Türkçeye genellikle “yakın geçmiş zaman” olarak çevrilen present perfect tense, İngilizce dilinde en çok kullanılan kiplerden bir tanesidir. Bu zaman İngilizcede sıklıkla kullanılmasına rağmen tam anlamıyla bir Türkçe karşılığa sahip değildir. Bu sebeple ana dili Türkçe olup da İngilizce öğrenen kişiler, present perfect tense kullanımında bazı zorluklar yaşayabilmektedir.
Bu yazımızda İngilizce yakın geçmiş zamanı nasıl kullanabileceğinizi sizlere anlattık. Kipin kullanım alanlarına, geçmiş zamandan farkına ve kurallarına göz attık. O zaman başlayalım!
İngilizce Present Perfect Tense (Yakın Geçmiş Zaman) Ne Demek?
Present perfect tense, geçmişte tamamlanmış olmasına rağmen etkisi hâlâ süren veya gerçekleştiği zaman önemli olmayan olayları anlatmak için kullanılan kiptir.
Bu kipin geçmiş zamandan (past simple) farkı şudur: Yakın geçmiş zamanda etkisi şu ana yansıyan veya hâlâ devam eden olaylardan bahsederiz, geçmiş zamanı ise geçmişte belli bir anda yaşanmış ve bitmiş olaylar için kullanırız.
Peki bu kip cümlede nasıl kullanılır, kuralı nedir?
Present Perfect Tense Kuralları – Nasıl Cümle Kurulur?
Present perfect tense yapısıyla olumlu / olumsuz cümle kurabilmek için aşağıdaki formülden yararlanabilirsiniz.
Özne + have/has (not) + fiilin 3. hâli + nesne
Önce birçok cümlede olduğu gibi öznemizi seçerek cümleye başlıyoruz.
Sonrasında ise yardımcı fiil olarak “have” veya “has” kullanıyoruz. Eğer öznemiz “he,” “she,” veya “it” ise has, diğerlerinden biriyse (I, you, we, they) have yardımcı fiiliyle cümleye devam ediyoruz. Eğer olumsuz cümle kuracaksak not ekliyoruz.
Asıl fiilimizi ise üçüncü hâliyle kullanıyoruz. Eğer fiil düzenliyse üçüncü hâlini kullanmayıp sonuna -ed getirmeniz yeterli olacaktır.
Fiili kullandıktan sonra cümleyi nesneyle bitiriyoruz.
Örnek: “I have done the cleaning.” (Temizlik yaptım.)
Soru cümlesi kurabilmek içinse aşağıdaki formülü kullanabilirsiniz.
Have/has (not) + Özne + fiilin 3. hâli + nesne
Örnek: “Haven’t I told you to do your homework?” (Sana ödevini yapmanı söylemedim mi?)
Present Perfect Tense Kullanım Alanları
İngilizcede yakın geçmiş zamanın kullanım yöntemi bu şekildeydi.
Fakat daha önce söylediğimiz gibi, bu kipin Türkçede tam bir karşılığı olmadığı için kullanım alanları kafa karıştırabiliyor.
Bu sebeple present perfect tense kipini nerelerde kullanabileceğinizi sizler için listeledik.
Etkisi Devam Eden Olaylardan Bahsetmek
Yakın geçmiş zamanın belki de en yaygın kullanım alanı, geçmişte gerçekleşmesine rağmen etkisi hâlâ devam eden olaylardan bahsetmek. Gelin bunu örneklerle açıklayalım.
- “I have done the cleaning.” (Temizlik yaptım.)
Bu örnekte temizliğin etkisi hâlâ devam ediyor, yani ev hâlâ pis değil. Bu sebeple present perfect tense tercih edilmiş.
- “He has gone to Antalya for holiday.” (O, tatil için Antalya’ya gitti.)
Bu cümleden ise Antalya’ya giden kişinin hâlâ Antalya’da olduğunu, eyleminin etkisinin sürdüğünü anlıyoruz.
Tamamlanmamış / Yeni Tamamlanmış Olaylardan Bahsetmek
Gerçekleşme aşamasında olan, henüz tamamen bitmeyen olaylardan bahsederken de yakın geçmiş zaman kipini tercih ederiz. Bu kullanıma aynı zamanda henüz bitirilen olayları da eklemek mümkün.
- “I haven’t started doing my homework yet.” (Henüz ödevimi yapmaya başlamadım.)
Bu örnekteki cümleyi kuran kişi, henüz “ödevine başlama” işlemini tamamlamamış. Bu sebeple present perfect tense tercih ediliyor.
- “They haven’t finished cooking.” (Yemek yapmayı bitirmediler.)
Bu cümleden ise bahsedilen kişilerin yemek yaptığını, fakat henüz bitirmediklerini anlıyoruz.
- “She has just completed her puzzle!” (Yapbozunu şimdi bitirdi!)
Bu örneğin ise yapbozun tamamlandıktan hemen sonra söylendiğini gözlemleyebiliriz. Yani iş henüz bitmiş, üzerinden fazla vakit geçmemiş.
Since ve For
Present perfect kipini öğrenirken dikkat edilmesi gereken noktalardan bir tanesi de “since” ve “for” edatlarıdır.
İkisi de bir olayın ne zamandan beri yapıldığını belirtmek için kullanılır, fakat aralarında bir kullanım farkı vardır.
Since ile kesin bir tarihten bahsederken for ile geçen süreden bahsederiz.
Örneklerle anlayalım:
- “I’ve been a teacher for ten years.” (On yıldır öğretmenim.)
- “I’ve been a teacher since 2012.” (2012’den beri öğretmenim.)
İki cümle de anlamsal olarak aynı şeyi ifade etmekte, fakat farklı yapılarla kurulmuş.
Bu bağlamda direkt bir çeviri yapmamız gerekirse for edatını “…dır” olarak, since edatını ise “…den beri” olarak çevirebiliriz.
Present Perfect Tense – Past Tense Farkı
İki kipin de kullanım alanı belli olsa da bazı durumlarda karışıklık gerçekleşebiliyor. Bu sebeple size present perfect tense ve past tense kiplerini ayırt edebilmeniz için bazı tüyolar vereceğiz.
Belli bir tarih varsa past tense kullanın.
Eğer cümlenin içinde “in 2012,” (2012’de) “5 years ago” (5 yıl önce) gibi belli bir tarih belirten kalıplar varsa past tense kullanmalısınız.
Süreçten bahsediliyorsa present perfect tense kullanın.
Geçmişte belli bir tarihte bitmiş olaydan ziyade etkisi bugüne uzanan bir şeyden bahsediliyorsa, present perfect tense kullanmalısınız.
Bu sebeple since, for edatlarını gördüğünüz cümlede yakın geçmiş zaman kullanabileceğinizden emin olabilirsiniz.
Yet, already, recently ne demek? İşte yakın geçmiş zaman zarfları!
Yakın geçmiş zaman kullanacağınıza işaret eden birçok zarf bulunuyor.
Aşağıda listelediklerimizi eğer bir cümlede görürseniz bu perfect tense kullanmanız gerektiğine bir işarettir.
- Yet: Henüz
Yet kelimesi, olumsuz cümlelerin ve soru cümlelerinin sonunda kullanılır.
“I haven’t done my homework yet.” (Ödevimi henüz yapmadım.)
- Already: Çoktan, zaten
“Çoktan”, “zaten” anlamlarına gelen already kelimesi, Türkçeye benzer bir şekilde kullanılır.
“She has already eaten her chicken.” (O, tavuğunu çoktan yedi.)
- Just: Şimdi, daha yeni
Just kelimesi, bir olayın daha yeni, henüz gerçekleştiğini ifade eder.
“I have just left home.” (Evden daha yeni çıktım.)
- Recently: Son zamanlarda
Recently kelimesi, cümleye “şu sıralar,” “son zamanlarda” gibi bir anlam katar.
“I have recently been watching a lot of movies.” (Son zamanlarda bir sürü film izledim.)
Sonuç
Present perfect tense konu anlatımımız bu şekildeydi.
Gramer öğrenimi gibi bazı durumlarda ezber bir noktaya kadar gerekli oluyor, fakat İngilizce öğrenmek için en iyi yöntem, dili yaşamak. Bu sebeple 4-12 yaş arası çocuklar için İngilizce kursu Novakid’e bir göz atın. Novakid’in ana dili İngilizce olan öğretmenlerle sunduğu oyunlaştırılmış, interaktif eğitimle tanışın. Üstelik ilk deneme dersi ücretsiz!
Novakid’le tanışın!
Çocuklar için İngilizce öğrenmeyi eğlenceli hale getiren Novakid, onların dil becerilerini geliştirirken motivasyonlarını da yüksek tutar. Aşağıdaki videoda bu benzersiz eğitim modelimizi izleyebilirsiniz:
Çocuğunuzun Novakid ile İngilizceyi severek öğrenmesini istiyorsanız ücretsiz deneme dersinizi hemen alın!