Çocuklara çarpma işlemi öğretmek: Çarpım tablosuyla anlatmak için eğlenceli yollar!

Çarpma işlemini anlamak için belli temel noktalar var. Bunları çocuğunuza kavratabilirseniz çarpma işlemlerini kolayca öğretebilirsiniz. Peki çarpma işleminde sıfırın etkisi ve birin etkisi gibi temel çarpma öğelerini nasıl öğretiriz? Çarpmanın temel mantığı nedir? Çarpma işleminin toplama işleminden farkı nedir? Haydi bunları öğrenelim!

Gelişmiş toplama işlemi.

Toplama ve çarpma işlemleri birbirinden farklı gibi gözükse de çarpma işlemi toplama işleminin kolaylaştırılmış halidir. Mesela 3 kere 7 anlamına gelen “3×7” işlemi ile “7+7+7” işlemi aslında aynıdır ve biz aynı sayıda grupları toplarken çarpma işlemi kullanırız. “7+7+7” işleminde aynı sayıda adet içeren üç grup toplanır. “3×7” işleminde de soldaki sayı grup adetini söylerken sağdaki sayı grubun içerisindeki adeti belirtir. İki işlemin sonucu da 21’dir.

Çarpma işleminde 0’a dikkat!

Dediğimiz gibi çarpma işleminde işlemin bir kısmı grup adetini belirtirken diğer kısmı gruptaki öge miktarını belirtir. Buradan yola çıkarak çarpma işleminde 0’ın nasıl çalıştığını anlayabiliriz.

Çarpma işleminde 0 yutan elemandır. Yani gerek sağda gerek solda her türlü çarpma işleminde 0 ile çarptığımızda sonuç yine 0 olur. Bunun sebebi ise 0’ı hiçbir türlü arttıramayacağımızdır. 

Örnek olarak toplama işleminde “0+1”in cevabı 1’dir. Çarpma işleminde ise bu farklıdır. “0x1” işleminin cevabı 0 olarak karşımıza çıkar çünkü sağdaki sayıdan 0 adet olması gerekir. “1×0” işleminin cevabı da 0’dır çünkü içerisinde hiçbir şey olmayan bir gruptan ne kadar olursa olsun yine elimizde 0 adet olur. 

1 neden etkisiz eleman?

Çarpma işlemi yaparken 1 etkisiz elemandır. Çünkü 1 adet eleman içeren grup her zaman kendisini çarpan kadar değer alır (7×1=7). Çarpma işleminin solunda yer alan 1 de aynı mantıkla sonucu etkilemez (1×8=8). 

Bunun sebebi ise tamamen anlattığımız temelde gerçekleşir. Bir grup içerisinde bir şeyden 1 adet var ise onu ne kadar ile çarptığınıza göre değer alır. Belli bir değer içeren grubun sayısal değerini ise değiştirmez çünkü zaten o gruptan bir adet olacaktır. 

İki taraftan da değer aynıdır.

Çarpma işleminde çocuklara belki de en ilginç gelecek olan özellik değişebilirlik ilkesidir. Değişebilirlik ilkesi ne midir? Bu ilke sayesinde çarpma işlemi yaparken iki çarpanın yerini değişebilirsiniz ve sonuç bundan etkilenmez. 

Örneğin bir çarpım yapacaksınız ve bu çarpma işlemi “2×3” olsun. Bildiğiniz gibi “2×3” 6’ya eşittir. Şimdi yerlerini değiştirelim. Değişebilirlik ilkesi sayesinde “3×2” işlemini tekrardan hesaplamanıza gerek kalmaz. Sonuç yine aynıdır. 

Çocuklara herhangi bir şey öğretmek istiyorsanız yapmanız gereken onlara oyun oynatmak olacaktır. Bu şekilde çocuğunuz eğlenirken öğrenir ve öğrendiği daha kalıcı olur. Peki çarpma işlemi öğrenirken hangi eğlenceli aktiviteleri uygulayabilirsiniz? Sıralayalım.

Matematik bingosu

Çocuğunuz ile bingo oynamak için istediğiniz bir tablo oluşutun ve bu tabloyu 9, 48 ve 55 gibi rastgele sayılarla doldurun. Ardından “6 kere 8 kaç eder?” gibi çarpma problemlerini söylemeniz gerekir. Doğru cevapları tabloda işaretleyin. Tablo dolduğunda oyunu bitirin.

Matematik yarışması

Çocukları iki gruba ayırın. Her gruptan bir çocuk ayağa kalksın ve onlara bir çarpma problemi sorun. Çiftlerden ilk elini kaldıran ve doğru cevabı veren çocuk kendi takımı için bir puan kazanır. Bu şekilde herkes oyuna katılmış olur. 

Örüntüleri çalışın

Bir hesap makinesi alın ve içine 1 gibi bir sayı girin. Ardından + düğmesine ve ardından = düğmesine basın. Hesap makinesi hala 1’i gösterir. Ancak asıl eğlence bundan sonra başlıyor. “Eşittir” düğmesine her basıldığında yazılan sayının katlarının gösterecektir. Çocukların bu katları not etmelerini ve buradaki örüntüleri anlamalarını sağlayın.

Aktivite kağıtları kullanın

Okul öncesi çocuklar oturup kağıtlara bir şeyler yazmayı severler ve çarpma işlemini kaç kez kullanacakları göz önüne alındığında bunlar el altında tutulmalıdır. Kısa ve eğlenceleri olduklarından emin olmalısınız. Böylece çocuğunuz çarpma işlemini kolaylıkla ve zorlama olmadan öğrenir. 

Çarpmaya teşvik edin

Çocuklarınız kendilerinin ve en iyi üç arkadaşlarının mahalledeki farklı evlere çikolata kutuları dağıtmak zorunda olduklarını hayal etsinler. Her bir eve iki adet kutu dağıtılacak diyelim. Bu durumda kaç kutuya ihtiyaç olabilir? İşte burada çocuk çarpma işlemi yapmaya başlıyor ve cevabınızı almak için iki sayı arasındaki aralıkları topluyorsunuz.

Hikayelerle çarpım tablosu

Az sonra anlatacağımız çarpım tablosunu kullanarak çarpma işlemlerini çocuklara daha keyifli bir şekilde anlatabilirsiniz. Bunu yapmak için çeşitli hikayeler oluşturabilir ve bu hikayeler üzerinden örüntüleri açıklayabilirsiniz. 

Çarpmaların piknik günü

Bir grup insan piknik yapmaya karar vermiş. Her bir kişi ne kadar yemek hazırlanması gerektiğini çarpma işlemiyle bulmuş. Örneğin 4 kişi varsa ve her biri 3 sandviç yaparsa toplamda 4×3, yani 12 sandviç olurmuş.

Matematik bahçesi

Bir matematik bahçesi varmış, her bitki çarpma işlemiyle büyüyormuş. Mesela güller 5 sıra dikildiğinde 5×1, 5×2, 5×3… şeklinde çoğalmış.

Gezegen çarpma

Çocuklar, bir gezegeni keşfetmeye gönderilmiş. Her adımda gezegenin farklı bölgelerinde yaşayan canlılarla karşılaşıyorlar. Mesela 2 adımda bir yaratıkla karşılaşıyorsa 2×1, 2×2, 2×3… şeklinde yolculuklarını sürdürüyorlar.

Çarpım tablosu çarpma işlemini öğrenmenin en kolay yollarından biri. 1’den 10’a kadar sayıların 1’den 10’a kadar sayılar ile çarpımlarının tabloya çevrilmiş hali olan çarpım tablosu 2. sınıf çocuklara çarpma işlemi öğretmenin işlevsel yollarından biri. Peki çarpım tablosu nasıl ezberlenir?

Çarpım tablosu ezberlemek için basit yollar var. Bu yöntemler çoğunlukla belli örüntüleri takip etmekten geçiyor. Öncelikle çarpım tablosundaki her sayının katları kendisi ve kendisinin yanına 0 koyulmuş hali arasındadır. Yani 1’in katları 1’den başlar ve 10’a kadar gider. Her çarpımın ise bir örüntüsü vardır. Peki onlar ne mi?

1’in katları ardışık gider. 1 çarpmada etkisiz eleman olduğundan ne ile çarpılırsa ona dönüşür ve sırayla 1’den 10’a kadar çarpım tablosunda yer alır. 

2 çiftlerden yürür. 2’nin katları 2 ve 20 arasındaki tüm çift sayılardır. Bunun için öncelikle çocuğunuza çift ve tek sayıları öğretin.

3’ler üç turda bir tekrar eder. 3’ün katlarında birler basamağı 3 türlü olabilir: “1, 4, 7”, “0, 3, 6, 9” veya “2, 5, 8”. 

4’ün katları 2 turda bir 10’un katlarına gelir. Bu örüntü 20, 40, 60 vb. devam eder. Eğer bir sayının onlar basamağı 2’nin katı ve birler basamağı 0’ın katıysa o sayı aynı zamanda 4’ün de katıdır. 

5’in katlarını bulmak için iki rakam arayın. 5’in katlarının birler basamağı ya 0 ya da 5’tir. Diğer türlü o sayıya 5’ten ulaşılamaz. 

6’ya 2 ve 3’ten gidilir. Bir sayı aynı zamanda hep 2’nin hem de 3’ün katıysa o sayı aynı zamanda 6’nın da katıdır. 

7’yi ezberlemek gerekir. 7 rakamının katlarına bakarken belli bir kural yoktur. Yalnızca 70 sayıda bir aynı örüntüye girer. 

8’in katlarına çiftten ulaşılır. Bir sayının 8’in katı olup olmadığını anlamak için o sayının 2 ve 4’e aynı anda bölünüp bölünmediğine bakmanız gerekir. 

9’un katlarında birler basamağı birer azalır. 9’dan 90’a kadar 9’un katlarında birler basamağı önceki çarpımdan 1 azdır. Örnek: 9, 18, 27…

10’un katları en kolayı. Bir sayının 10’un katı olup olmadığını anlamak için yapmanız gereken yine 1’ler basamağına bakmaktır. 0 sayısı dışında eğer bir sayının birler basamağı 0 ise o sayı 10’un katıdır. 

Yazımızın sonunda çocuklara çarpma işlemi öğretmek isteyen ebeveynlerin aklına takılabilecek soruları derledik.

Çocuklara çarpım tablosu nasıl öğretilir?

Çarpım tablosu örüntülerden oluşur bu yüzden öğrenmesi oldukça kolaydır. 1’den 10’a kadar sayıların katlarını bir tablo halinde gösteren çarpım tablosunu öğrenmek için örüntülerin mantığını kavramanız gerekir. Bunu yapmak için keyifli aktiviteler kullanılabilir.

Çarpma işleminin mantığı nedir?

Çarpma işleminin mantığı matematikteki tekrar eden toplamaları yapmaya dayanır. Toplama işleminde hem yazarken çok alan kaplayan hem de kafanızı yoran işlemleri çarpma işlemiyle kolayca yapabilirsiniz. 

Çarpım tablosu kaçıncı sınıfta başlar?

Çarpım tablosunu öğrenmeye başlamak için ilkokul yılları idealdir. Toplama ve çıkarmanın mantığını kavrayan çocuk çarpma işlemini çok daha rahat öğrenir. Bu sayede çocuk matematikten bıkmadan eğlenerek öğrenmeye devam eder.

Çocuk gelişiminde matematik becerilerini geliştirmenin yanı sıra yabancı dil öğrenmek de oldukça önemli. Bunu yapmak için başvurmanız gereken bir diğer yöntem ise kuralcı, ezberci anlayıştan kaçınıp bol bol konuşmak. Çocuklar için İngilizce kursu Novakid’de tam olarak bunu sunuyoruz. Uzman eğitmenlerimizle çocuklara eğlence ve konuşma dolu dersler veriyoruz. Siz de ücretsiz deneme dersinizi hemen alın!