İngilizce birleşik isimler nelerdir, nasıl oluşturulurlar? İşte İngilizcede birleşik yapılı isimler konu anlatımı ve test!

Her şeyden önce birleşik isimlerin tam olarak ne olduklarını iyice öğrenerek başlayalım. Bunu yapmak, konuyu anlamamız için gereken arkaplan bilgimizi sağlam bir temele oturtacaktır.

Basitçe tanımlayacak olursak birleşik isimler; iki veya daha fazla kelimenin bir araya gelmesinden oluşan, daha spesifik anlama sahip isim türlerine verilen addır. Birleşik yapılı isimlerin anlamı, genellikle onları meydana getiren kelimelerin anlamıyla doğrudan ilişkili olur.

Birleşik yapılı isimler aynı zamanda Türkçede de bulunan yapılardır. Eğer Türkçedeki birleşik isimleri düşünürsek, İngilizce karşılıklarını da daha rahat anlayabiliriz. Türkçedeki birleşik adlara bazı örnekler ise “rüzgargülü”, “kitabevi”, “denizaltı”, “çekyat”, “abur cubur” gibi kelimelerdir.

İngilizcede birleşik isimlerden bahsetmek için “compound nouns” ifadesini kullanabiliriz.

Birleşik isimlerin tanımını kısaca yaptık. O halde konuyu daha iyi anlamak için detaylara girebiliriz. İngilizce birleşik adların yapısal özelliklerine daha detaylı bir şekilde bakalım.

Elbette, İngilizcede birleşik isim oluşturmanın tek bir yolu yoktur. Dikkat ettiyseniz, verdiğimiz tanımda birleşik isimlerin iki veya daha fazla kelimeden meydana geldiğini söyledik, fakat bu kelimelerin türü hakkında herhangi bir kısıtlamadan bahsetmedik. Bunun sebebi, birleşik isimlerin farklı kategoriden kelimelerin bir araya gelmesiyle oluşturulabilmesi. 

İngilizcede birleşik yapılı isim oluşturmak için kullanabileceğimiz kelime türü birleşimleri ise şu şekilde:

1. Noun + Noun

İngilizcede birleşik isim oluşturmanın en basit yolu, iki (veya daha fazla) noun yani ismi bir araya getirmek. Bu şekilde oluşturulan birleşik yapılı isimler İngilizcede epey yaygındır. Bazı örnekler ise şu şekildedir:

• bus + stop → bus stop (otobüs + durak → otobüs durağı)
• basket + ball → basketball (basket / sepet + top → basketbol)
• air + port → airport (hava + liman → havalimanı)

2. Noun + Verb

İngilizcede oldukça yaygın kullanılan bir diğer birleşik yapılı isim türü de bir noun ve bir verb yani bir isim ve bir fiilin birleşmesiyle ortaya çıkan birleşik adlardır. İşte bu şekilde oluşturulan birleşik isimlere birkaç örnek:

• sun + set → sunset (güneş + batmak → gün batımı)
• rain + fall → rainfall (yağmur + yağmak → yağmur yağışı)
• role + play → roleplay (rol + oynamak → rol yapma)

3. Adjective + Noun

Hepimiz biliyoruz ki İngilizcede sıfatlar, isimleri nitelemek için kullanılabilir. Buna ek olarak İngilizcede sıfatları ve isimleri kullanarak birleşik isim oluşturmak da mümkündür. Bu tarz birleşik adlar da epey sık görülür. Örneklerimize bakalım:

• black + board → blackboard (siyah + tahta → kara tahta)
• smart + phone → smartphone (akıllı + telefon → akıllı telefon)
• green + house → greenhouse (yeşil + ev → sera)

4. Noun + Preposition + Noun

Daha nadir görülen ve çok spesifik alanlarda kullanılan bir İngilizce birleşik isim oluşturma formülü ise noun + preposition + noun şeklindedir. Bu tarz birleşik isimlerde kelimelerin arasına tire işareti konur. İşte örnekler:

• mother + in + law → mother-in-law (anne + in + kanun → kayınvalide)
• commander + in + chief → commander-in-chief (komutan + in + amir → başkomutan)

Bu tarz birleşik isimleri çoğul haline getirirken, preposition’dan önce gelen adı çoğul yaparız. Örneğin “mother-in-laws”, değil “mothers-in-law” dememiz gerekir.

5. Preposition + Noun

Preposition kullanarak birleşik isim oluşturmanın daha sık görülen ve daha kolay bir şekli ise preposition + noun yapısı. Bu formülle oluşturulan kelimelerin birçoğu bağlama göre hem birleşik ad, hem de birleşik fiil olarak kullanılabiliyor. Bu yapıdaki birleşik isimlere bazı örnekler ise şunlar:

• under + ground → underground (aşağı + yer → yeraltı)
• after + life → afterlife (sonra + hayat → ahiret, sonraki hayat)
• up + stairs → upstairs (yukarı + merdivenler → üst kat)

6. Noun + Gerund

İngilizcede “-ing” ekiyle biten ve cümlede isim olarak işlev gösteren fiillere gerund dendiğini hatırlayalım. Aynı zamanda İngilizcede bazen isimlerin ardından gerund getirerek birleşik ad oluşturmamız da mümkün. Üstelik bu tarz birleşik isimler de nispeten yaygın sayılır. İşte birkaç örnek:

• sight + seeing → sightseeing (manzara + görüş → turistik yerleri gezme)
• bird + watching → birdwatching (kuş + izleyiş → kuş gözlemi)
• hand + writing → handwriting (el + yazış → el yazısı)

7. Gerund + Noun

Yukarıda gördüğümüz yapıyı tersine çevirip, gerund + noun şeklinde İngilizce birleşik isim oluşturmak da mümkün. Aslına bakarsanız bu yapıdaki birleşik adlar da İngilizcede epey yaygınlar. Örneklerimizi inceleyelim:

• washing + machine → washing machine (yıkama + makine → çamaşır makinesi)
• driving + licence → driving licence (sürüş + lisans → ehliyet)
• waiting + room → waiting room (bekleme + oda → bekleme odası)

8. Preposition + Verb

En başta kulağa ilginç gelebilir ancak İngilizcede birleşik ad oluşturmak için birleştirilen kelimelerden biri isim olmak zorunda değil. Bu noktadan itibaren tam da bu tarz birleşik yapılı isimlerden bahsedeceğiz. İlk kategorimiz ise preposition + verb şeklinde oluşturulanlar. İşte bu birleşik isimlere örnekler:

• out + put → output (dışarı + koymak → çıktı)
• up + roar → uproar (yukarı + kükremek → kargaşa)
• out + let → outlet (dışarı + bırakmak → çıkış yolu / priz)

9. Verb + Preposition

Tekrardan, az önceki formülü ters çevirerek de birleşik isimler yapabiliriz. Bu tarz birleşik adlar, az önceki kategoriye kıyasla biraz daha yaygındır. Bazı örnekler ise şunlar:

• check + in → check-in (kontrol etmek + içeri → kayıt işlemi)
• make + up → makeup (yapmak + yukarı → makyaj)
• take + away → takeaway (almak + uzak → paket servis / bazı bağlamlarda çıkarım)

10. Adjective + Gerund

Nispeten nadir olsalar da, bir sıfat ve bir gerund’u bir araya getirerek oluşturulan bazı birleşik isimler de bulunmaktadır. Bu kelimeler arasında iki örnek öne çıkmaktadır:

• dry + cleaning → dry-cleaning (kuru + temizleme → kuru temizleme)
• public + speaking → public speaking (halk + konuşma → topluluk önünde konuşma)

11. Anlamsız kelime çiftleri

Son olarak, anlamsız kelime çiftlerinden meydana gelen İngilizce birleşik isimlerden bahsedebiliriz. Bu tarz birleşik isimlerde kimi zaman kelimelerden biri anlamlı diğeri anlamsız olabileceği gibi, kelimelerin ikisi de anlamsız da olabilir. İşte örnekler:

• hocus + pocus → hocus-pocus (hokus pokus)
• walkie + talkie → walkie-talkie (telsiz)
• mumbo + jumbo → mumbo jumbo (saçmalık)

İngilizcede birleşik isimlerin ne olduğunu ve nasıl oluşturulabileceklerini örneklerle gördük. Fakat mutlaka fark etmişsinizdir ki birleşik isimler, yazılışları bakımından birbirinden epey farklı olabiliyor. Peki o halde bir birleşik adı nasıl doğru yazacağımızı nereden bilebiliriz?

Maalesef ki İngilizcede birleşik isimlerin yazılışını belirleyen katı kurallar bulunmuyor, dolayısıyla bu noktada kelimelerin yazılışını ezberlememiz gerekecek. Ancak bize yardımcı olması için İngilizce birleşik yapılı isimlerin yazılma yöntemlerini öğrenebiliriz. 

Birleşik isimleri yazmak için üç ana yöntem bulunur. Hem bu yöntemlerden bahsedelim, hem de anlamamıza yardımcı olması için her yazılış türü için yaygın kelimelere örnekler verelim:

1. Tek kelime halinde

İngilizcedeki birçok birleşik isim, arada boşluk olmadan, tek kelime halinde yazılır. Bu tarz kelimelerin birleşik ad olduğunu anlamamız oldukça kolaydır, çünkü basit isimlerden biraz daha farklı göründüklerini fark edebiliriz.

• butterfly
• pancake
• toothbrush
• raincoat
• moonlight

2. Arada boşluk kullanarak

Bazı birleşik isimlerde ise aradaki boşluğun korunduğunu fark edebiliriz. Bunun için kesin bir kural yoktur, fakat genellikle kelimelerin anlama eşit derecede katkı sağladığı birleşik isimlerde bu yazılış tarzıyla karşılaşabiliriz.

• coffee table
• swimming pool
• parking lot
• high school
• movie ticket

3. Arada tire kullanarak

İngilizce noktalama işaretleri konusundan “hyphen” yani tire işaretini hatırlayalım. Daha önce de dediğimiz gibi bazı birleşik isimlerde kelimeler, bu noktalama işaretini kullanarak birleştirilir.

• self-confidence
• mother-in-law
• well-being
• cross-country
• self-rule

İşte İngilizce birleşik isimler hakkında sıkça sorulan sorular ve cevapları:

Birleşik isim nedir?

Birleşik isim, iki veya daha fazlanın bir araya gelmesiyle oluşturulan isimlere denir. İngilizcedeki karşılıkları ise “compound nouns” şeklindedir.

Noun Türkçesi ne demek?

İngilizcede “noun” şeklinde geçen kelime, Türkçede cümlenin ögelerinden “isim” anlamına gelir.

Bileşik isimler oluşturmanın kuralları var mı?

İngilizcede birleşik isim oluşturmanın bazı başlıca yöntemleri vardır. İki ismi birleştirmek, isimleri ve sıfatları birleştirmek, edatlarla isimleri veya fiilleri birleştirmek, isimlerle fiilleri birleştirmek veya isim-fiillerle isimleri ya da fiilleri birleştirmek gibi formüller bunlara dahildir.

Birleşik isimler nasıl oluşturulur?

İngilizcede birleşik isim oluşturmanın farklı yöntemleri vardır. İki ismi birleştirmek, isimlerle fiilleri birleştirmek, edatlarla isimleri ve fiilleri birleştirmek, isim-fiillerle isimleri ve fiilleri birleştirmek gibi yöntemlerden bahsedebiliriz.

Birleşik isimlere örnek verebilir misiniz?

İngilizce birleşik isimlere bazı örnekler şunlardır: butterfly, pancake, toothbrush, raincoat, moonlight, self-confidence, mother-in-law, well-being, cross-country, self-rule, coffee table, bus stop, parking lot, swimming pool, high school…

İngilizce birleşik isimler konusunu bolca örnekle öğrendik. O halde şimdi kendimizi sınama zamanı! Bakalım birleşik isimler testimizde 10 sorudan kaçını doğru yapacaksınız?

İngilizce öğrenirken birleşik isimler gibi farklı kelime türlerini yakından tanımak bizlere epey yardımcı olacaktır. Ancak elbette yalnızca bu tarz teknik bilgilerle dil öğrenmeyi bekleyemeyiz. Aksine, bir dili öğrenirken aynı zamanda onu yaşamak gerekir. Novakid’de online İngilizce derslerimizde çocuklara tam da bu fırsatı sunuyoruz! Siz de çocuğunuzun eğlenerek İngilizce öğrenmesini isterseniz ücretsiz deneme dersinizi şimdi alın!