10 min Boşanma süreci çocuğa nasıl anlatılır? Ebeveynlerin dikkat etmesi gereken en önemli noktalar!
Boşanma süreci ailenin her üyesini etkileyebilen yoğun bir süreçtir. Bu süreç evliliğin her iki tarafını da etkilese de çocuklar için çok daha zorlayıcı geçebilir. Dolayısıyla ebeveynlerin sürecin çocukları üzerindeki psikolojik etkisini anlaması ve çocuklarının duygusal sağlığını en iyi şekilde desteklemesi gerekir.
Boşanma kararı ebeveynler için uzun vadede her iki taraf için de daha sağlıklı sonuçlar doğurabilir. Ancak ülkemizde Doç. Dr. Adnan Çoban, uluslararası alanda da Jamie Howard gibi klinik uzmanlar sürecin doğru yönetilmemesi halinde çocuk psikolojisinde kalıcı sonuçlara yol açtığını belirtiyor.
Dolayısıyla anne ve babaların bu yeni dönemde çocukların duygusal sağlığını koruması için önlemler alması büyük önem taşıyor. Peki, ebeveynler boşanma süreci boyunca çocuklarının psikolojik sağlığını korumak için neler yapması gerekiyor? Gelin, süreci hem sizin hem de çocuğunuz için kolaylaştıracak ipuçlarını inceleyelim.
Boşanma çocuğa nasıl anlatılmalı?
Ebeveynlerin çocuklara bu kritik süreci anlatırken dikkat etmesi gereken önemli noktalar var. Rehberimizin bu kısmında süreci çocuğa aktarırken takip edebileceğiniz uzman tavsiyelerini derledik.
- Kararın çocukla paylaşılmasında her iki ebeveynin de rol üstlenmesi gerekiyor.
Boşanma kararını sadece annesinden ya da babasından duymak diğer ebeveyne karşı taraflı bir anlayış oluşturabilir. Dolayısıyla boşanma hakkında konuşurken her iki ebeveynin de çocuğun yanında olması önemlidir. Bu çocuğa ailelerinin bir araya gelebileceğinin ve bu zorlu süreci birlikte yönetebileceklerinin güvencesini verir.
- Yaşa uygun bir dil kullanın.
Konuşmanın içeriğini çocuğun yaşına göre şekillendirmek önemlidir. Küçük çocuklar için basit ve net ifadeler kullanmak, gençler için ise daha ayrıntılı bir açıklama yapmak gerekebilir.
- Çocuğun sorabilecek soruları önceden tahmin etmek ve cevaplamak gerekir.
Çocuklar boşanmayla ilgili birçok soru sorma eğilimindedir. Ebeveynler bu soruları önceden tahmin edip hazır cevaplar bulmalıdır.
Bu çocukların endişelerini gidermelerine yardımcı olur. Örneğin “Bir daha beraber lunaparka gitmeyecek miyiz?” ya da “Sen artık eve gelmeyecek misin baba?” gibi soruları şefkatle ve gülümseyen bir yüzle cevaplamak gerekir.
- Çocuğunuza onu ne olursa olsun seveceğinizi ve destekleyeceğinizi hissetirin.
Çocuk psikolojisi boşanma sonrası her iki ebeveynlerinin de sevgi ve desteklerini sürdüreceklerine dair güvence bekler. Onlara bu değişikliklerin ebeveynlerin sevgisini azaltmayacağını ve her iki ebeveynin de onların yanında olacağını hissettirmek önemlidir.
- Boşanma sonrası istikrarlı bir ortam oluşturun.
Boşanma sonrası çocuklar için istikrarlı bir çevre sağlamak da kritik öneme sahiptir. Ebeveynler çocukların güvende hissetmeleri için uygun bir yaşam düzeni ve tutarlı kurallar oluşturmalıdır. Anne ve babalar bu süreçte çocuklarını bir diğer ebeveyne karşı konumlandırmamalı ve birbirleri hakkında olumsuz cümleler kurmamalıdır.
- Profesyonel yardıma başvurun.
Eğer boşanma süreci özellikle karmaşık veya duygusal olarak yüksek gerilimliyse, bir aile danışmanından veya psikologdan profesyonel destek almak da önemlidir. Eğer ebeveynler yoğun süreçte çocuklarıyla ilgilenmediğini düşünüyorsa, terapi hayat kurtarıcı bir rol üstlenecektir.
Bu faktörleri dikkate alarak, çocuklara boşanma sürecini anlatmak ve onların duygusal ihtiyaçlarını karşılamak, ailelerin bu zorlu dönemi daha sağlıklı bir şekilde atlatmalarına yardımcı olacaktır.
Boşanma süreci boyunca çocuk psikolojisinde neler görülür? Ebeveynleri neler bekliyor?
Ebeveynlerin bu süreçte çocuklarında normalde görmedikleri tepkileri görmesi mümkündür. Çocuğun alıştığı aile hayatının değişeceği ihtimali özellikle küçük yaştaki çocuklarda beklenmedik tepkilere de yol açabilir. İşte bu süreçte ebeveynleri bekleyen bazı durumlar:
- Kaygı, korku ve normalin kaybolması
Boşanma çocuklarda gelecekle ilgili belirsizlik duygularını tetikleyebilir. Ayrıca ebeveynlerinin ayrılması çocuğun güvende hissetme duygusunu da sarsar. Anne ve babayı bir bütün olarak değerlendiren çocuk, boşanma sonrasında birlikteliğin tamamen sona ereceğini düşünür.
- İçe kapanma veya dışa dönme
Bazı çocuklar boşanma sonrasında içe kapanabilirken, diğerleri dışa dönerek riskli davranışlara yönelebilirler.
Özellikle 13 yaş ve üstünde görülen bu davranışlarda ebeveynlerin özellikle dikkatli olması gerekir. Bu süreçte çocukları duygusal açıdan yalnız bırakmamak gerekir. Aynı zamanda ebeveynler bu dönem boyunca çocuk için terapi desteğine de başvurabilir.
- Öfke, kızgınlık ve kendini suçlama
Bazı çocuklar ebeveynlerinin boşanmasını öfkeyle karşılayabilirler. Bazıları ebeveynlerini suçlama eğiliminde olabilirken bazı çocuklar da kararın kendilerinden kaynaklandığını düşünür.
Çocuğun boşanma kararının kendisi yüzünden alındığını hissetmesi uzun vadede özsaygı ve özgüven sorunlarına yol açabilir. Dolayısıyla anne ve babaların özellikle ikinci senaryonun yaşanmaması için çocuklarıyla sürekli iletişimde olması çok önemlidir.
Boşanmada 4-5 yaşındaki çocuğun psikolojisi nasıl olur?
4-5 yaşlarındaki çocuklar olayları daha temel bir seviyede anlamaya yatkındır. Dolayısıyla boşanma süreci bu yaşlardaki çocuklar için tamamen bir bilinmezliğe denk gelir.
Okul öncesi çocuklar anne ve babalarının “anlaşamadığını” fark edebilir. Ev içerisindeki diyaloglardaki yüksek sesli tartışmalar ve kullanılan mimikler çocuğun duygusal sağlığını olumsuz etkileyebilir.
Boşanma kararı bu anlaşmazlık ve geçimsizlik için bir çözüm olabilir. Ancak 4-5 yaşındaki çocuklar bunun bir çözüm yolu olduğunu anlamakta güçlük çekecektir.
Boşanmada 5 yaşındaki çocuğun psikolojisi çocuğun kendisini suçlu bulduğu senaryolara da yol açabilir. Çocuğun “Anne ve babam benim yüzümden ayrılıyor.” diye düşünmemesi için ebeveynlerin birbirleriyle diyaloglarına özen göstermesi gerekir.
Ayrılık sürecindeki çiftin çocuğun karşısında sevecen tavırlar sergilemesi ve düşük ses tonlarında konuşması da mühimdir.
Böylece çocuğa boşanma süreci öncesi içinde büyüdüğü stabil ortamın zarar görmeyeceği hissettirilir. Devamlı iletişim, ilgi gösterme ve duygusal destek ile birlikte çocuklar boşanma sonrası döneme daha rahat adapte olacaktır.
Boşanmada 7 yaşındaki çocuğun psikolojisi nasıl olur?
Evliliğin bitmesi ilkokul çağındaki çocuklar üzerinde daha yıpratıcı psikolojik etkilere neden olabilir. Bu yaş grubundaki çocuklar, anne ve babalarının artık evli olmak istemediklerini anlamaya çabalayabilir. Ancak doğası gereği karmaşık olan bu süreç çocuk psikolojisini çıkmaza sürükleyebilir.
Bu çıkmazın sonucu ise genelde suçluluk duygusunun artması olur. Araştırmalara göre ilkokul çağındaki çocuklar yüksek yaştaki çocuklara nazaran kendilerini suçlamaya daha eğilimlidir. Dolayısıyla ne yazık ki boşanmada 7 yaşındaki çocuğun psikolojisi “Annem ve babam benim yüzümden ayrılıyor” fikrini benimseyebilir.
Bu yaş grubundaki çocuklar ayrılığın bir ebeveyni suçlayarak “iyi” ebeveyni “kötü” ebeveyn olarak da kabul edebilirler. Ebeveynlerini kötü veya bencil olmakla suçlayabildikleri gibi, biriken kızgınlığı sınıf arkadaşlarıyla kavga ederek de atmaya çalışabilirler.
Kimi çocuklar boşanma süreci boyunca depresif, çekingen ve içine kapanık bir tavrı benimser. Yine aynı yaş grubunda hiperaktivitede artış da görülebilir. Bu artışın yanı sıra çocuk “yeterince iyi olmadığını” ve boşanmanın bu yüzden yaşadığını düşünebilir.
Boşanma kararını paylaşırken hangi cümleler kullanılmalı?
Boşanma çocuğa nasıl anlatılmalı diye merak eden eden ebeveynlerin aynı anda çocuklarıyla iletişim kurması gerekir. Kararı paylaşırken anne ve babanın da birbirileriyle örtüşen cümleler ve kararlı sözler kullanması da önemlidir.
- Seni hiç bırakmayacağız.
- Seni çok seviyoruz.
- Biz hala bir aileyiz ve beraber yaşamıyor olsak da senin için hep burada olacağız.
- Anne ve baban senin için her zaman burada. Yine istediğin şeyleri yapacağız ve daha eğlenceli şeyler yapmak için bolca zamanımız olacak.
- Kötü hissettiğinde bizimle konuşabilirsin. Merak ettiğin her şeyi sorabilirsin.
Bu konuşmanın ardından anne ve babaların şefkatli bir tutumdan taviz vermemesi gerekir. Ev rutinlerinin devam edilmesi ve stabil sürecin korunması için ebeveynler ortak olarak çalışmalıdır. Evlilikteki anlaşmazlıklar çocuğun duygusal sağlığı için ikinci plana alınmalıdır.
Bununla beraber anne ve babanın çocuklarıyla daha fazla vakit geçirmesi de önemlidir. Bu süreçte çocuğun hislerini paylaşma teşvik etmek oldukça mühimdir. Kendisin terk edilmeyeceği hissinin altının çizilmesi de özgüven eksikliği gibi yıpratıcı psikolojik sonuçların önüne geçebilir.
Boşanma boyunca çocuğun desteklenmesi ve ek destek süreci
Zorlayıcı dönemin daha rahat atlatılabilmesi için ebeveynlerin başvurabileceği pek çok yardım kolu var. Ailenin tüm üyeleri için sürecin daha az yıpratıcı geçmesi için profesyonel yardımlara başvurabilirsiniz.
- Çocuğunuzun öğretmenleriyle iletişim halinde olun.
Okul, çocuğunuz için önemli bir yerdir ve öğretmenler ile gözetmenler, çocuğun davranışını dikkatlice gözlemleyebilir ve boşanmayla nasıl başa çıktığını sizinle paylaşabilir.
- Alışma sürecindeki diğer aileler ile görüşün.
Etrafınızda benzer süreçlerden geçen aileler ile iletişim halinde olun. Çocuğunuz, kendisiyle aynı ya da benzer bir dönemden geçen bir çocukla bağ kurabilir. Bu sürecin daha kolay atlatılmasında çok önemli bir rol oynayacaktır.
- Çocuklar için psikolojik destek niteliği taşıyan kaynaklar satın alın.
Prof. Dr. Bengi Semerci’nin yazdığı “Annem ve Babam Ayrılıyor” ya da Redhouse Kidz Yayınları’ndan çıkan “Annemle Babam Arkadaş Olduklarını Unutunca” gibi kitaplara başvurun. Bu tür eserler çocuğunuza örnekler sunarak sürece daha rahat alışmasında yardım edebilir.
Novakid’le tanışın!
Eğer içeriğimizden faydalandıysanız çocuk gelişimi ve İngilizce eğitimi hakkında paylaştığımız diğer bloglarımıza da göz atmanızı öneririz. Çocuklar için İngilizce öğreten, interaktif ve eğlenceli bir İngilizce kursu arıyorsanız sizleri Novakid’e bekleriz – üstelik ilk deneme dersiniz tamamen ücretsiz!
