsetmiştik. Bu becerilerin bir kısmı kendi kendine edinilse de en iyi hale gelmeleri için doğru aktivitelerle desteklenmeleri ve pekiştirilmeleri gerekiyor. Buna ek olarak motor becerilerini desteklemek, aynı zamanda genel bedensel gelişimi desteklemek anlamına geliyor.

Çocuklarda kaba ve ince motor becerileri hakkındaki yazımızda bu becerilerin ediniminden ve nasıl desteklenebileceklerinden detaylıca bahsetmiştik. Burada da sizlere tekrardan bazı ipuçları vereceğiz.

• Fiziksel aktiviteyi teşvik edin: Elbette ki motor becerilerinin gelişimi için sizlere verebileceğimiz ilk tavsiye, çocuğun bolca hareket etmesini sağlamanız. Uzman Klinik Psikolog Gülizar Şehitoğlu’nun dediklerini doğrudan aktaralım: “Fiziksel egzersiz ve açık hava etkinlikleri sağlıklı bir yaşam tarzını teşvik eder ve bu dönemde hızla gelişen motor becerileri güçlendirir ve fiziksel koordinasyonu artırır.”
• İnce motor becerilerini etkinliklerle destekleyin: Açık hava etkinlikleri kaba motor becerilerini desteklerken, bir yandan da ince motor becerilerini unutmamak gerekir. Bunun için kağıt katlama, boyama yapma ve ipe boncuk dizme gibi etkinlikleri aklınızda bulundurabilirsiniz.
• Oyunlardan faydalanın: Motor becerilerini pekiştirirken çocukların eğlendiğinden emin olmanın en iyi yolu ise tabii ki işin içine oyun katmak. Örneğin kaba motor becerileri için çocuğunuzla sıradan egzersizler yapmak yerine futbol ve basketbol gibi sporlar yapabilir, ince motor becerileri için de oyun hamuru veya inşa blokları gibi oyuncaklardan faydalanabilirsiniz.

3. Sosyal beceriler

Genç yaşta edinilmesi fazlasıyla önemli olan bir diğer beceri grubu da sosyal beceriler. Bu becerilerin geliştirilmesi, çocuğun ileride sağlıklı arkadaşlık ilişkileri kurabilmesi ve özgüven eksikliği ya da yalnızlık gibi sorunlar yaşamaması için gerekli. Çocuklar genç yaşlarda çoğunlukla etraflarında olan biteni taklit etmeye meyilli oldukları için sosyal becerileri desteklemenin en iyi yolu, çocuk için iyi bir model olmak. Bunun yanı sıra akılda tutmaya değer bazı tavsiyeler ise şu şekilde:

• Çocuğu empati kurmaya teşvik edin: Sosyal becerilerden yaş fark etmeksizin belki de en önemlisi empati. Dolayısıyla çocuklara da bu kabiliyetin mutlaka genç yaşta aşılanması gerekiyor. Çocuğunuzla başka insanların duygu ve düşünceleri hakkında konuşmak, bu yetiyi kuvvetlendirecektir.
• Çocuğun duygularını dışa vurmasına izin verin: Sosyal etkileşimlerde başkalarını anlamak kadar kendimizi anlatabilmek de önemli. Dolayısıyla çocuğun kendini ifade etmesine izin vermek de sosyal becerilerin gelişmesine öyle ya da böyle yardımcı oluyor.
• Rol yapma oyunları oynayın: Çocuğunuzla birlikte kendinizi çeşitli gerçek hayat senaryolarında hayal ettiğiniz rol yapma oyunları oynayarak hem eğlenebilir, hem de çocuğun bir nevi pratik yapmasını sağlayarak sosyal becerilerini güçlendirebilirsiniz.

4. Problem çözme ve yaratıcı düşünme becerileri

Aslına bakarsanız problem çözmeyi ve yaratıcı düşünmeyi iki farklı beceri grubu olarak değerlendirmek de mümkün. Ancak bu iki yetenek birbiriyle son derece iç içe olduğu için biz tek çatı altında inceleyeceğiz. 

Problem çözme ve yaratıcı düşünme becerilerini geliştirmek, çocuğun hem akademik hem de genel anlamda başarılı olmasının önünü açacaktır. Üstelik bu beceriler, empati gibi diğer bazı kabiliyetlerle birleştirildiğinde eleştirel düşünme yeteneğini oluştururlar. Bu da yetenekli çocuk yetiştirmek için olmazsa olmaz bir unsurdur!

Bahsettiğimiz becerileri desteklemek için bazı ipuçları ise aşağıdaki şekilde:

• Yaratıcı aktiviteler yapın: Yaratıcı düşünme becerilerini geliştirmenin en iyi yolu, çocuğunuzla sanatsal bir yönü bulunan aktiviteler yapmak. Uzman Klinik Psikolog Gülizar Şehitoğlu’nun açıklaması şu şekilde: “Çizim yapmak, müzik dinlemek ve drama oyunları oynamak gibi yaratıcı faaliyetler hayal güçlerini harekete geçirir ve özgün düşünmeyi teşvik eder.”
• Strateji oyunları oynayın: Detaylı planlama yapmayı gerektiren oyunlar oynamak, problem çözme becerilerini geliştirmenin oldukça eğlenceli bir yolu. Akla ilk gelen örnek elbette satranç olsa da kendiniz seçeceğiniz çeşitli kutu oyunları da gayet iyi seçenekler olabilir.
• Beraber yeni şeyler öğrenin: Çocukların meşhur meraklılığını, zihinsel becerilerini geliştirmek için bir fırsat olarak değerlendirebilirsiniz! Tek yapmanız gereken çocuğunuzun ilgi alanlarından bir konu bulmak ve bunun hakkında derinlemesine bilimsel araştırma yapmak. Beraber yeni kaynaklar bulup yeni sorular sordukça hem öğrenecek, hem de çocuğunuzun problem çözme ve yaratıcı düşünme becerilerini destekleyeceksiniz!

Eğer siz de etkili bir metodolojiyle çocuğunuzun en önemli yeteneklerden biri olan yabancı dil becerilerini geliştirmek isterseniz ücretsiz deneme dersinizi alın ve Novakid’de aramıza katılın!